မရေရာသော ရိတ်သိမ်းမှုဘဝမှ စည်ပင်ဖွံ့ဖြိုးသော ပန်းစိုက်ပျိုးရေးသို့မနက်ခင်းတိုင်း မစိုးစိုးဝင်းသည် သူမရဲ့ လှပသေးငယ်တဲ့ ပန်းခြံထဲကို ဝင်ရောက်ပြီး အစိမ်းရင့်ရောင် အဖူးလေးများမှ ရွှေဝါရောင် ဂန္ဓမာပန်းများ အဖြစ် တဖြည်းဖြည်း ဖူးပွင့်လာပုံကို စောင့်ကြည့်လေ့ရှိပါတယ်။ ဒါက လွန်ခဲ့တဲ့ လအနည်းငယ်ကအထိတော့ အလှမ်းဝေးတဲ့ အိပ်မက်တစ်ခုအဖြစ်သာ ရှိနေခဲ့တာပါ။  “အရင်တုန်းကဆို ပန်းစိုက်တာဟာ ကျွန်မတို့လို လူတွေအတွက် မဟုတ်ဘူးလို့ပဲ ထင်ခဲ့မိတယ်” ဟု မစိုးစိုးဝင်းက အားတက်သရော ပြောပြပါတယ်။ သူမက အသက် ၄၀ အရွယ်ဖြစ်ပြီး သူမရဲ့မိဘ၊ အစ်မနဲ့ အတူ ကြအိုကျွန်းမှာ နေထိုင်ပါတယ်။ “ဒါပေမယ့် အခုဆိုရင် ဒီမြေကွက်လေးကနေပဲ လစဉ် ဝင်ငွေရအောင် လုပ်နိုင်နေပြီ” လို့ သူမက ဆက်ပြောပါတယ်။မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း၊ မြစ်ကမ်းခြေကျေးရွာလေးတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကြအိုကျွန်းမှာရှိတဲ့ မိသားစုအတော်များများလိုပဲ မစိုးစိုးဝင်းတို့မိသားစုဟာလည်း စိုက်ပျိုးရေး၊ အသေးစား ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းတို့ကို အားကိုးအားထားပြု လုပ်ကိုင်ကြရပါတယ်။ သူမနဲ့ သူ့အစ်မတို့ဟာ ချဉ်ပေါင်နှင့် ပြောင်းဖူးလို ရာသီစာ သီးနှံတွေကို အဓိက စိုက်ပျိုးလေ့ရှိကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဝင်ငွေရဲ့ မရေရာမှုကတော့ ကြီးမားတဲ့ စိုးရိမ်စရာ တစ်ခုအဖြစ် ရှိနေခဲ့ပါတယ်။တည်ငြိမ်သောအသက်မွေးမှုဆီသို့ ပထမဆုံးခြေလှမ်း ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာ UNDP ရဲ့ ENCORE စီမံကိန်းက ကျေးရွာမှာ “ပူးပေါင်းပါဝင်သော အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု ဆိုင်ရာ အကဲဖြတ်ခြင်း (PLA)” ကို ကျင်းပပေးတဲ့အခါမှာ အခြေအနေတွေ စတင် ပြောင်းလဲလာခဲ့ပါတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းစဉ်မှာ ကျေးရွာအတွင်းက အထိခိုက်လွယ်ဆုံး အိမ်ထောင်စုတွေမှ အမျိုးသမီးများကိုစုစည်းပြီး အသက်မွေးမှုဘဝကို မြှင့်တင်နိုင်မယ့် အခွင့်အလမ်းအသစ်တွေကို ရှာဖွေဖို့ ဆွေးနွေးမှုတွေကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြတယ်။ ဒေသခံအမျိုးသမီးများရဲ့ လက်ရှိကျွမ်းကျင်မှုများ၊ ဈေးကွက်ရဲ့လိုအပ်ကို ဆန်းစစ်မှုများနဲ့ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အခက်အခဲ အဟန့်အတားများကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ကြပါတယ်။  ဆွေးနွေးပွဲမှာ အားလုံးရဲ့ စိတ်ကူးတစ်ခုကတော့ ဂန္ဓမာပန်း စိုက်ပျိုးမှုဖြစ်ပြီး ထိုအကြောင်းအရာကို ပဲ တစ်ညီတစ်ညွှတ်တည်း ထပ်ခါ ထပ်ခါဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြတယ်။  မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဂန္ဓမာပန်းတွေဟာ ပန်းတစ်ခုဆိုတာထက်ပိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်တွေရှိနေပါတယ်။ နေ့စဉ်ဘဝမှာရော  ရိုးရာ ဓလေ့ထုံးစံတွေမှာပါ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု အဖြစ် ပါဝင်နေတာပါ။ ဂန္ဓမာပန်းများကို ဘုရားကျောင်းတွေမှာ ကပ်လှူခြင်း၊ အိမ်တွင်းဘုရားစင်များတွင် ကပ်လှူခြင်း၊ အခမ်းအနားများတွင် အလှဆင်ခြင်းများအပြင် ဆေးကုသရာမှာလည်း အသုံးပြုကြပါတယ်။ ထို့အပြင် ဂန္ဓမာပန်းကို သက်တမ်းရှည်ပြီး စင်ကြယ်သော နမိတ်လက္ခဏာ အဖြစ်လည်း ယုံကြည်မှုတွေရှိပါတယ်။ ယခုလိုမျိုး အဓိပ္ပါယ်ပြည့်ဝနေတဲ့ ဂန္ဓမာပန်း ဟာ ဈေးကွက်မှာ  ဝယ်လိုအား အမြဲရှိနေပြီး ယှဉ်ပြိုင်နိုင်တဲ့ ဈေးကွက်တန်ဖိုးတစ်ခုဖြစ်နေတာပါ။“အနီးအနားက ကျေးရွာတစ်ခုမှာ သူတို့ ဂန္ဓမာပန်းစိုက်ကြပြီး ဈေးကွက်မှာလည်းဈေးကောင်းကောင်းနဲ့ ရောင်းရတယ်ဆိုတာကို ကျွန်မတို့ အမြဲကြားနေရတာ” လို့ မစိုးစိုးဝင်းက ပြောပြပါတယ်။ “ အထူးသဖြင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ကပ်လှူမှုတွေနဲ့ ပွဲတွေမှာ အသုံးပြုတာမလို့ ဈေးကွက်ရှိတာကိုလည်းသိပေမယ့် ဘယ်လိုစတင်ရမယ်၊ စိုက်ပျိုးရမယ် ဆိုတာကို မသိခဲ့ဘူး”PLA လုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲတွေက လုပ်ငန်းအသစ်တစ်ခုကို စတင်ရန် စိတ်အားထက်သန်နေတဲ့ အမျိုးသမီး ခုနှစ်ဦးကို ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့ပါတယ်။  သူတို့ဟာ စီမံကိန်းရဲ့ အမျိုးသမီးများအတွက် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု စတင်ရန် အထောက်အပံ့ များပေးတဲ့ (SLAW) အစီအစဉ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် “တိုးပွား အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု အဖွဲ့” ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြပါတယ်။ တစ်ပတ်အကြာမှာပဲ သူတို့ရဲ့ အနာဂတ်ကို ပြောင်းလဲပစ်ဖို့ ခရီးစဉ်ကို စတင်ခဲ့ကြပါတယ်။မျိုးပင်တွေ၊ မြေဩဇာနဲ့ ကိရိယာတွေအပါအဝင် အခြေခံလိုအပ်ချက်တွေကို စီမံကိန်းက ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပြီး လက်တွေ့သင်ကြားပို့ချမှုတွေလည်း ပြုလုပ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ပျိုးခင်းဘယ်လိုတည်ဆောက်ရမယ်၊ အပင်ငယ်လေးတွေကို ဘယ်လိုဂရုစိုက်ရမယ်၊ ပြီးတော့ သူတို့ကို အောင်မြင်စွာ မြေကြီးထဲကို ဘယ်လိုရွှေ့စိုက်ရမယ်ဆိုတာတွေကို လက်တွေ့ သင်ကြားပြသမှုတွေကို ပြုလုပ်ပေးခဲ့တယ်။ “သင်တန်းကြောင့် အခုဆို မျိုးပျိုးခင်း အဆင့်ဆင့် ဘယ်လိုစီမံရမယ်ဆိုတာကို နားလည်သွားပြီ” လို့ မစိုးစိုးဝင်းက ပြောပါတယ်။  “ကျွန်မတို့ရဲ့ ဝင်ငွေက တည်ငြိမ်မှုမရှိခဲ့ဘူး” ဟု သူမက ပြန်လည်အမှတ်ရနေပုံဖြင့် ပြောပြပါတယ်။ “တစ်ချို့လတွေမှာဆို ကျပ်ငွေ ၂၀၀,၀၀၀ (US$ ၄၈ ခန့်) လောက်ပဲ ရရှိခဲ့တယ်” ။ “ ဒီဝင်ငွေတွေက ကျွန်မတို့အတွက် လုံလောက်မှုမရှိဘူး” လို့ သူမက ဆိုပါတယ်။       သင်ယူခြင်း၊ ကြီးထွားခြင်း၊ ဝင်ငွေရှာခြင်းပထမဆုံး အကြိမ်မှာတော့ အမျိုးသမီးတစ်ဦးချင်းစီက ပန်းပင် ၁,၅၀၀ စီ စိုက်ပျိုးခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီပမာဏက ပထမဆုံး အနေနဲ့ဆို တနိုင်တပိုင်လေးဖြစ်လို့ အခက်အခဲတွေကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားနိုင်တဲ့ ပမာဏပါ။ သူတို့ဟာ  ဂန္ဓမာပန်းစိုက်ပျိုးတဲ့ ခရီးသစ်ကို စတင်တဲ့အချိန်မှာ စိုက်ပျိုးနေ ကျဖြစ်တဲ့ ပြောင်းဖူးသီးနှံတွေကိုလည်းဆက်လက်စိုက်ပျိုးပြီး  မမျှော်လင့်ပဲ ကြုံတွေ့လာနိုင်တဲ့ ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေကို ကြိုတင်ကာကွယ်ခဲ့ကြပါတယ်။မေလရောက်တဲ့အခါမှာတော့ သူတို့ရဲ့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေဟာ ပွင့်ဖူးလာခဲ့ပါတယ်။မစိုးစိုးဝင်းဟာ သူမရဲ့ ပထမဆုံးစိုက်ပျိုးခဲ့တဲ့ ဂန္ဓမာပန်းကို ကျပ်ငွေ ၃၀၀,၀၀၀ (US$ ၇၂ ခန့် )နီးပါး ဖြင့် ဂုဏ်ယူစွာ ရောင်းချနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီပမာဏဟာ သူမ ယခင်က အများဆုံးရရှိခဲ့ဖူးတဲ့ တစ်လစာ ဝင်ငွေထက်တောင် ပိုမိုများပြားခဲ့ပါတယ်။ “အခုဆိုရင် ကျွန်မတို့ လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာ သိသွားပြီ” ဟု သူမက ပြောပါတယ်။ “နောက်ရာသီမှာ ချဲ့ထွင်စိုက်ပျိုးဖို့ကိုပါ အခုကတည်းက စီစဉ်နေပြီ။ ကျွန်မတို့ရဲ့ ယုံကြည်မှုက ဂန္ဓမာပန်းတွေနဲ့အတူ တိုးပွားလာနေပါတယ။”  ဒီအောင်မြင်မှုကနေ ပြီးတော့ SLAW အဖွဲ့ဝင်တွေဟာ နောက်လာမယ့် စိုက်ပျိုးရာသီမှာ ပန်းပင် ၁၅,၀၀ ထက်ပိုပြီး စိုက်ပျိုးဖို့ကို စိတ်အားထက်သန်နေကြပါပြီ။ ပထမခြေလှမ်းကို အောင်မြင်စွာ လျှောက်လှမ်းနိုင်ပြီးနောက်မှာတော့ ပိုမိုကြီးမားတဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေနဲ့ အတူ လျှောက်လှမ်းတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။  ယခုလို အောင်မြင်မှုတွေကို အခြေခံပြီး မစိုးစိုးဝင်းဟာ နောက်တစ်ဆင့် ရှေ့ဆက်လိုက်ပါတယ်။ သူမသင်ယူခဲ့ရတဲ့ နည်းစနစ်တွေကို အသုံးချပြီး မျိုးပျိုးပင် ၅၀၀ ကို ထပ်မံပြီး စိုက်ပျိုးခဲ့ပါတယ်။ “ကျွန်မတို့ သင်ယူခဲ့ရတဲ့ နည်းပညာအသစ်တွေနဲ့ ရိုးရာနည်းတွေကို ပေါင်းစပ်ပြီး လုပ်ဆောင်နေတယ်” လို့ သူမက ရှင်းပြပါတယ်။ သူမကတော့ ဂန္ဓမာပန်းစိုက်ပျိုးမှုကို အရှိန်အဟုန် ရှေ့ဆက်ဖို့ စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားပုံပါ။အမျိုးသမီးများသည် ပန်းတစ်ပွင့်ချင်းစီဖြင့် သူတို့၏ အနာဂတ်ကို ပြန်လည်ပုံဖော်နေကြသည် ပထမဆုံးခြေလှမ်းစတင်မှုမှာတင် ရရှိခဲ့တဲ့အောင်မြင်မှုက အဖွဲ့ဝင်တွေကြားမှာ မျှော်လင့်ချက်ကို နိုးကြားစေခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အတွေးအမြင်တွေကိုပါ ပြောင်းလဲစေခဲ့ပါတယ်။“အရင်တုန်းက ပန်းစိုက်တာကို ကျွန်မတို့ မလုပ်နိုင်ဘူးလို့ ထင်ခဲ့မိတယ်။ ဒါပေမယ့် စနစ်တကျ သင်ကြားပေးမှုနဲ့ အထောက်အပံ့တွေရှိလာတော့ ကျွန်မတို့လည်း အောင်မြင်လာတယ်ဆိုတာကို မြင်တွေ့လာရပြီ” လို့ စိုးစိုးဝင်းက ပြောပါတယ်။  “ဒါဟာ တကယ်ကို လှပတဲ့အပြင် စိတ်ကျေနပ်စရာလည်း ကောင်းပါတယ်။ တခြားအမျိုးသမီးတွေကိုလည်း စမ်းကြည့်ဖို့ ပြောချင်တယ်။ စိန်ခေါ်မှုတွေကတော့ ရှိနေပေမယ့် သင်ယူရင်းနဲ့ပဲကျွန်မတို့ ရှေ့ဆက်လျှောက်နေရမှာပါ”။ဂန္ဓမာပန်းတွေ ဖူးပွင့်နေတဲ့ ပန်းခြံထဲမှာ မစိုးစိုးဝင်းကို အမြဲမြင်တွေ့နေရမှာပါ။ သူမကိုယ်တိုင်  သူမရဲ့ အနာဂတ် အခွင့်အလမ်းတွေကို ကိုယ်တိုင်ဖန်တီး တည်ဆောက်နေတာကို မြင်တွေ့ရမှာပါ။  __________________________________________________________________________________________UNDP မြန်မာရဲ့ "Enabling Community Recovery and Resilience (ENCORE)" စီမံကိန်းကို Korea International Cooperation Agency (KOICA)၊ နော်ဝေအစိုးရနှင့် Swiss Agency for Development and Cooperation (SDC) တို့က ပံ့ပိုးထားပါတယ်။ * ဤဇာတ်ကြောင်းကို UNDP မြန်မာ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ (၁၅) ရက်နေ့က ထုတ်ဝေထားပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ မနက်စာလို့ပြောရင်  အများအားဖြင့် မုန်ဟင်းခါး (ငါးဆီသတ်ထားတဲ့ ငါးပြုတ်ရည် တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ မြန်မာ့အစားအစာတစ်ခု)၊ ထမင်းကြော် သို့မဟုတ် အသုတ်စုံ နဲ့အတူ လက်ဖက်ရည် သို့မဟုတ် အင်စတန့်ကော်ဖီ တို့နဲ့သာ တွဲစားလေ့ရှိကြပါတယ်။  ဒါပေမယ့် မနက်စာစားရင်း နွားနို့တစ်ခွက်သောက်တဲ့ အလေ့အကျင့်ကတော့ အတော်များများအတွက် အကျင့်မရှိသလို၊ ဝယ်ယူ သောက်နိုင်စွမ်းလည်း နည်းပါးနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှ နို့ နှင့် နို့ထွက်ပစ္စည်းတွေထုတ်လုပ်တဲ့  ဦးမြတ်သိန်းထွန်းဟာဆိုရင် နွားနို့သောက်တဲ့အလေ့အကျင့်ကို မိသားစုတိုင်းရဲ့ မနက်တိုင်း စတင်နိုင်ဖို့ ဆန္ဒထားပြုထားသူ တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှ စတင်ပြီးတော့ သူ့ရဲ့ Top Dairy Farm ကို နွား အကောင် ၄၀ နဲ့ စတင်ထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နွားတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေ၊ နို့နဲ့ နို့ထွက်ပစ္စည်းတွေကို သက်တမ်း ကြာရှည်အောင် ထားနိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ နည်းပညာအခက်အခဲတွေကြောင့် သူခြံထွက်ကုန်တွေကို အနီးအနားက စျေးကွက်မှာသာ ရောင်းချနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ဒီအခြေအနေတွေကတော့ ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ လုပ်တဲ့ခဲ့  FAO ရဲ့ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် တိရစ္ဆာန်ရောဂါများ အတွက် အရေးပေါ်စင်တာ  (ECTAD) က ဦးစီးကျင်းပပေးတဲ့ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲ သင်တန်းတစ်ခု ကို တက်ရောက်ပြီးနောက်မှာတော့ ပြောင်းလဲသွားခဲ့ပါတယ်။ နွားနို့ကို စနစ်တကျထုတ်လုပ်နည်းမှ စတင်ကာ ပိုးမွှားအန္တရာယ်ရှိပုံများကို ခွဲခြားသိနိုင်နည်း၊ အရေးကြီးသည့် အစာအဆိပ်မဖြစ်အောင် ထိန်းသိမ်းနည်းများ၊ အစားအစာသန့်ရှင်းရေးနှင့် အဆင့်မြင့်နည်းပညာများကို သင်ယူခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက်ပိုင်းမှာတော့ သူသိလာတဲ့ နည်းပညာ အသစ်တွေကို အသုံးချပြီး နွားစာအတွက် ကိုယ်ပိုင်မြက်ခင်းကို စိုက်ပျိုးခဲ့ သည့်အပြင် ထုတ်ကုန်အရည်အသွေးကို တဖြည်းဖြည်း တိုးတက်အောင်ပြုပြင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ယနေ့အချိန်တွင် သူ့ ရဲ့  နို့ထွက်ပစ္စည်း ထုတ်ကုန်တွေကို သက်တမ်း  (shelf life) တိုးလာအောင် လုပ်နိုင်ခဲ့တဲ့ အပြင် ရန်ကုန်အထိ စျေးကွက်ကို ထိုးဖောက်နိုင်နေပြီလို့ ပြောပါတယ်။ဒါပေမဲ့ ဦးမြတ်သိန်းထွန်းရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က  စီးပွားရေးအရ အောင်မြင်မှု ထက် ကျော်လွန်ပါတယ်။ မိမိနေရပ်ဒေသတွင်း စားနပ်ရိက္ခာ မလုံလောက်မှုကို လျော့ချဖို့ အတွက် မွေးမြူရေးနဲ့ ကုသရေးဦးစီးဌာန (LBVD) နှင့် ပူးပေါင်းကာ School Milk Programme ကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှ စတင်ပြီး လိုအပ်တဲ့ မူလတန်း စာသင်ကျောင်းတွေကို စီစစ်ရွေးချယ်ပြီး အခမဲ့နွားနို့ တိုက်ကျွေးတဲ့ အစီအစဥ် မကြာခဏ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ပေးနေခဲ့ပါတယ်။“ကျွန်တော်တို့ အဓိကအားဖြင့် ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ချင်တယ်၊ အလေ့အကျင့်ပြောင်းလဲချင်တယ်၊ ဒီ  စာသင်ကျောင်းတွေမှာ အခမဲ့ နွားနို့တိုက်ကျွေးတဲ့အစီအစဥ်နဲ့ အတူ ကလေးတွေ ကြီးထွားလာပုံကို မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့ချင်တယ်” ဟု ဦးမြတ်သိန်းထွန်း က ပြောသည်။ ၂၀၂၄–၂၀၂၅ ပညာသင်နှစ်အတွင်းတည်းမှာပင် ဦးမြတ်သိန်းထွန်းအနေနဲ့  နီးစပ်ရာကျောင်း ၁၂ ကျောင်း ရှိ ကျောင်းသား ၁၆၅၅၃ ဦးထံ နို့တိုက်ကျွေးခဲ့ပါတယ်။စာသင်ကျောင်းရှိ ကျောင်းသားများကို အခမဲ့နွားနို့တိုက်ကျွေးတဲ့အစီအစဉ်ကနေ သိသာတဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေကို မြင်နေရပါတယ်။ မူလက နွားနို့သောက်လေ့မရှိတဲ့ ကလေးတွေ အခုဆို ပို ကျန်းမာသန်စွမ်းလာဟန်ရှိလာပါတယ်။  မိဘတွေကလည်း နွားနို့သောက်ခြင်း ရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးကို အရင်က မသိသေးဘဲနေခဲ့ပေမယ့် အခုဆိုရင် အိမ်မှာသောက်ဖို့ သူ့ဆီက နွားနို့ဝယ်ယူလာတာကိုလည်း သတိထားမိလာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ “မိဘတွေက နွားနို့သောက်တာကို သရေစာတစ်ခုလို  မမြင်တော့ဘဲ အာဟာရအဖြစ် မြင်လာကြပြီ” ဟု ဦးမြတ်သိန်းထွန်းက ပြောပါတယ်။ ဦးမြတ်သိန်းထွန်းရဲ့  အတွေ့အကြုံကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် နွားနို့ထုတ်လုပ်မှုနည်းပညာ တိုးတက်ဖို့ ကြိုစားခြင်းဟာ သူ့စီးပွားရေးအတွက်သာမက သူ့လိုမျိုး  နို့စားနွား မွေးမြူရေးသမားတွေ၊ စာသင်ကျောင်းတွေ၊ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရင်း  လူထုအတွက် အာဟာရပိုမိုကောင်းမွန်စေနိုင်တဲ့ ရလဒ်တစ်ခုကို ပြသနေပါတယ်။ 

*ဤဆောင်းပါးကို FAO Website တွင် မူရင်းရေးသားထုတ်ဝေထားပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း မန္တလေးတိုင်းကို ဗဟိုပြု လှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ အင်အားပြင်းငလျင်ကြီး လှုပ်ခတ်ခဲ့သည်မှာ ခြောက်လကြာမြင့်ခဲ့ပြီဖြစ်ပြီး အပြင်းထန်ဆုံးထိခိုက်ခဲ့တဲ့နေရာတွေမှာ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု များစွာကျန်ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ မသူဇာလွင်၊ ၃၉ နှစ်၊ အတွက် အဲဒီနေ့က အမှတ်တရတွေမှာ ထိတ်လန့်မှုတွေ၊ ရှင်သန်ဖို့ကြိုးစားခဲ့ရတာတွေနဲ့ ပြည့်နှက်နေခဲ့ပါတယ်။မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့ ငလျင်လှုပ်ခတ်ချိန်မှာ မသူဇာနဲ့ ခင်ပွန်းဖြစ်သူက နှစ်ဦးသား အလုပ်လုပ်ရာ ဈေးထဲမှာ ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ နေ့လယ်ပိုင်းမှာ မြေကြီးက ရုတ်တရက်လှုပ်ခတ်ပြီး ယိမ်းထိုးလာပါတယ်။ "လှုပ်တာတော်တော်ပြင်းတယ်။ ကုန်သေတ္တာတွေ ပြိုကျတယ်။ လူတွေကလည်း အော်တာဆူညံနေတာပဲ။ ကျွန်မတို့ တစ်ယောက်လက်တစ်ယောက်ဆွဲပြီး အဆောက်အဦကြီး ပြိုမကျခင် ပြေးထွက်ခဲ့ကြတယ်"။ခဏလည်းနေရော ဈေးခေါင်းမိုးကြီးက ကျွံကျလာပြီး ဈေးသည်တွေရော၊ ဝယ်သူတွေပါ အများကြီး အပျက်အစီးအောက်မှာ ပိတ်မိကုန်ကြတယ်။ အဲဒီထဲမှာ သူတို့တစ်သက်လုံး သိကျွမ်းခင်မင်လာတဲ့ အိမ်နီးချင်းမိတ်ဆွေတွေလည်း ပါပါတယ်။ "ကျွန်မအိမ်မက်ထဲမှာ သူတို့အသံတွေကို အခုထိကြားနေတုန်းပဲ။ ကျွန်မတို့တော့ အသက်ရှင်ခဲ့ပေမယ့် တော်တော်များများတော့ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ကြတယ်။" ငလျင်လှုပ်ခတ်ချိန်မှာ ကိုယ်ဝန်ခုနစ်လရှိနေသူ မသူဇာလွင်က အိမ်မှာ နေ့လယ်စာစားနေကြတဲ့ ၁၁ နှစ်အရွယ် သား မောင်ထက်နိုင်နဲ့ ၇ နှစ်အရွယ် သား မောင်ဇော်မင်းတို့အတွက် စိုးရိမ်သွားခဲ့ရပါတယ်။ "ငလျင်ကြောင့်ရော၊ ကလေးတွေအတွက် စိတ်ပူတာကြောင့်ရော ကျွန်မ ဒူးတွေတုန်လာတယ်။ ကိုယ်ဝန်ကလည်း အန္တရာယ်များတော့ တစ်ချိန်တည်း ကျွန်မကလေးသုံးယောက်လုံးကိုများ ဆုံးရှုံးလိုက်ရမလားလို့ စိုးရိမ်သွားတယ်။"နှစ်ဦးသား အိမ်ပြန်ရောက်တဲ့အချိန်မှာ အိမ်က အက်ကြောင်းလိုက်နေပေမယ့် မပြိုမလဲဘဲ ရှိနေပါသေးတယ်။ သားနှစ်ယောက်က ထိတ်လန့်နေပြီး ပြိုလဲနေတဲ့ နံရံတွေနဲ့ ထိတ်လန့်နေတဲ့ အိမ်နီးချင်းတွေကြားထဲမှာ တွေ့ရပါတယ်။ လမ်းတစ်ဖက်က အိမ်တွေကတော့ လုံးဝပြိုကျသွားခဲ့ပါတယ်။ "ကျွန်မကလေးတွေ အသက်ရှင်နေတာမြင်ရလိုက်တာက ကျွန်မအတွက် ဘဝမှာ အကြီးဆုံးစိတ်သက်သာရာရသွားသလိုပဲ၊ ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ အိမ်နီးချင်း မိသားစုတွေကတော့ မိသားစုဝင်တွေကို ဆုံးရှုံးရလို့ ငိုနေကြတဲ့သူတွေလည်း ရှိတယ်။"အဲနောက်ပိုင်းရက်တွေကတော့ စိတ်ဆင်းရဲစရာအပြည့်ပါပဲ။ မသူဇာတို့ မိသားစုအပါအဝင် မိသားစုတွေက မရပ်မနားလှုပ်ခတ်နေတဲ့ နောက်ဆက်တွဲငလျင်တွေကြောင့် စိုးရိမ်ပြီး ပြင်ပမှာ အပူဒဏ်၊ အအေးဒဏ်ခံပြီး အိပ်စက်ကြရပါတယ်။ ရေ၊ မီးမရှိသလို စားစရာလည်း အနည်းငယ်ပဲရှိပါတယ်။ ရပ်ကွက်ထဲက လူတွေက ရနိုင်သမျှ စားစရာတွေရှာကြံပြီး လမ်းဘေးမှာ မီးဖိုပြီး ချက်ပြုတ်စားကြရပါတယ်။ လေထုက မီးခိုးငွေ့တွေအပြင် ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှုတွေနဲ့ လေးလံနေပါတယ်။ "နောက်ဆက်တွဲငလျင်တွေလှုပ်တိုင်း ကလေးတွေက အော်ငိုကြတယ်။ ဘယ်သူမှ လုံခြုံတယ်လို့ မခံစားရတော့ဘူး။ ညဘက်ဆို လူတွေ ငိုနေတာကို ကြားနေရတယ်။ ချစ်ရတဲ့သူတွေကို ဆုံးရှုံးရလိုက်ရတာကိုး။အကူအညီတွေက မကြာခင်ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ယူနီဆက် တံဆိပ်နဲ့ ကားတွေက ရပ်ကွက်ထဲရောက်လာပြီး ရေသန့်တွေ၊ ဆပ်ပြာတွေ၊ လစဉ်သုံးပစ္စည်းတွေနဲ့ ရေသန့်ပစ္စည်းတွေ ဝေပေးခဲ့ပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်လရင့်နေသူ မသူဇာအတွက် အချိန်က အသက်တမျှအရေးကြီးပါတယ်။ "ကျွန်မလို ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေကို စာရင်းသွင်းပေးပြီး အနုအာဟာရမှုန့်တွေ ပေးတယ်၊ ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးပေးတယ်။ ဒါက အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ချေများတဲ့ ကိုယ်ဝန်ရှိသူ ကျွန်မကို မျှော်လင့်ချက်တွေ ပြန်ရစေတယ်။" လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်လက တတိယမြောက်ကလေးကို မွေးဖွားခဲ့ပြီး သားလေးကို မျိုးလို့ အမည်ပေးထားပါတယ်။ အဲဒီအချိန်ကစပြီး ယူနီဆက်က ပံ့ပိုးပေးတဲ့ နယ်လှည့်ကျန်းမာရေး ဆေးပေးခန်းမှ ပုံမှန် ပံ့ပိုးမှုတွေအပြင် အနုအာဟာရမှုန့်၊ မိခင်နို့သီးသန့်တိုက်ကျွေးခြင်းနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သိကောင်းစရာတွေကို သိရှိခဲ့ပါတယ်။ မျိုးက သူ့ရဲ့ ပထမအသုတ် ကာကွယ်ဆေးတွေကို ထိုးနှံထားပြီး အောက်တိုဘာလမှာ နောက်တစ်ကြိမ် ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ "သားလေးကို ကျန်းကျန်းမာမာနဲ့ အကာအကွယ်ရှိစေချင်တယ်"။ "ကျွန်မသူ့ကို ချီထားတဲ့အချိန်မှာ အရာအားလုံးကို ဆုံးရှုံးရလုနီးနီးဖြစ်ခဲ့တာကို အမှတ်ရမိတယ်။ သူအသက်ရှင်လို့ ကျွန်မ အင်အားတွေ မျှော်လင့်ချက်တွေ ရခဲ့တာ။"သားအကြီးလေးတွေလည်း ပုံမှန် အာဟာရပံ့ပိုးမှုတွေကနေ အကျိုးရရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကျောင်းတွေကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပြုပြင်ပြီး တဖြည်းဖြည်း ပြန်ဖွင့်လာနေပြီဖြစ်တဲ့အတွက် ဆုံးရှုံးမှုတွေကြားကနေ အတန်းပြန်တက်နိုင်ဖို့ ယူနီဆက်က ပံ့ပိုးပေးတဲ့ စာအုပ်တွေ၊ ခဲတွေနဲ့ အခြား အခြေခံအသုံးအဆောင်တွေအပါအဝင် အရေးပေါ် သင်ကြားရေးအထောက်အကူပြုပစ္စည်းတွေကိုလည်း ရရှိထားကြပါတယ်။ မသူဇာအတွက် ပျက်စီးနေတဲ့ စာသင်ခန်းတွေထဲမှာပဲ ဖြစ်နေပါစေ၊ ကလေးတွေ ပြန်ပြီးပညာသင်နိုင်တာကို မြင်ရတာက နောက်ထပ် ပုံမှန်အခြေအနေကို ပြန်ရောက်နိုင်မယ့် ခြေလှမ်းတစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ "သူတို့ စာပြန်သင်တာကို မြင်ရတာ ကျွန်မတော်တော်စိတ်ချမ်းသာတယ်။ အရာအားလုံးဖြစ်ပျက်ပြီးသွားတာတောင် သူတို့စာသင်ဖို့ အခွင့်အရေးဆိုတာ ရှိသေးတာပဲ။” ဒါပေမယ့်လည်း ဘဝက မရေမရာဖြစ်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဈေးက အပြည့်အဝ ပြန်မလည်ပတ်နိုင်သေးဘဲ ဝယ်သူလည်း နည်းနေတဲ့အတွက် ဝင်ငွေလည်း လျော့လာပါတယ်။ "ကျွန်မတို့က နေ့တိုင်းရုန်းကန်နေရတုန်းပါပဲ။ တစ်ခါတလေ အိမ်ငှားခနဲ့ စားဖို့တောင် အနိုင်နိုင်ပါ။ ဒါပေမဲ့ အနည်းဆုံးတော့ ကျွန်မသားသမီးတွေ ကျန်းမာနေသေးတော့ စိတ်ပူစရာတစ်ခု လျော့တာပေါ့။"အလှူရှင်တွေရဲ့ အချိန်မီ ပံ့ပိုးကူညီမှုများကြောင့် ယူနီဆက်က ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးပြီးချင်း အသက်ကယ်အထောက်အပံ့များဖြစ်တဲ့ ရေ၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ အာဟာရဝန်ဆောင်မှုတွေကို မသူဇာတို့လို မိသားစုတွေ အလိုအပ်ဆုံးအချိန်မှာ ပံ့ပိုးပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကတော့ များစွာကျန်ရှိနေပါသေးတယ်။ ငလျင်လှုပ်ပြီး ခြောက်လကြာမြင့်လာတဲ့တိုင်အောင် မိသားစုတွေက ပြန်နာလန်ထူဖို့ ရုန်းကန်နေရဆဲဖြစ်ပြီး မိုးရာသီရေကြီးမှုတွေကြောင့် အခက်အခဲတွေက ပိုတိုးလို့လာခဲ့ပါတယ်။ "ကျွန်မတို့ကို ကူညီပေးတဲ့အတွက် သိပ်ကိုကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခက်အခဲတွေကရှိနေတုန်းပါပဲ။ ငလျင်ဘေးနောက်ပိုင်းမှာ သန့်ရှင်းတဲ့ရေရရှိဖို့ အမြဲလိုလိုရုန်းကန်နေရပြီး ရေကြီးမှုတွေကြောင့် ပိုဆိုးလာခဲ့ပါတယ်။ မသန့်တဲ့ရေတွေကြောင့် ကလေးတွေ နေမကောင်းဖြစ်မှာကို စိုးရိမ်တယ်။ တစ်ခါတလေ ချက်ပြုတ်ဖို့၊ လျှော်ဖွပ်ဖို့တောင် ရေမလောက်ဘူး။"ငလျင်နောက်ဆက်တွဲ ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်တွေဖြစ်တဲ့ ပြိုလဲနေတဲ့အိမ်တွေ၊ ကျောင်းသားကင်းမဲ့နေတဲ့ ကျောင်းဝင်းအလွတ်တွေနဲ့ ချစ်ရသူတွေကို ဆုံးရှုံးလိုက်ရသူတွေရဲ့ ငွေကြွေးသံတွေဟာ မန္တလေးတိုင်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းမှာ နေရာအနှံ့မှာ ကျန်ရှိနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခက်အခဲတွေကြားကနေပဲ မသူဇာတို့လို မိသားစုတွေက ခံနိုင်စွမ်းရည်နဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေကို ရှာဖွေနေကြပါတယ်။ "ပံ့ပိုးမှုတွေကြောင့် ကျွန်မတို့ရဲ့ အမှောင်မိုက်ဆုံးအချိန်တွေကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့တယ်။ အခု အခက်အခဲတွေရှိနေရင်တောင်မှ ကျွန်မတို့ချည်းပဲမဟုတ်ဘူး။ တခြားသူတွေ၊ ပံ့ပိုးကူညီပေးမယ့်သူတွေရှိတယ်ဆိုတာ ကျွန်မတို့ သိခဲ့ရပါပြီ"။*ဤဆောင်းပါးကို UNICEF Myanmar website တွင် မူရင်းရေးသား ထုတ်ဝေထားပါသည်။

လဝန်းခင်တစ်ယောက် မျက်စိမှိတ်လိုက်တဲ့အခါ ဇာတိမြို့လေးဖြစ်တဲ့ ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း၊ ကျောက်မဲမြို့က တောင်တန်းတွေကို မြင်ယောင်နေဆဲပါ။ ဒီလိုငြိမ်းချမ်းတဲ့ အမှတ်တရတွေဟာ ဟိုးအရင်အတိတ်ဘဝက ဖြစ်ရပ်တစ်ခုလို ခံစားရပါတယ်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လမှာ ပဋိပက္ခတွေကြောင့် သူတို့မိသားစုဟာ မန္တလေးမြို့ကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ကြရပြီး အိမ်ငှားနေထိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ မန္တလေးမြို့မှာပဲ ၁၁ တန်းကို ဆက်လက်တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။တစ်ပူပေါ် တစ်ပူဆင့်ဆိုသလိုပဲ သူဟာ ငလျင်ဘေးကြီးနဲ့လည်း ကြုံတွေ့ခဲ့ရပြန်ပါတယ်။"စစချင်းလှုပ်တဲ့အချိန်မှာ အသံအကျယ်ကြီး ကြားရတယ်" လို့ နူးညံ့ပေမယ့် တည်ငြိမ်တဲ့လေသံနဲ့ ပြောပြပါတယ်။ "နောက်တော့ အရာအားလုံး မှောင်မဲသွားတယ်။"၁၂ နာရီကျော်ကြာ အပျက်အစီးတွေအောက်မှာ ပိတ်မိနေခဲ့ပြီးနောက် လဝန်းခင်ဟာ သူ့ရဲ့ခြေထောက်တွေကို ဆုံးရှုံးလိုက်ရပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အသက် ၁၅ နှစ်အရွယ် ညီမလေးနဲ့ အဘိုးဖြစ်သူတို့က ဒဏ်ရာအနည်းငယ်သာရရှိခဲ့ကြပြီး အဘွားဖြစ်သူကတော့ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယ်။ဆေးရုံမှာ ဆရာဝန်တွေက သူ့ကို သူမထင်မှတ်ထားတဲ့ သတင်းတစ်ခုကို ပြောခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ခြေထောက်နှစ်ချောင်းလုံး ဖြတ်ပစ်လိုက်ရတာဖြစ်ပါတယ်။ ခွဲစိတ်မှုပြီး နှစ်လကြာတဲ့ အထိ ဆေးရုံမှာပဲ နေခဲ့ရပြီး နေ့ရက်တိုင်းက သူ့ရဲ့ စိတ်ခွန်အားကို စမ်းသပ်နေသလိုပါပဲ။ "အစကတော့ သမီးရဲ့ ဘဝတစ်ခုလုံး သွားပြီလို့ပဲ တွေးနေခဲ့တာ။ ဒါပေမဲ့ အခုတော့ သမီးဘဝကို ပြန်ပြီး စတင်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်မှုရှိပါတယ်။" လို့ လဝန်းခင်က ဆိုပါတယ်။"သမီး မိတ်ကပ်ပညာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ်ပါတယ်" လို့ လဝန်းခင်က သူ့ရဲ့ အိပ်မက်အသစ်ကို ပြောပြပါတယ်။ ပုံမှန်ပညာရေးလမ်းကြောင်းကို မရွေးချယ်တော့ပဲ သူ့ရဲ့ ဖန်တီးချင်စိတ်ကို အကူအညီပေးနိုင်မယ့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းကိုပဲ သူက ရွေးချယ်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ဝှီးချဲက သူ့အတွက် အမှီအခိုကင်းစေတဲ့ ပထမဆုံးအထောက်အကူ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး နေ့ရက်တွေကို ခံနိုင်စွမ်းရည်အပြည့်နဲ့ပဲ ဖြတ်ကျော်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒေသခံမိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများမှတစ်ဆင့် ယူနီဆက်၏ အထောက်အပံ့တွေက လဝန်းခင်အတွက်တော့ သူ့အိပ်မက်တွေနဲ့ နီးစပ်လာဖို့ အကူအညီဖြစ်စေပါတယ်။ ဖခင်ဖြစ်သူ ကိုမျိုးမြင့်က ယူနီဆက် ငွေသားထောက်ပံ့မှုကို စားစရာနဲ့ ဆေးဝါးအတွက် အသုံးပြုခဲ့ပုံနဲ့ ဇီဝကုထုံးပညာရှင်က အိမ်တိုင်ရာရောက်လာရောက်ပြီး သမီးဖြစ်သူ ပြန်လည်သွားလာနိုင်အောင် ခြေတု လေ့ကျင့်ပေးပုံတွေကို ပြောပြခဲ့ပါတယ်။"ဒီပံ့ပိုးမှုတွေက တကယ့်ကို တန်ဖိုးဖြတ်လို့မရနိုင်ပါဘူး။ ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ကျွန်တော်တို့အိမ်ကို ဆုံးရှုံးလိုက်ရတယ်။ အခု ငလျင်ကြောင့် ထပ်ပြီးဆုံးရှုံးခဲ့ရတယ်။ ဘဝကို နှစ်ကြိမ်ပြန်စဖို့ဆိုတာ လုံးဝ မဖြစ်နိုင်သလောက်နီးပါးပဲ — ဒါကြောင့် ဒီအကူအညီတွေက ကျွန်တော်တို့အတွက်တော့ အသက်ကယ်ကြိုးတစ်ခုလိုပါပဲ။ ”ငလျင်လှုပ်ပြီးနောက် လပေါင်းများစွာတိုင်အောင် လဝန်းခင်တစ်ယောက် ကောင်းကောင်းအိပ်မပျော်နိုင်ခဲ့ပါ။ ညဘက်တွေမှာ အိပ်မပျော်သည့်အပြင် ငလျင်နေ့ကအဖြစ်အပျက်များ၏ မပီဝိုးတဝါးပုံရိပ်များက သူမကို ခြောက်လှန့်နေခဲ့ပါတယ်။အခုထိတိုင် နောက်ဆက်တွဲငလျင်တွေကြောင့် သူတို့အခုနေထိုင်နေတဲ့အိမ်လေး လှုပ်လာရင် မသိစိတ်က သူ့ကို တံခါးဆီရောက်သွားအောင် တွန်းပို့နေမိတတ်ပါတယ်။ သူ့ခန္ဓာကိုယ်က အန္တရာယ်ကို မှတ်မိနေတုန်းပါပဲ။ဒါပေမဲ့ နေ့အလင်းရောင်က မျှော်လင့်ချက်တွေကို ဆောင်ကြဉ်းလာပါတယ်။ ဖခင်ဖြစ်သူနဲ့ အဒေါ်က လဝန်းခင်ကို အိမ်မှာလေ့ကျင့်ပေးနိုင်အောင် ကုထုံးပညာရှင် အိမ်ကို လာရောက်ပြသတဲ့အချိန်မှာ လေ့ကျင့်ပေးရမယ့် နည်းစနစ်တွေကို လိုက်ပြီးမှတ်ထားကြပါတယ်။ မိခင်ဖြစ်သူက ရန်ကုန်မှာ အလုပ်လုပ်ပြီး မိသားစုကို ထောက်ပံ့ပေးနေသလို သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ဆွေမျိုးတွေက ပုံမှန်လာကြည့်ကြရင်း အိမ်လေးမှာ ရယ်မောသံတွေ၊ အကောင်းမြင်စိတ်လေးတွေနဲ့ ပြည့်လို့နေပါတယ်။ "ကျွန်မ အပြင်ပြန်ထွက်ချင်ပြီ၊ ခရီးတွေပြန်သွားချင်ပြီ" လို့ ခြေတုတပ်မည့် အကြောင်းပြောရင်း သူ့ရဲ့ မျက်ဝန်းတွေတောက်ပလာခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ပထမဆုံး အိပ်မက်က ရိုးရိုးရှင်းရှင်းလေးပါ။ ငလျင်ကြောင့် ဆုံးရှုံးလိုက်ရတဲ့ ပျော်ရွှင်မှုတွေကို ပြန်လည်ရယူဖို့ မိသားစုနဲ့အတူ ခရီးသွားဖို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ကိုမျိုးမြင့်က သမီးငယ် ပြန်လည်ကျန်းမာလာတာကို အံ့ဩတကြီးနဲ့ အသံတိတ်ဝင့်ကြွားစွာ စောင့်ကြည့်နေမိပါတယ်။ နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရခြင်း၊ ဝမ်းနည်းခြင်း၊ ဆုံးရှုံးခြင်းတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတဲ့ မိသားစုလေးမှာ လဝန်းခင်ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ခိုင်မာမှုက သူတို့ရဲ့ မျှော်လင့်ချက်ရောင်ခြည်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းသွားတဲ့အခါ ရှမ်းပြည်ကို ပြန်ဖို့ အိပ်မက်တွေကလည်း အပြည့်ပါပဲ။အချိန်တွေက တရွေ့ရွေ့သွားနေဆဲပါ။ ယူနီဆက်ရဲ့ မိတ်ဖက်ကုထုံးပညာရှင်တွေက အိမ်ကို လာရောက်ပြီး ခြေထောက်အသစ်အတွက် ပြင်ဆင်ပေးတဲ့နေ့ရက်တိုင်းဟာ ပြန်ပြီးလှုပ်ရှားနိုင်ဖို့၊ ဖန်တီးနိုင်ဖို့နဲ့ ဝမ်းနည်းကြေကွဲဖွယ်ရာကနေ အောင်မြင်မှုအဖြစ် ပြောင်းလဲနိုင်မယ့် ခံနိုင်ရည်ရှိမှုတွေကို ပြသနိုင်တဲ့ လဝန်းခင်ဘဝရဲ့ စာမျက်နှာသစ်ကို ဖွင့်လှစ်ပေးနေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ *ဤ ဆောင်းပါးကို UNICEF Myanmar website တွင် မူရင်းရေးသား ထုတ်ဝေထားပါသည်။