နောက်ဆုံးပေါ်
မိန့်ခွန်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၀၃ ရက်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများနေ့အတွက် ကုသလမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ သတင်းစကား
ပိုမိုလေ့လာရန်
မိန့်ခွန်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၀၁ ရက်။
ကမ္ဘာ့ အေအိုင်ဒီအက်စ်နေ့အတွက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ သတင်းစကား
ပိုမိုလေ့လာရန်
အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၀ ရက်။
ရှင်းလင်းချက်- ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ သဘောတူစာချုပ်ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။ ၎င်းက အဘယ်ကြောင့် အရေးပါပါသနည်း။
ပိုမိုလေ့လာရန်
နောက်ဆုံးပေါ်
မြန်မာနိုင်ငံ၏ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များ
စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များသည် ဆင်းရဲမွဲတေမှု ပပျောက်ရန်၊ ကမ္ဘာမြေ၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ရာသီဥတုတို့အား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန်နှင့် နေရာတိုင်းရှိ လူများ ငြိမ်းချမ်းမှုနှင့် သာယာဝပြောမှုကို ရရှိခံစားနိုင်ရေးသေချာစေရန် လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တောင်းဆိုမှုတစ်ရပ် ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ကုလသမဂ္ဂမှ ဖော်ဆောင်နေသော ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များ ဖြစ်ပါသည်။
မိန့်ခွန်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၀၃ ရက်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများနေ့အတွက် ကုသလမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ သတင်းစကား
ဒီနှစ်ရဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများနေ့က ကျွန်တော်တို့တွေကို စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်တွေ အောင်မြင်စေရေးအတွက် ဘယ်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မှ မကျန်ခဲ့စေဖို့ဆိုတဲ့ ကတိအတိုင်း လိုက်နာနေထိုင်ဖို့ လိုတယ်၊ အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ မသန်စွမ်းသူပေါင်း ၁.၃ ဘီလီယံရှိနေတယ်ဆိုတာကို သတိပေးလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီကနေ့ ၂၀၃၀ ရည်မှန်းချက် ပန်းတိုင် (2030 Agenda) ရဲ့ ခရီးလမ်းတစ်ဝက်ကို ရောက်ရှိလာချိန်မှာ မသန်စွမ်းသူတွေဟာ စနစ်တကျ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုနဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်း နယ်ပယ်အားလုံးမှာ သူတို့ရဲ့ အနှစ်သာရပြည့်ဝတဲ့ ပါဝင်မှုကို ကန့်သတ်တဲ့ အတားအဆီးတွေကို ရင်ဆိုင်နေရဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
မသန်စွမ်းသူတွေအတွက် စစ်မှန်တဲ့ စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဟာ အကျိုးခံစားခွင့်ရှိသူတွေအဖြစ်သာမက လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး ဘဝတလျှောက် တက်ကြွတဲ့ ပံ့ပိုးဆောင်ရွက်သူတွေအဖြစ် သူတို့ရဲ့ အခွင့်အရေးတွေနဲ့ လိုအပ်ချက်တွေအပေါ် အထူးအလေးထားအာရုံစိုက်မှု လိုအပ်ပါတယ်။
ဆိုလိုတာက မသန်စွမ်းသူများ၏အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကွန်ဗင်းရှင်းနဲ့အညီ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့ စားပွဲဝိုင်းတိုင်းနဲ့ နိုင်ငံများအကြား ဆင်းရဲမွဲတေမှု ပပျောက်ရေးကနေ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေးနဲ့ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုတွေအထိပါဝင်တဲ့ စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များ အောင်မြင်စေဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေမှာ မသန်စွမ်းသူတွေ ပါဝင်လာအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂအနေနဲ့ မသန်စွမ်းသူများပါဝင်ရေးမဟာဗျူဟာ (Disability Inclusion Strategy) ကနေတဆင့် စံနမူနာပြ ဦးဆောင်နေတဲ့အပြင် မသန်စွမ်းသူတွေနဲ့၊ မသန်စွမ်းသူတွေအတွက် တိုးတက်မှုကို တွန်းအားပေးတဲ့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကိုလည်း ပံ့ပိုးကူညီပေးနေပါတယ်။
ဒီနေ့လို အရေးပါတဲ့နေ့မှာ နိုင်ငံတိုင်းနဲ့ လူမှုအသိုက်အဝန်းတိုင်းမှာ တန်းတူညီမျှ အခွင့်အရေးတွေအပေါ် အခြေခံတဲ့ နည်းလမ်းတွေ ရေးဆွဲဖို့၊ ဝေမျှဖို့အတွက် မသန်စွမ်းသူတွေနဲ့အတူ လက်တွဲလုပ်ဆောင်ကြဖို့ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ကျွန်တော် တောင်းဆိုပါတယ်။
5 ၏ 1
မိန့်ခွန်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၀၁ ရက်။
ကမ္ဘာ့ အေအိုင်ဒီအက်စ်နေ့အတွက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ သတင်းစကား
အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂါနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ သေဆုံးမှုတွေဟာ သေဆုံးမှု အမြင့်ဆုံးဖြစ်တဲ့ ၂၀၀၄ ခုနှစ်ကတည်းက အခုထိ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး ကျဆင်းခဲ့ပြီး၊ အိတ်ချ်အိုင်ဗွီရောဂါပိုး ကူးဆက်မှုအသစ်တွေကလည်း ၁၉၈၀ ပြည့်လွန်ကာလတွေကတည်းက အနိမ့်ဆုံးအဆင့်မှာ ရှိနေပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂါက တစ်မိနစ်တိုင်းမှာ အသက်တစ်ချောင်း နှုတ်ယူနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။
သက္ကရာဇ် ၂၀၃၀ မှာ အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂါကို ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုအဖြစ်က အဆုံးသတ်ရမှာဖြစ်သလို ကျွန်တော်တို့ အဆုံးသတ်နိုင်ပါတယ်။
အဲဒီပန်းတိုင်ကို ရောက်ရှိဖို့က ယခုနှစ် ကမ္ဘာ့ အေအိုင်ဒီအက်စ်နေ့ ဆောင်ပုဒ် ဖြစ်တဲ့ “လူထုအသိုက်အဝန်းတွေ ဦးဆောင်ပါစေ”ကို လိုက်နာတာဖြစ်ပါတယ်။
အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂါကို အဆုံးသတ်စေတဲ့ နည်းလမ်းက လူထုအသိုက်အဝန်းတွေကတဆင့် သွားရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ပြည်သူတွေ လိုအပ်တဲ့ ကုသမှု၊ ဝန်ဆောင်မှုတွေနဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေကို ချိတ်ဆက်ပေးခြင်းကနေ လူအားလုံး သူတို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအခွင့်အရေးတွေအကြောင်း နားလည်သိရှိစေနိုင်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို တွန်းအားပေးတဲ့ အောက်ခြေလူထုလှုပ်ရှားမှုတွေအထိ ဖြစ်ပါတယ်။
အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးတိုက်ပွဲမှာ ရှေ့တန်းကပါဝင်နေသူတွေကို ပံ့ပိုးကူညီပေးခြင်းက ကျွန်တော်တို့ အောင်နိုင်မယ့်နည်းလမ်း ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါဟာ ရပ်ရွာလူထုခေါင်းဆောင်မှုကို အိတ်ချ်အိုင်ဗွီ စီမံကိန်းတွေ၊ အစီအစဉ်တွေ၊ ရန်ပုံငွေတွေနဲ့ စောင့်ကြည့်ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေရဲ့ အဓိကနေရာမှာ ထားရှိတာကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။
ရပ်ရွာလူထုခေါင်းဆောင်မှုအတွက် အတားအဆီးတွေကိုလည်း ဖယ်ရှားဖို့လိုသလို ဒေသတွင်း အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေအတွက် သူတို့ရဲ့ အရေးပါတဲ့လုပ်ငန်းတွေကို ရှေ့ဆက်ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ နေရာပေးရပါမယ်။
အရေးအကြီးဆုံးကတော့ ငွေကြေးထောက်ပံ့မှု လိုအပ်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဝင်ငွေနည်းတဲ့နိုင်ငံတွေနဲ့ ဝင်ငွေ အလယ်အလတ်ရှိတဲ့နိုင်ငံတွေမှာ အေအိုင်ဒီအက်ရောဂါဆိုင်ရာ တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် အပြည့်အဝထောက်ပံ့ဖို့ နှစ်စဉ် ဒေါ်လာ ၈ ဘီလီယံကျော် လိုအပ်နေပါတယ်။
အဲဒီအထဲမှာ အိတ်ချ်အိုင်ဗွီဗိုင်းရပ်ပိုးရှိသူတွေ ဦးဆောင်တဲ့ ဒေသတွင်း အစီအစဉ်တွေနဲ့ ရပ်ရွာလူထုဦးဆောင်တဲ့ တားဆီးကာကွယ်ရေး ကနဦးအစီအစဉ်တွေအတွက် တိုးမြှင့်ရန်ပုံငွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
အေအိုင်ဒီအက်စ်ရောဂါကို အနိုင်ယူတိုက်ဖျက်လို့ ရပါတယ်။
ရပ်ရွာဝန်းကျင်၊ နိုင်ငံတွေနဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ဒီရောဂါဘေးဆိုးကို အဆုံးသတ်ဖို့ ရပ်ရွာလူထုအသိုက်အဝန်းတွေကို ပံ့ပိုးကူညီပေးတဲ့ အလုပ်ကို ပြီးမြောက်အောင် လုပ်ဆောင်ကြရအောင်ပါ။
5 ၏ 1
ထုတ်ဝေမှု
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၃ ရက်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် တိုက်ပွဲများ အရှိန်မြင့်လာခြင်း-အရေးပေါ်သတင်းအချက်အလက် အမှတ်စဉ် (၇)
အဓိကအချက်အလက်များ
မြန်မာနိုင်ငံ ဒေသအနှံ့အပြားတွင် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ (EAOs)၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ (PDFs) အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် မြန်မာ့တပ်မတော် (MAF) တို့အကြားတွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေဆဲ ဖြစ်သည်။
အထူးသဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းပြည်နယ်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်နေသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ပေါက်တောမြို့နယ်တွင် တိုက်ပွဲများ တကျော့ပြန် အရှိန်မြင့်တက်လာပြီး၊ နိုဝင်ဘာလလယ်ခန့်မှစ၍ လူဦးရေ ၂၀၀၀၀ ကျော်သည် ပိုမို ဘေးကင်းသောနေရာများသို့ နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေကြရသည်။ ထိုဒေသသို့ ဝင်ရောက်သွားလာရေးကိုလည်း တင်းကျပ်စွာ ကန့်သတ်ထားသည်။
နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့အထိ အခြေအနေအရ၊ အောက်တိုဘာလ ၂၆ ရက်နေ့မှစ၍ အရှိန်မြင့်တက်လာသည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီး များစွာတို့မှ ပြည်သူ ၃၃၅၀၀၀ နီးပါးသည် လတ်တလော နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ကြရသဖြင့်၊ ယခုအခါ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးတွင် နေရပ်စွန့်ခွာရသူစုစုပေါင်း ၂ သန်းကျော် ရှိလာပြီဖြစ်သည်။
တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည့် မြို့နယ်များတွင် အဓိက သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းများကို MAF နှင့် EAOs နှစ်ဖက်လုံးက ပိတ်ဆို့ထားသည့်အတွက် ပြည်သူများက ဘေးလွတ်ရာနေရာများသို့ ရွေ့လျားသွားလာရေးကို အကန့်အသတ် ဖြစ်စေပြီး၊ လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီ ဝင်ရောက်ပေးအပ်ရေးကို နှောင့်နှေးစေပါသည်။ လားရှိုးနှင့် လွိုင်ကော်လေဆိပ်များကို ပိတ်ထားပြီးနောက်၊ ယခုအခါ ကလေးမြို့လေဆိပ်ကိုလည်း ပိတ်ထားရသည်။
လုံခြုံရေးစိတ်မချရခြင်းနှင့် သွားလာရေး၊ ဆက်သွယ်ရေးအခက်အခဲများ ရှိနေသည့်ကြားမှပင်၊ အခြေအနေပေးသည့်နေရာများတွင် ဘေးဒဏ်သင့်ပြည်သူများအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီများကို နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးပြောင်းလဲအသုံးပြု၍ တပိုင်တနိုင် ဆက်လက်ပေးအပ်နေပါသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ပေါ်ထွက်လာနေသော လိုအပ်ချက်များကို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်နေသူများအား ကူညီပေးရန်အတွက် ဒေသတွင်းရှိ ပါဝင်ဆောင်ရွက်သူများသို့ မြန်မာနိုင်ငံ လူသားချင်းစာနာမှုရန်ပုံငွေမှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ တစ်သန်းကို ထုတ်ပေးနေသည့်တိုင်၊ ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်း၊ အရှေ့တောင်ပိုင်းနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တို့တွင် လိုအပ်ချက်များ နေ့စဉ် မြင့်တက်လာနေပြီး၊ ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်နေသည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်ရေးအစီအစဉ်အတွက်ပင် ရန်ပုံငွေလိုအပ်ချက်၏ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ ရရှိထားပြီး၊ ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့မှု အလွန်နည်းပါးသည့် ဤအခြေအနေတွင် အလှူရှင်များထံမှ ထပ်တိုးကူညီမှုများကို အဆောတလျင်လိုအပ်လျက်ရှိပါသည်။
အခြေအနေသုံးသပ်ချက်
မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီးအများအပြားတို့တွင် EAOs နှင့် PDFs များအပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များစွာနှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့အကြား ပြင်းထန်သော တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေဆဲဖြစ်သည်။ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ကယားပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်။ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအရှေ့ပိုင်း၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် အောက်တိုဘာလနှောင်းပိုင်းမှစ၍ တိုက်ပွဲများ အရှိန်မြင့်လာခြင်းကြောင့် ပြည်သူ ၃၃၅၀၀၀ နီးပါးတို့သည် လတ်တလောနေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေကြရသည်။ ယင်းသို့ နေရပ်စွန့်ခွာရမှုများသည် လတ်တလောနေရပ်စွန့်ခွာရသူများနှင့် ကာလရှည်ကြာကပင် နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရသည့် IDPs များကိုလည်းကောင်း၊ အိမ်ရှင်ရပ်ရွာလူထုများကိုလည်းကောင်း လတ်တလောနှင့် စဉ်ဆက်မပြတ် ထောက်ပံ့ကူညီပေးရာတွင် အရေးတကြီးဖြည့်ဆည်းပေးရမည့် လိုအပ်ချက်များကိုဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ ထို့အပြင် ယင်းတိုက်ပွဲများနှင့် ဆက်စပ်ဖြစ်ရပ်များကြောင့် အမျိုးသားများ၊ အမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးသူငယ်များအပါအဝင် အရပ်သားပြည်သူ ၂၀၀ နီးပါး သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ၂၆၃ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း အစီရင်ခံထားပါသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင်၊ မြို့နယ်အချို့၌ တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေပြီး၊ အရပ်သားများစွာ သေဆုံးခဲ့သည် (အရပ်သား ၄၈ ဦး သေဆုံးပြီး ၁၃၆ ဦး ဒဏ်ရာရရှိထားကြောင်း အစီရင်ခံထားသည်)။ မြို့နယ် ၆ မြို့နယ်တွင် လူနေအိမ် ၃၂၀ ကျော်နှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုပစ္စည်းများ ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။ နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့အထိ အခြေအနေအရ၊ လက်ရှိတိုက်ပွဲများကြောင့် လတ်တလော နေရပ်စွန့်ခွာရသူအရေအတွက်သည် ၈၂၀၀၀ နီးပါးအထိမြင့်တက်လာပြီး၊ ၎င်းတို့သည် မြို့နယ် ၁၅ မြို့နယ်ရှိ နေရာ ၁၄၁ နေရာတွင် ခိုလှုံနေကြရသည်။ နေရပ်စွန့်ခွာရသူအများစုတို့သည် ဘုန်းကြီးကျောင်းများ၊ ဘုရားရှိခိုးကျောင်းများအပါအဝင် ဘာသာရေးနေရာများတွင် ယာယီနေထိုင်နေကြပြီး၊ ကျန်သူများမှာ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်တစ်လျှောက်ရှိ အိမ်ရှင်ရပ်ရွာများ၊ တောတောင်များနှင့် လယ်ကွင်းများ၌လည်းကောင်း၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး ပြင်ဦးလွင်မြို့နယ်နှင့် ကချင်ပြည်နယ် မန်စီမြို့နယ်တို့တွင် လည်းကောင်း ခိုလှုံနေကြသည်။
မိတ်ဖက်အဖွဲ့များသည် ဝင်ရောက်သွားလာနိုင်သည့်နေရာများတွင် အကူအညီလိုအပ်နေသူများအတွက် ငွေကြေး၊ စားနပ်ရိက္ခာနှင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများအပါအဝင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အကူအညီများကို တက်ကြွစွာဖြင့် ထောက်ပံ့ပေးအပ်နေကြသည်။ နေရပ်စွန့်ခွာရသူများအနက် ထက်ဝက်ခန့်ကို လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီများ ဖြန့်ကြက်ပေးအပ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ နမ့်ခမ်း၊ နောင်ချို၊ မန်စီနှင့် ပြင်ဦးလွင်မြို့နယ်တို့တွင်မူ လုံခြုံရေးအခြေအနေနှင့် သွားလာရေးကန့်သတ်ချက်များကြောင့် အချို့နေရာများတွင် လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီပေးရန် လစ်ဟာမှုများ ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ လောက်ကိုင်မြို့နယ်တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနယ်စပ်သို့ နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေရသူ ၃၀၀၀၀ ခန့် ရှိနေပြီဖြစ်ပြီး၊ အကူအညီများကို မဆိုစလောက်သာ ရရှိကြပါသည်။ မိတ်ဖက်အဖွဲ့များအနေဖြင့် ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းအချို့ကို လားရှိုးမြို့သို့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရန်စီစဉ်နေကြသော်လည်း၊ လတ်တလောနေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရသည့် IDPs များ အတွက် ငွေကြေး၊ စားနပ်ရိက္ခာ၊ ဆေးဝါးပစ္စည်း၊ အမိုးအကာ၊ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်း၊ တကိုယ်ရေကျန်းမာရေးသုံးပစ္စည်း စသည့် လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန် များစွာလိုအပ်နေပါသေးသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်
ရခိုင်ပြည်နယ်အလယ်ပိုင်းရှိ ပေါက်တောမြို့နယ်တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) က နိုဝင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့တွင် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ချိန်မှစ၍ မြန်မာ့တပ်မတော် (MAF) နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) တို့အကြားတွင် ပြင်းထန်သော တိုက်ပွဲများ အရှိန်မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ မြေပြင်နှင့် ရေတပ်မှ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုများနှင့် လေကြောင်းမှတိုက်ခိုက်မှုများပါဝင်သည့် တိုက်ပွဲကြီးများဖြစ်ပွားနေခြင်းကြောင့် မည်သူက နယ်မြေထိန်းချုပ်ထားသည်ကို မသိနိုင်သေးပါ။ ပေါက်တောမြို့နယ်ရှိ ရိုဟင်ဂျာ IDP စခန်းတစ်ခုအနီးတွင် လက်နက်ကြီး ကျရောက်ပေါက်ကွဲခဲ့သော်လည်း လူသေဆုံးမှုမရှိခဲ့ပါ။ ပေါက်တောမြို့ပေါ်နှင့် အနီးတဝိုက်ရှိ ကျေးရွာများမှ ပြည်သူ ၂၀၀၀၀ နီးပါးသည် ပေါက်တောမြို့မြောက်ပိုင်းသို့လည်းကောင်း၊ မြို့တောင်ဖက် ကျွန်းပေါ်သို့လည်းကောင်း နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ မြို့တောင်ဖက်ရှိ ကျွန်းပေါ်တွင် ၂၀၁၂ ခုနှစ် အကြမ်းဖက်အရေးအခင်းဖြစ်ပြီးချိန်မှစ၍ နေရာချထားသည့် ရိုဟင်ဂျာ IDPs ၂၆၀၀၀ ရှိနေပြီး၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့မှစ၍ ၎င်းတို့အတွက် အကူအညီများ ပေးပို့နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပါ။ နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ပေါက်တောမြို့ပေါ်မှ အရပ်သား ၁၀၀ ခန့်ကို AA က ကယ်ဆယ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း အစီရင်ခံထားပြီး၊ မြို့လယ်ရှိ လူဦးရေ ၅၀၀ ခန့်မှာမူ ဆက်လက်ပိတ်မိနေဆဲဖြစ်သည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် ပေါက်တောမြို့သို့ ဝင်ပေါက်လမ်းကြောင်းအားလုံးကို ပိတ်ဆို့ထားပြီး၊ သွားလာ၍ မရသေးပါ။ စားနပ်ရိက္ခာ၊ ငွေကြေး၊ ရေသန့်ဆေးပြား၊ လောင်စာဆီ၊ အရေးပေါ်ဆေးကုသမှုနှင့် ဆေးဝါးပစ္စည်းများအပါအဝင် လူသားချင်းစာနာမှုနှင့် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးဆိုင်ရာ အကူအညီများကို အရေးတကြီးလိုအပ်နေပါသည်။ ပေါက်တောမြို့အပါအဝင် လတ်တလောနေရပ်စွန့်ခွာရသူများရှိနေသည့် နေရာများသို့ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ဝင်ရောက်ကူညီခွင့်ရရှိရေးအတွက်လည်းကောင်း၊ ရိုဟင်ဂျာ IDPs စခန်းများသို့ အကူအညီဝန်ဆောင်မှုများ ပြန်လည်ပေးအပ်နိုင်ရေးအတွက်လည်းကောင်း၊ တိုက်တွန်းပြောကြားမှုများ စဉ်ဆက်မပြတ် ပြုလုပ်လျက်ရှိပါသည်။
အနောက်မြောက်ပိုင်းဒေသ
အနောက်မြောက်ပိုင်းဒေသတွင်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ချင်းပြည်နယ်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတို့ရှိ မြို့နယ် ၂၅ မြို့နယ်၌ အောက်တိုဘာလ နှောင်းပိုင်းမှစ၍ MAF နှင့် EAOs/PDFs များအကြား လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ အရှိန်မြင့်တက်လာပြီး၊ နေရပ် စွန့်ခွာရမှုများနှင့် အရပ်သားသေဆုံးမှုများ ထပ်မံဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးရှိ မတ္တရာမြို့နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်ရှိ မတူပီမြို့နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးရှိ ကလေးနှင့် တန့်ဆည်မြို့နယ်များမှ လူဦးရေ ၃၃၀၀၀ နီးပါးတို့ လတ်တလော နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေရသဖြင့် နိုဝင်ဘာလအစောပိုင်းမှစ၍ နေရပ်စွန့်ခွာရသူ စုစုပေါင်း ၁၅၀၀၀၀ နီးပါးရှိလာပြီဖြစ်သည်။ လက်ရှိတိုက်ပွဲများကြောင့် ချင်းပြည်နယ်၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် ကလေးသူငယ်များအပါအဝင် အရပ်သား ၆၀ ဦးသေဆုံး၍ ၁၆ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိကာ၊ လူနေအိမ် ၇၄ လုံး ပျက်စီးခဲ့ရသည်။ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး မြိုင်မြို့နယ်နှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး မတ္တရာမြို့နယ်တို့တွင် ဥပဒေမဲ့ဖမ်းဆီးခံရမှုများရှိခဲ့ပြီး၊ ယင်းဖမ်းဆီးခံရသူများအား စစ်ဆင်ရေးများအတွင်း ပစ္စည်းထမ်းသူများအဖြစ် ခိုင်းစေခံရမည်ကို စိုးရိမ်ကြောက်လန့်နေကြကြောင်း အစီရင်ခံထားသည်။ မြို့နယ်အများအပြားတွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေခြင်း၊ လမ်းများ ပိတ်ဆို့ထားခြင်းနှင့် ရွေ့လျားသွားလာမှု ကန့်သတ်ထားခြင်းတို့ကြောင့် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများ ဝင်ရောက်ပေးအပ်ရေးကို နှောင့်နှေးစေပါသည်။ စစ်ကိုင်းဒေသကြီးရှိ ကလေးမြို့လေဆိပ်တွင် ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ပွားပြီး တစ်ရက်အကြာ နိုဝင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့မှစ၍ လေဆိပ်ကို ပိတ်ထားခဲ့ပြီး၊ ပြန်ဖွင့်မည့်ရက်ကို မကြေညာသေးပါ။ အနောက်မြောက်ပိုင်းဒေသရှိ အထူးသဖြင့် ကလေးမြို့နယ်နှင့် တမူးမြို့နယ်များတွင် လောင်စာဆီအကျပ်အတည်းရင်ဆိုင်နေရပြီး၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းပြဿနာများကလည်း လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီ လုပ်ငန်းများအတွက် ထပ်တိုးစိန်ခေါ်မှုများ ဖြစ်နေပါသည်။
5 ၏ 1
ထုတ်ဝေမှု
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် တိုက်ပွဲများ အရှိန်မြင့်လာခြင်း အရေးပေါ်သတင်းအချက်အလက် အမှတ်စဉ် (၆)
အဓိကအချက်အလက်များ
မြန်မာနိုင်ငံ ဒေသအနှံ့အပြားတွင် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ (EAOs)၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့များ (PDFs) အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော် (MAF) တို့အကြားတွင် တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေဆဲ ဖြစ်သည်။
ယခုတိုက်ပွဲများသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းပြီးချိန်မှစ၍ အတိုင်းအတာ အားဖြင့် လည်းကောင်း၊ နယ်မြေဒေသအားဖြင့် လည်းကောင်း အကြီးမားဆုံးနှင့် အကျယ်ပြန့်ဆုံးဖြစ်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကယားပြည်နယ်၊ ရခိုင် ပြည်နယ်နှင့် ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတို့ အပါအဝင် ဒေသအများအပြားကို ထိခိုက်နေပါသည်။
နိုဝင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့အထိ အခြေအနေအရ၊ အောက်တိုဘာလ ၂၆ ရက်နေ့မှစ၍ အရှိန်မြင့်တက် လာသည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် လူဦးရေ ၂၈၆၀၀၀ ကျော် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြရသည်။
ရခိုင်ပြည်နယ် ပေါက်တောမြို့နယ်ရှိ လုံခြုံရေး အခြေအနေမှာ ဆက်လက် စိုးရိမ်နေရဆဲဖြစ်ပြီး၊ နိုဝင်ဘာလလယ်ခန့်မှစ၍ လူဦးရေ ၂၀၀၀၀ ကျော်သည် ပိုမိုဘေးကင်းရာနေရာများသို့ နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ ရာနှင့်ချီသောသော ပြည်သူများမှာ တိုက်ပွဲအတွင်း ပိတ်မိနေပြီး၊ ဘေးလွတ်ရာနေရာများသို့ ရွှေ့ပြောင်းနိုင်ခြင်း မရှိသေးပါ။
တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည့် မြို့နယ်များတွင် အဓိကသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းများကို MAF နှင့် EAOs နှစ်ဖက်လုံးက ပိတ်ဆို့ ထားသည့်အတွက် ပြည်သူများက ဘေးလွတ်ရာနေရာများသို့ ရွေ့လျားသွားလာရေးကို အကန့်အသတ်ဖြစ်စေပြီး၊ လူသားချင်း စာနာမှုအကူအညီ ဝင်ရောက်ပေးအပ်ရေးကို နှောင့်နှေးစေပါသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ဘေးကင်းလုံခြုံမှုမရှိခြင်းနှင့် သွားလာရေး၊ ဆက်သွယ်ရေးအခက်အခဲများ ရှိနေသည့်ကြားမှပင်၊ ဘေးဒဏ်သင့်ပြည်သူများသို့ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီများကို နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးပြောင်းလဲအသုံးပြု၍ ဆက်လက်ပေးအပ်နေပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်း၊ အရှေ့တောင်ပိုင်းနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တို့ရှိ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့များသည် တည်ငြိမ်မှုမရှိသည့် အခြေအနေအောက်တွင် တုံ့ပြန်ကူညီပေးရမည့် လိုအပ်ချက်အသစ်များကို လေ့လာဆန်းစစ်နေကြပြီး၊ ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းများကို ကြိုတင်စုစည်းနေရာချထားခြင်းအပါအဝင် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရေးလုပ်ငန်း အမျိုးမျိုးတို့ကို ဆောင်ရွက်နေကြသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ပေါ်ထွက်လာနေသော လိုအပ်ချက်များကို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်နေသူများအား ကူညီပေးရန်အတွက် ဒေသတွင်းရှိ ပါဝင်ဆောင်ရွက်သူများအား မြန်မာနိုင်ငံ လူသားချင်းစာနာမှုရန်ပုံငွေမှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ တစ်သန်းကို ထုတ်ပေး လျက်ရှိသည့်တိုင်၊ ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်း၊ အရှေ့တောင်ပိုင်းနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တို့တွင် လိုအပ်ချက်များ မြင့်တက်လာပြီး၊ ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်နေသည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်ရေးအစီအစဉ် အတွက်ပင် ရန်ပုံငွေလိုအပ်ချက်၏ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်း ကိုသာရရှိထားပြီး၊ ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့မှု အလွန်နည်းပါးသည့် ဤအခြေအနေတွင် အလှူရှင်များထံမှ ထပ်တိုးကူညီမှုများကို အဆောတလျင်လိုအပ်လျက်ရှိပါသည်။
အခြေအနေသုံးသပ်ချက်
ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီးအများအပြားတွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ (EAOs)နှင့် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ (PDFs) အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် မြန်မာ့တပ်မတော် (MAF) တို့အကြား ပြင်းထန်သောတိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည်။ ယခုအရှိန်မြင့်လာသော တိုက်ပွဲများသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းပြီးချိန်မှစ၍ အကြီးမားဆုံးနှင့် နယ်မြေအကျယ်ပြန့်ဆုံး အနေအထားတွင် ရှိနေပါသည်။ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများသည် လူနေထူထပ်သော မြို့ပြနေရာများအပါအဝင် နေရာဒေသများစွာသို့ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့ပြီး၊ တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ အရပ်သားပြည်သူများ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးကို ပိုမိုခြိမ်းခြောက်လာနေပါသည်။
လက်ရှိတိုက်ပွဲများ အရှိန်မြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ကယားပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းအရှေ့ပိုင်း၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး တို့တွင် လူဦးရေ ၂၈၆၀၀၀ ကျော်သည် လတ်တလောနေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေကြရသည်။ ယင်းသို့ နေရပ်စွန့်ခွာရမှုများသည် လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ ကြီးမားသော စိုးရိမ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး၊ လတ်တလောနေရပ်စွန့်ခွာရသူများနှင့် ကာလရှည်ကြာကပင် နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရသည့် IDPs များသည်လည်းကောင်း၊ အိမ်ရှင်ရပ်ရွာလူထုများသည်လည်းကောင်း လတ်တလောနှင့်စဉ်ဆက်မပြတ်အကူအညီများကို အဆောတလျင် လိုအပ်နေပါသည်။ ထို့အပြင်၊ အမျိုးသားများ၊ အမျိုးသမီးများ၊ ကလေးသူငယ်များအပါအဝင် အရပ်သား ၁၈၇ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ၂၄၆ ဦး ထိခိုက် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်းကိုလည်း အစီရင်ခံထားပါသည်။
5 ၏ 1
ထုတ်ဝေမှု
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်။
ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများ အရှိန်မြင့်လာခြင်း-အရေးပေါ်သတင်းအချက်အလက် အမှတ်စဉ်(၅)
အဓိကအချက်အလက်များ
လွန်ခဲ့သော နှစ်ရက်အတွင်း၊ အထူးသဖြင့် ပေါက်တောနှင့်မောင်တောမြို့နယ်များအပါအဝင် ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ချင်းပြည်နယ်ရှိ ပလက်ဝမြို့နယ်တို့တွင် လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲများ အရှိန်မြင့်တက်လာသည်။
နိုဝင်ဘာလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA) က ပေါက်တောမြို့ကို ယာယီသိမ်းပိုက်ထားပြီးနောက်၊ မြန်မာ့တပ်မတော် (MAF) သည် ယင်းမြို့ကို ပြန်လည်ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် လေတပ်နှင့် ရေတပ်အကူအညီဖြင့် စစ်ဆင်ရေးလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။
ကျောက်တော်၊ မင်းပြား၊ မြောက်ဦး၊ မြေပုံ၊ စစ်တွေနှင့် ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်များရှိ AA ထိန်းချုပ်နယ်မြေများတွင် ထိတွေ့တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားခြင်းမရှိသော်လည်း၊ MAF က လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်မှုများရှိနေကြောင်း အစီရင်ခံချက်များရှိပါသည်။
နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့မှစ၍ လူ ၁၁ ဦးသေဆုံးပြီး ၃၀ ကျော် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရထားကြောင်း အစီရင်ခံထားပါသည်။ ထို့အပြင် မြန်မာ့တပ်မတော်/ပြည်နယ်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ (MAF/SAC) က လူပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသည်ဟု သိရှိရသည်။
နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့အခြေအနေအရ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ပလက်ဝမြို့နယ်တို့တွင် AA နှင့် MAF တို့အကြား ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် တိုက်ပွဲများနှင့် လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် နိုင်ငံတွင်းနေရပ်စွန့်ခွာရသူ (IDPs) စုစုပေါင်းသည် ၉၀၀၀၀ ခန့်အထိ မြင့်တက်လာပြီး၊ ၎င်းတို့အနက် ၂၆၀၀၀ ကျော်မှာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူညီချက် ပျက်သွားချိန်မှစ၍ လတ်တလော နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးကြရသူများဖြစ်ကြသည်။ ဤ IDPs များအပြင် ရပ်ရွာအသိုက်အဝန်းများအကြား ကာလရှည်ကြာ တင်းမာမှုများကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရသည့် ရိုဟင်ဂျာ ဦးရေ ၁၅၀၀၀၀ နီးပါးလည်း ရှိနေပါသေးသည်။
စစ်တွေ-ရန်ကုန်နှင့် အခြားမြို့နယ်များအတွင်း သွားရောက်နိုင်သည့် အဓိကသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လမ်းကြောင်းများနှင့် ရေလမ်းများကို ကန့်သတ်ထားသည့်အတွက် အရပ်သားများ၏ ရွေ့လျားသွားလာရေးနှင့် လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီပေးအပ်ရေးတို့ကို ထိခိုက်စေပါသည်။ လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီများကို အကန့်အသတ်များကြားမှ သွားရောက်ခွင့်ရရှိထားသည့် ဒေသများသို့ပင် တိုက်ပွဲများပြင်းထန်နေသဖြင့် ရက်အတန်ကြာရပ်ဆိုင်းထားရပါသည်။
အခြေအနေသုံးသပ်ချက်
နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့၌ မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော်တို့အကြား တိုက်ပွဲများ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားလာသဖြင့်၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ နှောင်းပိုင်းတွင် ထားရှိခဲ့ကြသည့် အလွတ်သဘောအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးသဘောတူညီမှုနောက်ပိုင်း အတန်အသင့်ကြေအေးခဲ့သည့်အခြေအနေမှာ ပျက်ပြားသွားခဲ့ပါသည်။ တကျော့ပြန်လာသည့် ပဋိပက္ခသည် ရသေ့တောင်မြို့နယ်တွင် အစပြုခဲ့ကာ၊ AA က မောင်တောမြို့နယ်အစပ်ရှိ နယ်ခြားစောင့်ရဲစခန်း (BGP) နှစ်ခုကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။ ဆက်လက်၍ မောင်တော၊ ကျောက်တော်၊ မင်းပြား၊ ပေါက်တော၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းနှင့် ပလက်ဝမြို့နယ်များတွင် တိုက်ပွဲများ ပြန့်နှံ့ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ သတင်းပေးပို့ချက်များအရ မြို့နယ်အများအပြားတွင် ညအချိန်၌ MAF အခြေစိုက်စခန်းများမှ လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်မှုများရှိကြောင်း ဖော်ပြနေပါသည်။ MAF သည် AA ထိန်းချုပ်နယ်မြေများကို လက်နက်ကြီးဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် ရေတပ်သင်္ဘောများကိုလည်း ရွှေ့ပြောင်းနေရာချထားသည်။ မောင်တော၊ မြောက်ဦး၊ ကျောက်တော်နှင့် အမ်းမြို့နယ်များတွင် လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်မှုများကြောင့် အနည်းဆုံး လူ ၁၁ ဦးသေဆုံးပြီး၊ ၃၀ ကျော် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့ကြောင်း ဒေသခံသတင်းရင်းမြစ်များက အတည်ပြုထားပါသည်။
မြန်မာ့တပ်မတော်/ပြည်နယ်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ (MAF/SAC) သည် စစ်ဆေးရေးဂိတ်များနှင့် လမ်းအတားအဆီးများကို ထပ်တိုးခြင်း၊ AA ထောက်ခံသည်ဟု သံသယရှိသူများကို ဖော်ထုတ်ရန် အိမ်အတွင်းဝင်ရောက်ရှာဖွေခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်နေပြီး ပြည်နယ်တစ်ခုလုံးတွင် လုံခြုံရေး တိုးမြှင့်ထားသည်။ MAF/SAC သည် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့မှစ၍ လူ ၁၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် AA ကလည်း ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်တွင် စစ်တွေမြို့သို့ စက်လှေဖြင့် သွားနေသည်ဟု သံသယရှိသည့် ရဲယူနီဖောင်းဝတ် လူနှစ်ဦး အပါအဝင် လူ ၅ ဦးကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသည်။ ထို့အပြင် စစ်တွေမြို့တွင် ည ၉ နာရီမှ နံနက် ၆ နာရီအထိ ညမထွက်ရအမိန့် ထုတ်ပြန်ထားသည်။
လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော၊ မင်းပြား၊ မြောက်ဦး၊ မြေပုံ၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ ပေါက်တောနှင့် ရသေ့တောင်မြို့နယ်တို့တွင် လူဦးရေ ၂၆၁၇၅ ဦး (အိမ်ထောင်စု ၄၇၆၅ စု) နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရရာ၊ ပေါက်တောမြို့နယ်တွင် လူဦးရေ ၁၉၀၀၀ ခန့်ဖြင့် အများဆုံးဖြစ်သည်။ AA နှင့် MAF တို့အကြား ယခင်ကဖြစ်ပွားခဲ့သည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် ထိခိုက်ခံခဲ့ရသည့် IDPs ၆၃၉၉၄ ဦးနှင့် ယခင်က ရပ်ရွာအသိုက်အဝန်းများအကြား တင်းမာမှုများကြောင့် စစ်တွေနှင့် ပေါက်တောမြို့နယ်များတွင် နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရသည့် ရိုဟင်ဂျာအများစုပါဝင်သော IDPs ၁၅၀၀၀၀ ခန့်ရှိနေသည့် လက်ရှိအခြေအနေတွင် ဤ IDPs များ ထပ်တိုးလာခြင်းဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် ကျေးလက်နေရပ်ရွာလူထုသည် အကြမ်းဖက်မှုများ မြင့်တက်လာမည်ကို စိုးရိမ်ကြောက်လန့်စွာ ရှင်သန်နေထိုင်နေရပြီး၊ အခြေအနေများပိုဆိုးလာပါက လတ်တလောနေရပ် စွန့်ခွာထွက်ပြေးလာရသူများကလည်း မြို့ပေါ်ရှိ နေရပ်စွန့်ခွာခိုလှုံရာနေရာ/စခန်းများတွင် လာရောက်ခိုလှုံနိုင်ခြေ မြင့်မားပါသည်။ ယခင်ကပင် ရွေ့လျားသွားလာမှုကို ကန့်သတ်ခံထားရသည့် ဒေသခံရိုဟင်ဂျာများသည်လည်း မိမိတို့၏ ကျေးရွာများတွင်ပင် ပိတ်မိနေမည့် အန္တရာယ်ရှိနေပါသည်။
နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့မှစ၍ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ မြို့နယ်များသို့ ဆက်သွယ်ထားသည့် ကုန်းလမ်း၊ ရေလမ်းအားလုံးကို ပိတ်ဆို့ထားခြင်းကြောင့် ကုန်ပစ္စည်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေးတို့အပါအဝင် ရွေ့လျားသွားလာမှုများကို ဆိုးရွားစွာ အကန့်အသတ်ဖြစ်စေသည်။ ပဋိပက္ခဒဏ်သင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ မြို့နယ်များနှင့် ပလက်ဝမြို့နယ်တို့တွင် တိုက်ပွဲများ ပြန်ဖြစ်လာခြင်း၊ လုံခြုံရေးစစ်ဆေးမှုများ တိုးလာခြင်း၊ ကုန်းလမ်း၊ ရေလမ်းများကို ပိတ်ဆို့ထားခြင်း၊ မြို့ပေါ်နှင့်ကျေးလက်ဒေသများအကြား သွားလာမှုများကို ကန့်သတ်ထားခြင်းတို့ကြောင့် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီအများစုတို့ကို ရပ်ဆိုင်းထားရသည်။ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းမရှိသည့် နေရာများတွင် IDP စခန်းအခြေစိုက် ဝန်ထမ်းများ၊ ရပ်ရွာအခြေပြု ဝန်ထမ်းများနှင့် စေတနာ့ဝန်ထမ်းများက ဝန်ဆောင်မှုများကို ဆက်လက်ပေးနေပါသည်။ သို့ရာတွင် သွားလာရေးအတွက် တင်းကျပ်သော ကန့်သတ်ချက်များရှိနေခြင်းကြောင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အရေးပေါ်လွှဲပြောင်းပေးရေး ဝန်ဆောင်မှုများအပါအဝင် ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများ၊ ဝန်ထမ်းများ သို့မဟုတ် လူနာများအား သယ်ယူပို့ဆောင်ပေးရန်လိုအပ်သည့် လုပ်ငန်းများကိုမူ ရပ်ဆိုင်းထားရပါသည်။
5 ၏ 1
အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၀ ရက်။
ရှင်းလင်းချက်- ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ သဘောတူစာချုပ်ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။ ၎င်းက အဘယ်ကြောင့် အရေးပါပါသနည်း။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂသဘောတူစာချုပ်ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။
၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ထူးထူးခြားခြား အပြာင်းအလဲတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါသည်။ ပြောင်းလဲနေသည့် ကမ္ဘာ့ နောက်ခံအကြောင်းအရာများအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်သည့်အနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်များ စုပေါင်းပြီး ကမ္ဘာ့ကလေးသူငယ်များအတွက် သမိုင်းဝင် ကတိကဝတ်တစ်ခုကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့ကြပါသည်။ ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ သဘောတူညီချက် – အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေမူဘောင်ကို ကျင့်သုံးခြင်းအားဖြင့် ကလေးသူငယ်တိုင်းအား ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးရန်နှင့် ဖြည့်ဆည်းပေးရန် ကတိပြုခဲ့ကြသည်။
ဤစာချုပ်တွင် ပါရှိသည့် လေးနက်သော အချက်တစ်ခုမှာ - ကလေးများသည် ၎င်းတို့၏ မိဘများနှင့်သာ သက်ဆိုင်ပြီး ၎င်းတို့အတွက် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်ပေးရမည် မဟုတ်ဘဲ လေ့ကျင့်သင်တန်းတက်နေသည့် အရွယ်ရောက်သူများဖြစ်သည်ဟူသည့် အယူအဆဖြစ်သည်။ ပို၍အတိအကျဆိုရလျှင် ကလေးသူငယ်များသည် လူသားများဖြစ်ကြပြီး ၎င်းတို့ ကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေးရှိသူများဖြစ်သည်။ ကလေးဘဝသည် လူကြီးဘဝနှင့် ခွဲခြားထားပြီး အသက် ၁၈ နှစ်အထိဖြစ်သည်ဟူ၍ သဘောတူစာချုပ်က ဆိုထားသည်။ ၎င်းသည် ကလေးများအား ကြီးထွားရန်၊ သင်ယူရန် ၊ ကစားရန် ၊ ဖွံ့ဖြိုးရန်နှင့် ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန် ခွင့်ပြုရမည့် အထူး၊ အကာအကွယ်ပေးထားသော အချိန်ဖြစ်သည်။
သဘောတူစာချုပ်တွင် လက်မှတ်ထိုးထားသည့် နိုင်ငံများသည် ကလေးသူငယ်များအားလုံး - မည်သည့်ပုံစံဖြင့်မဆို ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းမပြုဘဲ – အထူးကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေး အစီအမံများနှင့် ပံ့ပိုးမှုများမှ အကျိုးကျေးဇူးများ ရရှိစေရန် ၊ ပညာရေးနှင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကဲ့သို့သော ဝန်ဆောင်မှုများ ရရှိစေရန် ၊ ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးများ၊ စွမ်းရည်များနှင့် အလားအလာများ အပြည့်အဝ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နိုင်စေရန် ၊ ပျော်ရွှင်မှု၊ ချစ်ခြင်းမေတ္တာနှင့် နားလည်မှုရှိသော ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ကြီးပြင်းနိုင်စေရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးများကို လက်လှမ်းမီပြီး တက်တက်ကြွကြွ ရရှိစေရန်အတွက် သေချာအောင်ဆောင်ရွက်ရမည်ဟု အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေတွင် ပြဌာန်းထားသည်။
ထိုသဘောတူစာချုပ်သည် သမိုင်းတွင် အကျယ်ပြန့်ဆုံး အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် လူ့အခွင့်အရေး သဘောတူစာချုပ် ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ကလေးသူငယ်များ၏ ဘဝများကို ပြောင်းလဲနိုင်ရန် အထောက်အကူပြုပါသည်။
ဤသဘောတူစာချုပ်က မည်သည့်အောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့သနည်း။
ထိုသဘောတူစာချုပ်သည် သမိုင်းတွင် အကျယ်ပြန့်ဆုံး အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထားသည့် လူ့အခွင့်အရေး သဘောတူစာချုပ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အစိုးရများအား ပိုမိုများပြားသော ကလေးသူငယ်များ ရှင်သန်ဖွံ့ဖြိုးရန် လိုအပ်သော ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုနှင့် အာဟာရ ရရှိစေရန်နှင့် ကလေးများအား အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ခေါင်းပုံဖြတ်ခံရခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးမည့် ပိုမိုခိုင်မာသော အကာအကွယ်များ ရှိစေရန်အလို့ငှာ ဥပဒေများနှင့် မူဝါဒများကို ပြောင်းလဲရန်နှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ပြုလုပ်ရန် လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့ပါသည်။ ၎င်းသည် ပိုမိုများပြားသော ကလေးများအား ၎င်းတို့၏ အသံများကို ကြားနိုင်စေရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများတွင် ပါဝင်နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းများလည်း ပိုမိုရရှိစေခဲ့သည်။
ဤသို့တိုးတက်မှုရှိသည့်တိုင် သဘောတူစာချုပ်ကို အပြည့်အဝ အကောင်အထည်ဖော်ခြင်း သို့မဟုတ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သိရှိနားလည်ခြင်း မရှိသေးပါ။ သန်းပေါင်းများစွာသော ကလေးများသည် လုံလောက်သော ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု၊ အာဟာရ ၊ ပညာရေးနှင့် အကြမ်းဖက်မှုမှ အကာအကွယ် မရရှိပဲ ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ အကျိုးရလဒ်ကို ဆက်လက်ခံစားနေရသည် ။ ကလေးများသည် ကျောင်းထွက်ရခြင်း ၊ အန္တရာယ်ရှိသောအလုပ်များလုပ်ရခြင်း ၊ အိမ်ထောင်ပြုခြင်း ၊ စစ်ပွဲများအတွင်းပါဝင်တိုက်ခိုက်ခြင်း သို့မဟုတ် အရွယ်ရောက်ပြီးသူ အကျဉ်းထောင်များအတွင်း ချုပ်နှောင်ခြင်းခံ အစရှိသည်ဖြင့် ကလေးများဘဝသည် ဆက်လက်ဖြတ်တောက်ခံနေကြရဆဲဖြစ်သည်။
ထို့ပြင် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာ၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု ၊ ကာလရှည် ပဋိပက္ခနှင့် အစုလိုက်အပြုံလိုက် ရွှေ့ပြောင်းမှု အစရှိသည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲများသည် ကလေးသူငယ်ဘဝကို လုံးဝပြောင်းလဲသွားစေပါသည်။ ယနေ့ခေတ်ကလေးများသည် ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးများနှင့်ပတ်သက်၍ ခြိမ်းခြောက်မှုအသစ်များနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော်လည်း ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးများကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းအသစ်များလည်း ရှိနေပါသည်။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂသဘောတူစာချုပ်တွင် ပါဝင်သင့်သည်များနှင့်ပတ်သက်၍ မည်သို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့သနည်း။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်ပါ စံနှုန်းများကို အစိုးရများ၊ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများ၊ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အကျိုးဆောင်များ၊ ရှေ့နေများ ၊ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အထူးကျွမ်းကျင်သူများ ၊ လူမှုဝန်ထမ်းများ ၊ ပညာရှင်များ၊ ကလေးသူငယ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်များက ၁၀ နှစ်တာကာလအတွင်း ညှိနှိုင်းခဲ့ကြသည်။
အဆိုပါရလဒ်သည် ကလေးတစ်ဦး၏ အကာအကွယ်နှင့် သဟဇာတဖြစ်သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အစဉ်အလာနှင့် ယဉ်ကျေးမှုတန်ဖိုးများ၏ အရေးပါမှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားသည့် သဘောတူညီချက်စာတမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာ၏ အဓိက တရားရေးစနစ်များကို ထင်ဟပ်စေပြီး ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ တိကျသော လိုအပ်ချက်များကို အသိအမှတ်ပြုသည်။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂသဘောတူစာချုပ်က ကလေးတစ်ဦးကို မည်သို့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုသနည်း။
အဆိုပါသဘောတူစာချုပ်အရ သက်ဆိုင်ရာဥပဒေများက အရွယ်ရောက်သည့်အသက်ကို ထို့ထက်ငယ်သည့် အသက်အရွယ်တစ်ခုအား အသိအမှတ်ပြုထားခြင်းမဟုတ်လျှင် အသက် ၁၈နှစ်အောက်ရှိသူကို "ကလေး" အဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ အချို့ကိစ္စရပ်များတွင် နိုင်ငံများသည် အလုပ်အကိုင်တစ်ခု စတင်လုပ်ကိုင်ရန်နှင့် မတက်မနေရ ပညာရေး သင်ယူပြီးမြောက်ရန် အသက်အရွယ်ကဲ့သို့သော အနိမ့်ဆုံးအသက်အရွယ်များကို သတ်မှတ်ပေးရန် တာဝန်ရှိသည်။ သို့သော် အခြားကိစ္စရပ်များတွင် သဘောတူစာချုပ်သည် အသက် ၁၈ နှစ်အောက်ရှိသူများအား လွတ်ရက်မရှိ တစ်သက်တစ်ကျွန်းထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်း သို့မဟုတ် သေဒဏ်ချမှတ်ခြင်းကို ရှင်းလင်းပြတ်သားစွာ တားမြစ်ထားသည်။
သဘောတူစာချုပ်၏ လမ်းညွှန်အခြေခံမူများမှာ အဘယ်နည်း။
ညီလာခံ၏ လမ်းညွှန်အခြေခံမူများမှာ- ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမပြုခြင်း ၊ ကလေးသူငယ်များနှင့်ပတ်သက်သည့် လုပ်ဆောင်ချက်များအားလုံးတွင် ကလေး၏ အကောင်းဆုံးအကျိုးစီးပွားကို အဓိကထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်း၊ ကလေး၏ မွေးရာပါအသက်ရှင်ခွင့်နှင့် ကလေး၏ ရှင်သန်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို အများဆုံးအတိုင်းအတာအထိ အတတ်နိုင်ဆုံး သေချာစေရန်မှာ စာချုပ်ပါနိုင်ငံများ၏ တာဝန်ဖြစ်ခြင်း၊ နှင့် ကလေးသူငယ်အပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသည့် ကိစ္စရပ်များအားလုံးတွင် ကလေး၏ အမြင်များကို လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ပေးခြင်း၊ ထိုအမြင်များကို သင့်လျော်သော အလေးထားမှုပေးခြင်းသည် ကလေး၏ အခွင့်အရေးဖြစ်ခြင်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂသဘောတူစာချုပ်တွင် ကလေးသူငယ်နှင့်စပ်လျဉ်းသည့် အမြင်ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။
ဤသဘောတူစာချုပ်သည် နိုင်ငံအားလုံး လိုက်နာရမည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စံချိန်စံညွှန်းအစုတစ်ခုကို ဖော်ပြသည်။ ယင်းသည် ကလေးသူငယ်နှင့် စပ်လျဉ်းသည့် အမြင်သစ်တစ်ခုကို ထင်ဟပ်စေပါသည်။ ကလေးသူငယ်များသည် ၎င်းတို့မိဘများ၏ ပိုင်ဆိုင်မှုတစ်ခုမဟုတ်သကဲ့သို့ လှူဒါန်းမှုများဖြင့် ကူကယ်ရာမဲ့နေသော အရာများလည်း မဟုတ်ကြပါ။ ၎င်းတို့သည် လူသားများဖြစ်ကြပြီး ၎င်းတို့ ကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေးရှိသူများဖြစ်သည်။ သဘောတူစာချုပ်တွင် ကလေးတစ်ဦးအား ကလေး၏ အသက်အရွယ်၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအဆင့်နှင့် သင့်လျော်သော အခွင့်အရေးများနှင့် တာဝန်ဝတ္တရားများရှိသည့် လူတစ်ဦးအဖြစ်လည်းကောင်း၊ မိသားစုနှင့် အသိုင်းအဝိုင်း၏ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးအဖြစ်လည်းကောင်း ရှုမြင်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ဤနည်းဖြင့် ကလေးများ၏ အခွင့်အရေးများကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းသည် ကလေးဘက်စုံ ဖွံ့ဖြိုးရေးအပေါ် ခိုင်မာစွာအာရုံစိုက်စေသည်။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂသဘောတူစာချုပ်သည် မည်သို့ထူးခြားမှုရှိသနည်း။
သဘောတူစာချုပ်-
ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နိုင်ငံအားလုံးနီးပါးတွင် ကျင့်သုံးနေသည့် - သမိုင်းတွင် အကျယ်ပြန့်ဆုံး အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် လူ့အခွင့်အရေး သဘောတူစာချုပ်ဖြစ်ပြီး ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများ အကောင်အထည်ပေါ်ရေးအတွက် ဘုံကျင့်ဝတ်နှင့် ဥပဒေရေးရာ မူဘောင်ကို ပံ့ပိုးပေးထားပါသည်။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများ အကောင်အထည်ပေါ်ရေးနှင့် ကလေးသူငယ်များ၏ အခြေအနေတိုးတက်မှုကို စောင့်ကြည့်လေ့လာရန်အတွက် ပထမဆုံးအကြိမ် တရားဝင်ကတိကဝတ်ပြုခြင်းဖြစ်သည်။
ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများကို ရွေးချယ်မှုတစ်ခု၊ ကလေးသူငယ်များအပေါ် ထောက်ခံမှု သို့မဟုတ် ကြင်နာမှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တစ်ခု သို့မဟုတ် ပရဟိတ ဖော်ပြချက်တစ်ခုအဖြစ် ယူဆ၍မရတော့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ကလေးသူငယ်များ၏ အခွင့်အရေးများသည် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး လေးစားလိုက်နာရမည့် ဝတ္တရားများနှင့် တာဝန်များကို ဖန်တီးပေးပါသည်။
အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများမှ အသိအမှတ်ပြုခြင်းခံရသည်။
၎င်းသည် NGO များနှင့် ကုလသမဂ္ဂစနစ်အတွင်းရှိ အဖွဲ့အစည်းများအပါအဝင် ကလေးများနှင့်အတူ အလုပ်လုပ်နေသည့် အဖွဲ့အစည်းများစွာအတွက် ရည်ညွှန်းချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။
အခွင့်အရေးအားလုံးသည် ကလေးတစ်ဦး၏ အပြည့်အဝဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ညီတူညီမျှ အရေးကြီးပြီး မရှိမဖြစ်လိုအပ်ကြောင်းနှင့် ကလေးတစ်ဦးချင်းစီတိုင်းသည် အရေးကြီးကြောင်း ထပ်လောင်းအတည်ပြုပါသည်။
လူ့အခွင့်အရေးနှင့် ၎င်းနှင့်ဆက်စပ်သော ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် အများပြည်သူဆိုင်ရာ စိစစ်မှုတန်ဖိုးများကို အကောင်အထည်ဖော်ရန်အတွက် နိုင်ငံတော်၏ တာဝန်ခံမှုအယူအဆကို ထပ်လောင်းအတည်ပြုပါသည်။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်သည့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စည်းလုံးညီညွတ်ရေးစနစ်တစ်ခုကို အားပေးမြှင့်တင်ပေးသည်။ အလှူရှင်နိုင်ငံများအား သက်ဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်များကို ဖော်ထုတ်သိရှိထားသည့်နေရာများတွင် အကူအညီများပေးရန် တောင်းဆိုအပ်ပါသည်၊ လက်ခံသည့်နိုင်ငံများအားလည်း ပြည်ပဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအကူအညီများကို အဆိုပါနေရာများသို့ ဦးတည်ပေးရန် တောင်းဆိုအပ်ပါသည်။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ကာကွယ်ရန် လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများနှင့် မိသားစုများ၏ အခန်းကဏ္ဍကို မီးမောင်းထိုးပြပါသည်။
ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်ကို နိုင်ငံပေါင်းမည်မျှက လက်မှတ်ရေးထိုး အတည်ပြုထားပါသနည်း။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်သည် သမိုင်းတွင် အလျင်မြန်ဆုံး အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးထားသော လူ့အခွင့်အရေး သဘောတူစာချုပ်ဖြစ်ပါသည်။ သမိုင်းတွင် အခြားမည်သည့်လူ့အခွင့်အရေးစာချုပ်ထက်မဆို ပိုမိုသောနိုင်ငံများသည် သဘောတူစာချုပ်ကို အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့်– နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၆ နိုင်ငံသည် သဘောတူစာချုပ်၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ ဖြစ်လာသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင်လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး အဖွဲ့၀င်နိုင်ငံဖြစ်လာပါသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတစ်ခုတည်းကသာ သဘောတူညီစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းမရှိပါ။ သို့သော်လည်း သဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းအားဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ၎င်း၏ အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးရန် ဆန္ဒကို အရိပ်အမြွက်ပြခဲ့သော်လည်း ယခုအချိန်အထိ လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်း မရှိသေးပါ။
သဘောတူစာချုပ် အကောင်အထည်ဖော်မှုအပေါ် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက မည်သို့ စောင့်ကြည့်လေ့လာပြီး တိုးတက်မှုကို ပံ့ပိုးပေးသနည်း။
သဘောတူစာချုပ် အကောင်အထည်ဖော်မှုကို စောင့်ကြည့်လေ့လာရန် လွတ်လပ်သော ပညာရှင်များဖြင့် ရွေးချယ်ဖွဲ့စည်းထားသည့် ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကော်မတီသည် သဘောတူစာချုပ်ကို အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် အစိုးရများအနေဖြင့် ၎င်းတို့ နိုင်ငံများရှိ ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေး အခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်၍ ပုံမှန်အစီရင်ခံစာများ တင်ပြရန် လိုအပ်သည်။ ကော်မတီသည် ဤအစီရင်ခံစာများကို ပြန်လည်သုံးသပ်ပြီး နိုင်ငံများအားအကြံပြုချက်များပေးသည်။ လိုအပ်ပါက ကော်မတီသည် အခြားအစိုးရများထံမှ နိုင်ငံတကာအကူအညီနှင့် ယူနီဆက်ကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများထံမှ နည်းပညာအကူအညီများကို တောင်းဆိုပါသည်။
ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်နှင့် ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ကော်မတီတို့က အစိုးရများအား မည်သည့်အဆင့်များ လုပ်ဆောင်ရန် တိုက်တွန်းပါသနည်း။
နိုင်ငံအစီရင်ခံစာများကို ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းမှတစ်ဆင့် ကော်မတီသည် ကလေးများအတွက် နိုင်ငံအစီအစဉ်တစ်ခု ထားရှိခြင်း ၊ ကလေးများအတွက် ဘတ်ဂျက်မည်မျှသုံးစွဲသည်ကို စောင့်ကြည့်ခြင်း၊ ကလေးများ၏ ဘဝများနှင့်ပတ်သက်သည့် ယုံကြည်စိတ်ချရသော အချက်အလက်များကို အသုံးပြု၍ အစိုးရဌာနအသီးသီးတွင် ပုံမှန်သက်ရောက်မှုအကဲဖြတ်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်းနှင့် ကလေးသူငယ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သော စုံစမ်းရေးအာဏာပိုင်အဖွဲ့တစ်ခု ထားရှိခြင်းတို့အပါအဝင် အစိုးရအဆင့်အားလုံးအား မူဝါဒချမှတ်ခြင်းနှင့် အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းအတွက် လမ်းညွှန်အဖြစ် အသုံးပြုရန် တိုက်တွန်းပါသည်။
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်သည် မည်သည့်နယ်ပယ်များတွင် ထိရောက်မှုအရှိဆုံးဖြစ်သနည်း။
သဘောတူစာချုပ်အတည်ပြုပြီးနောက် နှစ်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း သန်းပေါင်းများစွာသော ကလေးသူငယ်များ၏ ဘဝများသည် သဘောတူစာချုပ်နှင့် ၎င်း၏ ရွေးချယ်နိုင်သော ညှိနှိုင်းချက်မှတ်တမ်းသုံးခုတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် အခွင့်အရေးများနှင့် တာဝန်ဝတ္တရားများကို အဆင့်ဆင့် အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းနှင့် ဖြည့်ဆည်းခြင်းတို့မှတစ်ဆင့် တိုးတက်ကောင်းမွန်လာခဲ့သည်။
သဘောတူစာချုပ်သည် ကမ္ဘာ့အစိတ်အပိုင်းအားလုံးတွင် အပြောင်းအလဲများကို လှုံ့ဆော်ပေးပြီး အောက်ပါတို့ ပါဝင်သည်-
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးအခြေခံမူများကို ဥပဒေတွင် ထည့်သွင်းခြင်း
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ဌာနတွင်းနှင့် စည်းကမ်းစုံထိန်းသိမ်းရေး အဖွဲ့အစည်းများ ဖွဲ့စည်းခြင်း
ကလေးသူငယ်များအတွက် နိုင်ငံအစီအစဉ်များ ရေးဆွဲခြင်း
ကလေးသူငယ်များအတွက် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး အရာရှိများ သို့မဟုတ် ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများအတွက် ကော်မရှင်နာများ ခန့်ထားခြင်း
ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများ အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဘတ်ဂျက်ခွဲဝေသုံးစွဲမှုကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်း
ကလေးသူငယ် ရှင်သန်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဦးတည်သည့် ကြားဝင်ပံ့ပိုးမှုများ
ကလေးသူငယ်များအကြား လူမှုစီးပွားမညီမျှမှုများအပါအဝင် ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများရရှိရန် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုနှင့် အခြားအတားအဆီးများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းခြင်း
ကလေးသူငယ်များအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ အမြင်များကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရန်နှင့် နားထောင်ရန် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးခြင်း
ကလေးသူငယ်များအတွက် မိတ်ဖက်ပူးပေါင်းမှုများတိုးချဲ့ခြင်း
ကလေးသူငယ်များအပေါ် အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများ၏ သက်ရောက်မှုကို အကဲဖြတ်ခြင်း ။
ယူနီဆက်က ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်ကို မည်သို့အသုံးပြုပါသနည်း။
ယူနီဆက်သည် နေရာတိုင်းမှ ကလေးသူငယ်တိုင်း အထူးသဖြင့် အားနဲချို့တဲ့ဆုံးသူများ၏ အခွင့်အရေးများကို အကာအကွယ်ပေးရန် တာဝန်ပေးထားသော ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ ကတိကသတ်ပြု ခံယူထားသည့်တာဝန်စာတမ်းတွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း"ယူနီဆက်ကို ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံက ကလေးသူငယ်များ၏ အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ရန်၊ ၎င်းတို့၏ အခြေခံလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ အလားအလာများကို အပြည့်အဝ ဖန်တီးနိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းများကို တိုးချဲ့ရန်တို့အတွက် စည်းရုံးဆောင်ရွက်ရန် တာဝန်ပေးအပ်ထားသည်။" ယူနီဆက်ကို ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်မှ လမ်းညွှန်ပေးပြီး ကလေးသူငယ်များအပေါ် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ အခြေခံမူများနှင့် အပြုအမူဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများအဖြစ် ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများကို ထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။”
ယူနီဆက်သည် ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်တွင် ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများနှင့်ပတ်သက်လာလျှင် အထူးကျွမ်းကျင်သော တစ်ခုတည်းသော အဖွဲ့အစည်းဖြစ် သတ်မှတ်ဖေါ့်ပြထားပြီး၊ ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာအကူအညီနှင့် အကြံဉာဏ်များပေးသည့် ရင်းမြစ်တစ်ခုအဖြစ်ပါ သည်။ သဘောတူစာချုပ်သည် ယူနီဆက်အား အကဲဖြတ်ခြင်းနှင့် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမည့် နယ်ပယ်များနှင့် ပတ်သက်၍ လမ်းညွှန်မှုပေးပြီး ထိုနယ်ပယ်များရှိ တိုးတက်မှုများကို တိုင်းတာသည့် ကိရိယာတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ ယူနီဆက်သည် ကလေး၏ ရှင်သန်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအပေါ် အာရုံစိုက်ခြင်းအပြင် ကလေးများအားလုံး၏ အခြေအနေကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်၊ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုပတ်ဝန်းကျင်ကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရမည်၊ တုံ့ပြန်မှုအား ခိုင်မာစေရန် မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများ ထူထောင်ရမည် (ကလေးများ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်မှုအပါအဝင်) ၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိခြင်းကို အခြေခံ၍ ကြားဝင်ပံ့ပိုးမှုများကို ထောက်ပံ့ပေးပြီး ကလေး၏ အကောင်းဆုံးအကျိုးစီးပွားအတွက် လုပ်ဆောင်ရမည်။
5 ၏ 1

အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၀၃ ရက်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အသေးစား၊ အငယ်စားနှင့် အလတ်စား စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရန် UNDP က စတင်မိတ်ဆက်လိုက်သည့် အခမဲ့ သင်ကြားရေး ပလက်ဖောင်း
UNDP ၏ မြန်မာ MSME များအတွက် E-learning Portal သည် မြန်မာ့စီးပွားရေး အသိုက်အဝန်းအတွင်း လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုတွင် အခြေခံကျသော လိုအပ်ချက်များကို ပိုမိုပံ့ပိုးစေနိုင်ရန်နှင့် တာဝန်ယူမှုရှိသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်း အလေ့အကျင့်ကောင်းများ တိုးတက်လာစေရန်အတွက် လိုအပ်သည့် အရင်းအမြစ်များကို အခမဲ့ ပို့ချပေးနေသော သင်ကြားရေးပလက်ဖောင်းပင် ဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိစီးပွားရေးကျဆင်းမှု အခြေအနေများကြောင့် အခက်အခဲ၊ အကြပ်အတည်းများကြားတွင် ကြံ့ကြံ့ခံ ရပ်တည်နေရသော အသေးစား၊အငယ်စားနှင့်အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်း (MSME) များကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ လုပ်ငန်းတိုးချဲ့နိုင်ရန် အကူအညီများအပြင် လိုအပ်နေသော အချိတ်အဆက် အခွင့်အလမ်းများပံ့ပိုးပေးပြီး ဆင်းရဲမွဲတေမှုကိုလည်း အတတ်နိုင်ဆုံး လျှော့ချနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
Impact Hub Yangon နှင့် တီထွင်ဖန်တီးထားသည့် ပလက်ဖောင်းပေါ်မှ သင်တန်း တစ်ခုချင်းစီသည် မြန်မာဘာသာစကားဖြင့် ပို့ချထားခြင်းဖြစ်ပြီး မတူညီသော စီးပွားရေးနယ်ပယ်မှ ကျွမ်းကျင်သူများက စာတွေ့ သီအိုရီသဘောတရားများအား လက်တွေ့ ပြည်တွင်းအတွေ့အကြုံများနှင့် အံဝင်ခွင်ကျ ချိတ်ဆက်မှုရှိစေရန်အတွက် ဂရုတစိုက် ဖန်တီးထားပါသည်။
သင်ကြားပေးမည့် ဘာသာရပ်များထဲတွင် ဒစ်ဂျစ်တယ်ဆိုင်ရာ နားလည်တတ်မြောက်မှု၊ ငွေကြေးဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု မှအစပြု၍ စီးပွါးရေးလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ စျေးကွက်ချဲ့ထွင်ခြင်းနှင့် အမှတ်တံဆိပ် မြှင့်တင်ခြင်းများ အထိ လေ့လာစရာ အကြောင်းအရာများစွာ ပါဝင်ပါသည်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို အလေးထားသည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး နှင့် အမျိုးသမီး လုပ်ပိုင်ခွင့်စွမ်းအား မြှင့်တင်ခြင်း ဆိုင်ရာ သင်တန်းများသည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို ပိုမိုတာဝန်ယူမှုရှိရှိနှင့် လုပ်ကိုင်နိုင်စေရန်အတွက် ကူညီပေးပါသည်။
လေ့လာသင်ယူသူများသည် သင်ခန်းစာ ဘာသာရပ် တစ်ခုချင်းစီတိုင်းကို မိမိတို့ အဆင်ပြေသလိုအချိန်မရွေး ဝင်ရောက်လေ့လာနိုင်ပါသည်။ မိမိတက်ရောက်လိုသော ဘာသာရပ်အပေါ် မူတည်ပြီး သင်တန်းပြီးဆုံးသည်အထိ သင်ကြားလေ့လာချိန်သည် ၆ နာရီမှ ၁၈ နာရီအထိ ကြာနိုင်ပါသည်။ သင်တန်းသားများသည် နောက်ဆုံးစာမေးပွဲအား ဖြေဆိုအောင်မြင်ပြီးသည်နှင့် သင်တန်းပြီးဆုံးကြောင်း ဒစ်ဂျစ်တယ်လက်မှတ်ကို လက်ခံရရှိနိုင်ပါမည်။
အသုံးပြုသူများသည် အသိပညာမျှဝေရန် လေ့လာသင်ယူသူအချင်းချင်း ဆက်သွယ်နိုင်ပြီး ၎င်းတို့၏ ပရော်ဖက်ရှင်နယ် ကွန်ရက်ကို တည်ဆောက်နိုင်ရုံသာမက လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အသိပညာဗဟုသုတများနှင့် နည်းပညာ အချက်အလက်အသစ်များကို လေ့လာဆည်းပူးနိုင်ရန်အတွက် နောက်ဆုံးရ သတင်းဆောင်းပါးများကိုလည်း ပလက်ဖောင်းတွင် ရှာဖွေဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။
ပလက်ဖောင်းတွင် ထပ်တိုး ဘာသာရပ်များဖြစ်သည့် ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေစီမံခန့်ခွဲမှု၊ တာဝန်ယူမှုရှိသော စီးပွားရေး အလေ့အကျင့်ကောင်းများ၊ လုပ်ငန်းခွင် ကျား၊မ တန်းတူညီမျှမှု နှင့် အားလုံးပါဝင်နိုင်သော လုပ်ငန်းခွင် အစရှိသည် တို့ကိုလည်း ထမ်မံ ထည့်သွင်းသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။
‘’မြန်မာနိုင်ငံ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများရဲ့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဟာ MSME တွေဖြစ်ပြီးတော့ သူတို့တွေကို တိုင်ပြည်စီးပွားရေးတိုးတက်မှုအတွက် အရေးပါတဲ့ အင်ဂျင် လို့တောင် ခေါ်ဝေါ် တင်စားနိုင်ပါတယ်။ သူတို့တွေဟာ လူတစ်ဦးချင်း၊ အိမ်ထောင်စုနဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေမှာ အလုပ်အကိုင်နဲ့ ဝင်ငွေရရှိမယ့် အခွင့်အလမ်းတွေကို ဖန်တီးပေးနေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။’’ ဟု UNDP ၏ ဒုတိယဌာနေကိုယ်စားလှယ် Adnan Cheema က သင်ကြားရေးပလက်ဖောင်း စတင်မိတ်ဆက်ပွဲ အခမ်းအနားတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
‘’ဒါပေမယ့်လည်း စီးပွါးရေးအကျပ်အတည်းနဲ့ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါရဲ့ သက်ရောက်မှုတွေကြောင့် မြန်မာ MSME တွေဟာ စိန်ခေါ်မှုအများကြီးနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ အများစုဟာ ဆက်လက်ရပ်တည်ဖို့ ရုန်းကန်နေကြရပြီး ခံနိုင်ရည်အား တည်ဆောက်ဖို့နဲ့ စီးပွားရေးတွေတိုးချဲ့ဖို့ အရင်းအမြစ်တွေကတော့ ချို့တဲ့နေတုန်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။’’
‘’အဲဒီစိန်ခေါ်မှုတွေကို ထိထိရောက်ရောက် ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ အရေးကြီးတာတစ်ခုကတော့ လုပ်ငန်းပိုင်းဆိုင်ရာအတွက် ပညာရေးနဲ့ လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးမှုတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုဘာသာရပ်တွေကို ပလက်ဖောင်းပေါ်မှာ အခမဲ့လေ့လာနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးခြင်းအားဖြင့် UNDP Myanmar အနေနဲ့ လူတိုင်းအတွက် စီးပွားရေးပညာများ အလွယ်တကူ ရရှိဆည်းပူးနိုင်စေဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်’’ ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
သင်ယူနိုင်မည့် မတူညီသော ဘာသာရပ်သင်တန်းများ ကို လေ့လာ၍ MSME တွေအတွက် E-learning Portal ကို စတင်အသုံးပြုနိုင်ရန် ယနေ့ပဲ အခမဲ့အကောင့်ဖွင့်ပြီး စာရင်းသွင်းနိုင်ပါပြီ။ ပလက်ဖောင်းနှင့် ပက်သက်ပြီး နောက်ဆုံးရ သတင်းများကိုလည်း Facebook ၊ LinkedIn နှင့် Viber ချန်နယ်များတွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။
*ဤဆောင်းပါးကို UNDP မြန်မာ ဝက်ဘ်ဆိုဒ် တွင် နိုဝင်ဘာလ (၂)ရက်နေ့တွင် မူရင်းရေးသားထုတ်ဝေခဲ့ပါသည်။
5 ၏ 1

အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်။
ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် (၁၃၂၅) နှင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးလုပ်ငန်းစဉ်ဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့တွင်၊ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ၊ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများသည် အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ၏ လုံခြုံရေးကောင်စီဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် (၁၃၂၅) ၏ ၂၃ နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်အခမ်းအနားကို ဂုဏ်ပြုကျင်းပတော့မည်ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ၎င်းသည် အဘယ်နည်း။ ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေး သန်းပေါင်းများစွာအပေါ် ထိခိုက်သက်ရောက်နေသော အကျပ်အတည်းမျိုးစုံနှင့် မည်သို့သက်ဆိုင်မှုရှိသနည်း။
ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ်(၁၃၂၅) ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။
၂၀၀၀ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီသည် အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် (၁၃၂၅) (UNSCR 1325) ကို ချမှတ်ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ မတူကွဲပြားသည့် လူများအပေါ် ၎င်းတို့၏ ဂျဲန်ဒါ သို့မဟုတ် ကျား၊မဆိုင်ရာဖြစ်တည်မှုအပေါ် အကြောင်းပြု၍ ပဋိပက္ခသက်ရောက်မှု အမျိုးမျိုးရှိနေသည်ကို အလေးထားအသိအမှတ်ပြုသည့် ပထမဆုံးသော ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်သည်။ ဤဆုံးဖြတ်ချက်အားဖြင့် အရေးကြီးသည့် ကိစ္စရပ်နှစ်ရပ်ကို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ရန် တိုက်တွန်းတောင်းဆိုထားသည်။
၁။ အမျိုးသမီးများသည် ရပ်ရွာလူမှုအသိုက်အဝန်းအတွင်း ပဋိပက္ခကာကွယ်တားဆီးခြင်းနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ခြင်းတွင် အရေးပါသည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊
ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များတွင် အမျိုးသမီးများသည် တန်းတူညီမျှ ပါဝင်နိုင်သည့် မိတ်ဖက်များဖြစ်မှသာလျှင် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးစီမံချက်များ ရေရှည်တည်တံ့နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းကို UNSCR 1325 က အသိအမှတ်ပြုထားသည်။ ဤဆုံးဖြတ်ချက်အားဖြင့် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများရှိ ပဋိပက္ခကာကွယ်တားဆီးရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ် အဆင့်တိုင်းတွင် အမျိုးသမီးများ၏ အပြည့်အဝ၊ တန်းတူညီမျှနှင့် အဓိပ္ပါယ်ရှိသော ပါဝင်မှုဖြစ်ပေါ်ရေးအတွက် တောင်းဆိုထားသည်။
၂။ အကြမ်းဖက် ပဋိပက္ခနှင့် စစ်ပွဲကြောင့် အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများ မမျှမတ ထိခိုက်နေခြင်း၊
UNSCR 1325 သည် ပဋိပက္ခနှင့်ဆက်နွှယ်သည့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှုမှ အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေး အထူးစီမံချက်များ ချမှတ်ဆောင်ရွက်ရန် တောင်းဆိုထားသည်။ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများဟုဆိုရာတွင် မုဒိန်းမှု၊ လိင်ကျွန်ပြုမှု၊ အဓမ္မပြည့်တန်ဆာပြုမှု၊ အဓမ္မ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခိုင်းမှု၊ အဓမ္မကိုယ်ဝန်ဖျက်မှု၊ သားကြောဖြတ်ရန် အတင်းအကျပ်စေခိုင်းမှု၊ အဓမ္မ လက်ထပ်စေခိုင်းမှုနှင့်၊ ပဋိပက္ခနှင့် တိုက်ရိုက် သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်ဆက်နွှယ်သည့် အခြားသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုပုံစံများ ပါဝင်သည်။
အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာလုပ်ငန်းစဉ် ဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်း။
UNSCR 1325 ချမှတ်ပြဋ္ဌာန်းခြင်း မတိုင်မီကတည်းကပင် အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေး (WPS) လုပ်ငန်းစဉ်ဆိုင်ရာ အခြေခံမူများကို အမျိုးသမီးများအခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့က ဦးဆောင်ချမှတ်ပြီးဖြစ်သည်။
ယနေ့ WPS လုပ်ငန်းစဉ်သည် UNSCR 1325 အစပြုသော ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီဆုံးဖြတ်ချက် ၁၀ ရပ် အပေါ်တွင် အခြေခံထားပြီး၊ ကဏ္ဍ ၄ ရပ်အတွက် ဆောင်ရွက်ရန် တိုက်တွန်းတောင်းဆိုထားသည်။
ပါဝင်ရေး - ပဋိပက္ခများ ကာကွယ်တားဆီးခြင်း၊ စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ အသွင်ပြောင်းလဲခြင်းများနှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံအဆင့်၊ ဒေသန္တရအဆင့်၊ ဒေသတွင်းအဆင့်နှင့် နိုင်ငံတကာအဆင့်များတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်များအတွင်း အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများ၏ အပြည့်အဝ၊ တန်းတူညီမျှနှင့် အဓိပ္ပါယ်ရှိသော ပါဝင်မှုဖြစ်စေရန် တိုက်တွန်းတောင်းဆိုခြင်း။
ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေး - အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးနှင့် အခွင့်အရေးများအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန် တိုက်တွန်းတောင်းဆိုခြင်း။
ကာကွယ်တားဆီးရေး - ပဋိပက္ခနှင့်အတူ အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများအပေါ် ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံဆိုင်ရာနှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုပုံစံအားလုံးကို ကာကွယ်တားဆီးခြင်းအပါအဝင်၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေချိုးဖောက်မှုအတွက် တာဝန်ရှိသူများကို တရားစွဲဆိုခြင်း၊ အမျိုးသားဥပဒေ/နိုင်ငံအဆင့်ဥပဒေအောက်တွင် အမျိုးသမီးများ၏အခွင့်အရေးများကို ခိုင်မာအားကောင်းအောင်ပြုလုပ်ခြင်း၊ ဒေသန္တရအဆင့် အမျိုးသမီးများ၏ ငြိမ်းချမ်းရေး ရှေ့ပြေးဆောင်ရွက်ချက်များနှင့် ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များကို ပံ့ပိုးကူညီရန် တိုက်တွန်းတောင်းဆိုခြင်း။
ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး - ပဋိပက္ခတွင်းကာလ၊ ပဋိပက္ခလွန်ကာလနှင့် ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်ပြီး နှောင်းပိုင်းအခြေအနေများတွင် အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများ၏ သီးခြား ကူညီကယ်ဆယ်ရေး လိုအပ်ချက်များ ပြည့်မီစေရန်နှင့် ကယ်ဆယ်ရေး၊ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများအတွင်း အမျိုးသမီးများအနေဖြင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဆောင်ရွက်သူများ ဖြစ်လာရန် ၎င်းတို့၏ စွမ်းဆောင်ရည်များကို မြှင့်တင်အားပေးခြင်း။
WPS လုပ်ငန်းစဉ်သည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများအတွက် အဘယ်ကြောင့် အရေးကြီးသနည်း။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အကျပ်အတည်းမျိုးစုံသည် အမြစ်တွယ်ရှိနှင့်နေပြီးဖြစ်သည့် အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများ ကြုံတွေ့ရသည့် တန်းတူညီမျှမရှိမှု၊ ဖယ်ကြဉ်ခံရမှုနှင့် ထိခိုက်လွယ်မှုများကို ပိုမိုဆိုးရွားသွားစေသည်။ ၎င်းတို့သည် အရင်းအမြစ်များစွာနှင့် အချိန်ပေးရသော ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး ထပ်ဆောင်းအလုပ်ဝန်ပိုများကို ခါးစည်းခံရသည့်အပြင် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုမရှိခြင်းနှင့် ဂျဲန်ဒါအခြေပြုအကြမ်းဖက်မှု(GBV) အန္တရာယ်များ တိုးပွားလာခြင်းကိုလည်း ကြုံတွေ့ခံစားကြရသည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင်၊ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပြုလုပ်သည့် UN Women နှင့် UNDP တို့၏ ပူးတွဲလေ့လာမှုတစ်ခု အရ အမျိုးသမီး သုံးဦးတွင် တစ်ဦးသည် နေ့အချိန်များ၌ပင် မိမိတို့၏ ပတ်ဝန်းကျင် သို့မဟုတ် ကျေးရွာများအတွင်း ဘေးကင်းလုံခြုံ စိတ်ချရမှု မရှိတော့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ နေ့အချိန်များတွင် အမျိုးသမီးအရေအတွက် ၃.၅ ရာခိုင်နှုန်း ဘေးကင်းလုံခြုံမှု မရှိကြောင်း အစီရင်ခံတင်ပြခဲ့သည့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်နှင့်နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက ၎င်းအရေအတွက်သည် သိသိသာသာ ကွာခြားနေသည်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ စတင်ဖြစ်ပွားချိန်ကတည်းက အမျိုးသမီး သို့မဟုတ် မိန်းကလေးများအပေါ် ၎င်းတို့၏ ပတ်ဝန်းကျင်တွင် အကြမ်းဖက် အပြုအမူများ ရှိလာသည်ကို မြင်တွေ့ရကြောင်း အမျိုးသမီး ငါးဦးတွင် တစ်ဦးက တင်ပြထားသည်။
ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ ပဋိပက္ခနှင့်ဆက်စပ်သည့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်မှု အစီရင်ခံစာအပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်သောစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးယန္တရား (Independent Investigative Mechanism for Myanmar)နှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ မဟာမင်းကြီးရုံး တို့၏ များမကြာမီကထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အစီရင်ခံစာများတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှစ၍ နိုင်ငံအနှံ့တွင် ပဋိပက္ခနှင့်ဆက်စပ်သည့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများ တိုးပွားလာကြောင်း ထောက်ပြထားသည်။ ထို့အပြင် ဒေသန္တရအဆင့် အမျိုးသမီးများ အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ၏ တင်ပြချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ကျရောက်နေသည့် အကျပ်အတည်း မျိုးစုံ၏ နောက်ဆက်တွဲသက်ရောက်မှုအဖြစ် အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုနှင့် အတူနေအိမ်ထောင်ဖက် အကြမ်းဖက်မှု များ တိုးပွားလာကြောင်း တင်ပြထားသည်။
မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် WPS လုပ်ငန်းစဉ်ကို မည်ကဲ့သို့ အကောင်အထည်ဖော်သနည်း။
၂၀၀၅ ခုနှစ်မှစ၍၊ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် UNSCR 1325 နှင့် WPS လုပ်ငန်းစဉ်ကို အစိုးရဦးဆောင်သည့် အမျိုးသားလုပ်ငန်းစီမံချက်(NAP) သို့မဟုတ် အခြား အမျိုးသားအဆင့် မဟာဗျူဟာများ ရေးဆွဲချမှတ်၍ လက်တွေ့ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် WPS NAP ရေးဆွဲချမှတ်ထားခြင်းမရှိသေးသော်လည်း အမျိုးသမီးများဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ အမျိုးသားအဆင့် ၁၀ နှစ်တာ မဟာဗျူဟာစီမံကိန်း(NSPAW)ကို ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ရေးဆွဲချမှတ်ခဲ့ပြီး၊ ‘အမျိုးသမီး နှင့် အရေးပေါ်အခြေအနေများ’ အပိုင်းကို ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်နှင့် ကယားပြည်နယ်အပါအဝင် ပြည်နယ်အမျိုးမျိုးတွင် ပြည်နယ်အဆင့် လုပ်ငန်းစီမံချက်များကို ရေးဆွဲခဲ့ပြီး၊ အမျိုး သမီး အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများအပါအဝင် ပြည်နယ်အစိုးရများနှင့် ပါဝင်သက်ဆိုင်သူအမျိုးမျိုးက WPS လုပ်ငန်းစဉ်ကို တိုးတက်အောင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
ဒေသတွင်းအဆင့်တွင် အာဆီယံသည် ဒေသတွင်း WPS လုပ်ငန်းစီမံချက် တစ်ရပ်ကို အစပျိုးဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ WPS မူဝါဒများနှင့်ပတ်သက်၍ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရန်နှင့် ခိုင်မာအား ကောင်းစေရန် ရည်ရွယ်သည်။ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသည် ရှင်းလင်းတိကျသော WPS အမျိုးသားအဆင့် လုပ်ငန်းစီမံချက်များ (NAPs) ကိုရေးဆွဲချမှတ်နိုင်ခဲ့ပြီး၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် အလားတူစီမံချက်မျိုးကို ရေးဆွဲ လျက်ရှိသည်။ အချို့အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၊ ဥပမာ ထိုင်းနိုင်ငံသည် WPS NAPs အခြေခံမူများနှင့် ကိုက်ညီသည့် မူဝါဒ မူဘောင်များ ရှိထားသည်။
UN Women သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် WPS လုပ်ငန်းစဉ်ကို မည်သို့ အကောင်အထည်ဖော်နေသနည်း။
UN Women သည် ၂၀၁၃ ခုနှစ်ကတည်းက မြန်မာနိုင်ငံတွင် စတင်အခြေစိုက်ခဲ့ပြီး ထိခိုက်လွယ်သည့် အမျိုးသမီး များနှင့် မိန်းကလေးများကို ပံ့ပိုးကူညီရန် အမျိုးသမီးဦးဆောင်နှင့် အမျိုးသမီးများအခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများကွန်ရက်နှင့်အတူ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
UN Women သည် WPS လုပ်ငန်းစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူ ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျွန်ုပ်တို့၏ လုပ်ငန်းများအားလုံးကို ပံ့ပိုးကူညီပေးထားပြီး၊ အောက်ပါ လုပ်ငန်းများ ပါဝင်သည် -
လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ခြင်း ဆက်စပ်လုပ်ငန်းများအတွင်း အထောက်အထားအခြေပြု တုံ့ပြန်ဖြေဆိုမှုများကို အသိပေးရန်အတွက် အရေးပါသော ဂျဲန်ဒါအချက်အလက်နှင့် ပညာရပ်ကျွမ်းကျင်မှုများကို ဖြည့်ဆည်းပေးခြင်းဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် WPS လုပ်ငန်းစဉ်အတွက် အထောက်အကူပြုဝန်းကျင်တစ်ရပ်ကို ဖန်တီးပေးခြင်း။
အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာနှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာစွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်ခြင်းမှတစ်ဆင့် အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင် များနှင့် အမျိုးသမီးဦးဆောင်သည့်အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများ၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ခြင်းများတွင် အမျိုးသမီးများ ဦးဆောင်နိုင်ရန်နှင့် ပါဝင်နိုင်ရန် ပံ့ပိုးကူညီခြင်း။ ခေါင်းစဉ်များအနေဖြင့် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်မှုနှင့် ခေါင်းဆောင်မှု၊ ကြားဝင်ဖျန်ဖြေခြင်းနှင့် ဂျဲန်ဒါရေးရာတို့ ပါဝင်သည်။
ဘက်ပေါင်းစုံ GBV ကာကွယ်တားဆီးရေးနှင့် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးနည်းလမ်းအပါအဝင် ထိခိုက်လွယ်သော အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးများအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှု တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ လူ့အခွင့်အရေးများအား ပိုမိုလေးစားအောင် ပြုလုပ်ခြင်း။ ငွေသားအခြေပြု ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ အမျိုးသမီးများ၏ အခွင့်အရေးကိုမြှင့်တင်ရန်နှင့် ဂျဲန်ဒါအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှု ကာကွယ်တားဆီးခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အသိအမြင်မြှင့်တင်ရန် ရပ်ရွာလူမှုအသိုက်အဝန်းအတွင်း နေထိုင်သူများကို သင်တန်းပေးခြင်း။
ဒေသန္တရအဆင့် အမျိုးသမီးဦးဆောင်သည့် အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများ (WCSOs )သို့ ရန်ပုံငွေပံ့ပိုးပေးခြင်းအပါအဝင် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်တွင် အမျိုးသမီးများ ခေါင်းဆောင်မှုနှင့် ပါဝင်မှုကို တိုးတက်အောင်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံအနှံ့တွင် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများ ပေးလာနိုင်ပြီး၊ စွမ်းဆောင်ရည်တည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ထောက်ပံ့ကြေးများမှတစ်ဆင့် အခြား WCSO အဖွဲ့များနှင့် အမျိုးသမီးများအခွင့်အရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများကိုလည်း ခိုင်မာအားကောင်းအောင် အထောက်အကူပြု ဆောင်ရွက်လာနိုင်ပေမည်။
မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် WPS လုပ်ငန်းစဉ် တိုးတက်အောင်ဆောင်ရွက်ရာတွင် မည်သည့်အရာများ လိုအပ်သနည်း။
တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာအားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာအကူအညီသည် ဂျဲန်ဒါတန်းတူညီမျှရေးတွင် ဦးစားပေးမှုအဆင့် နိမ့်ကျနေဆဲဖြစ်ပြီး၊ အမျိုးသမီးဦးဆောင်အဖွဲ့အစည်းများ၏ ပါဝင်ကူညီဆောင်ရွက်မှုများသည်လည်း တန်ဖိုးထားခံရမှုနည်းကာ အရင်းအမြစ်အထောက်အပံ့လည်း နည်းပါးလျက်ရှိပါသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် OECD အချက်အလက်များအရ၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရားဝင်ဖွံ့ဖြိုးရေးအထောက်အပံ့ (ODA) ၏ ၀.၆၈ % သာ အမျိုးသမီးများအခွင့်အရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများထံသို့ ရောက်သည်။
အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာ ဖော်ပြချက်အရ၊ ကုလသမဂ္ဂရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်ကဲ့သို့သော ရည်ရွယ်ချက်များတွင် ပံ့ပိုးကူညီမှု ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း ပြည့်မီကျော်လွန်ရေး တိုက်တွန်းတောင်းဆိုထားသော်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ပဋိပက္ခဒဏ်ခံရသည့် အခြေအနေများအတွက် အစိုးရချင်း ကူညီထောက်ပံ့မှုများအနက်မှ ၆ ရာခိုင်နှုန်းသာလျှင် အဓိကရည်မှန်းချက်ဖြစ်သော ဂျဲန်ဒါတန်းတူညီမျှရေးအတွက် စူးစိုက်ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့သည်။
UNSCR 1325 ချမှတ်ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ချိန်မှစလျှင် ယခုနှစ်သည် ၂၃ နှစ်မြောက်ဖြစ်၍ နှစ်ပတ်လည်အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် UN Women(မြန်မာ)သည် အောက်ပါအချက်များအပါအဝင် WPS လုပ်ငန်းစဉ် တိုးတက်စေရန် အရေးပေါ် ကမ္ဘာနှင့်အဝှမ်းဆောင်ရွက်ရေးအတွက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ချက်တွင် ပါဝင်တိုက်တွန်းထားသည်။
အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းများ၊ အထူးသဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် စည်းရုံးဆောင်ရွက်နေသည့် အောက်ခြေလူတန်းစားများပါဝင်သည့် အဖွဲ့အစည်းများအတွက် တရားဝင်ဖွံ့ဖြိုးရေးအထောက်အပံ့မှ အနည်းဆုံး ၁ ရာခိုင်နှုန်းအပါအဝင် ဂျဲန်ဒါတန်းတူညီမျှရေးအတွက် ODA အထောက်အပံ့မှ အနည်းဆုံး ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း လျာထားဆောင်ရွက်ရန်။
အကျပ်အတည်းအခြေအနေအမျိုးမျိုးတွင် အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးများအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှု ခိုင်မာအားကောင်းစေရန် တာဝန်ယူမှု/တာဝန်ခံမှု တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ရန်။
သက်ဆိုင်ရာ ရပ်ရွာလူမှုအသိုက်အဝန်းများအတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်နေသော အမျိုးသမီးဦးဆောင်သည့် အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများကို ပံ့ပိုးကူညီရန်။
အချက်အလက်များ ပိုမိုသိရှိလိုပါက -
အာရှပစိဖိတ်ဒေသနှင့်ပတ်သက်၍ UN Women ၏ ဤ UNSCR 1325 ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်ဗီဒီယိုကို ကြည့်ရှုပါ။
အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်များကို အားပေးကူညီရန် နည်းလမ်းများအတွက် UN Women Myanmar Peace Facilitator’s Handbook ကို ဖတ်ရှုပါ။ ဒေသန္တရအဆင့် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များတွင် အဓိပ္ပါယ်ပြည့်ဝစွာ ပါဝင်နိုင်ရန်အပြင် အခြားအမျိုးသမီး ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်သူများကိုလည်း သင်ကြားပေးရန် ဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျွန်ုပ်တို့၏လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက်များနှင့်ပတ်သက်၍ ပိုမိုသိရှိလိုပါက UN Women Myanmar Country Profile ကိုဖတ်ရှုပါ။
UN Women မှ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်၏ သုံးသပ်ချက်ဖြစ်သော what the Secretary-General’s New Agenda for Peace means for women ကိုဖတ်ရှုပါ။
5 ၏ 1

အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၄ ရက်။
မြန်မာနိုင်ငံ၏အမေ့လျော့ခံ ပဋိပက္ခများမှနေရပ်စွန့်ခွာနေထိုင်ရသည့် မိသားစုများနေရပ်ပြန်နိုင်ရန် ရော်ရမ်းတမ်းတနေဆဲ
မလှမ်းမကမ်းအကွာအဝေးတွင် နှစ်ပေါင်း၅၀၀သက်တမ်းရှိသော ဘုရားပုထိုးများသည် စိမ်းလန်းစိုပြည်သော ရှုခင်းအကြား ပြိုးပြိုးပြောက်ပြောက်ပါဝင်ရောယှက်နေသည်။ မြတန်ဆောင်တည်ရှိရာ မြောက်ဦးမြို့နယ်သည် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များပေါများပြီး တစ်ချိန်က ရခိုင်ပြည်၏အထင်ကရမြို့တော်အဖြစ်ကျော်ကြားသည်။
မြတန်ဆောင်ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း၀န်းအတွင်းတွင် အမျိုးသမီးများသည် ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ အေဂျင်စီ (UNHCR )မှပေးဝေမည့် ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းများရယူရန်အတွက် ၎င်းတို့၏အလှည့်ကိုစိတ်ရှည်စွာ စောင့်ဆိုင်းနေကြသည်။ ဘာသာရေးအဆောက်အဦများနှင့်ဒေသခံလူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများသည် နေရပ်စွန့်ခွာ မိသားစုများကိုကူညီပံ့ပိုးရာတွင်အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်လျက်ရှိကြပြီး ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားချိန်တွင်ခိုလှုံရာ နေရာများအဖြစ် မကြာခဏကူညီဆောင်ရွက်ပေးကြသည်။
မုတ်သုံမိုးဆက်လက်ရွာသွန်းနေသဖြင့် ရွှံ့နွံထူထပ်သောလမ်းများနှင့် ဒူးခေါင်းအမြင့်ရှိသောရေပြင်များကို ဖြတ်ကာ ခေါင်းပေါ်ရှိအစိမ်းရောင်အိတ်ကြီးများကို ဂရုတစိုက်ဟန်ချက်ညီအောင်သယ်ဆောင်ရင်း ယင်းတို့ ခိုလှုံနေထိုင်ရာနေရာအသီးသီးသို့ပြန်သွားကြသည်။ မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းချိန်တွင် အဆိုပါနေရာသည် ပုံမှန် ရေကြီးလေ့ရှိပြီး စခန်းတွင်းနေထိုင်သူများသည်သွားလာလှုပ်ရှားနိုင်ရန်အတွက် ရရာဝါးများကိုအသုံးပြုကာ ဖန်တီးထားသည့်လူသွားလမ်းများကို အသုံးပြုနေကြရသည်။
ခိုလှုံနေထိုင်ရာနေရာတစ်ခုတွင် ဒေါ်ဦးသိန်းလှ (၅၇)နှစ်သည် ခင်ပွန်း၊ သားသမီး၊ မြေးများနှင့်အတူ ယင်းလက်ခံရရှိခဲ့သည့်အိတ်အတွင်းရှိပါဝင်ပစ္စည်းများကို ဖွင့်ဖောက်ကြည့်ရှုနေပါသည်။ အဆိုပါအိတ် အတွင်းတွင် စောင်များ၊ ဖျာများ၊ မီးဖိုချောင်သုံးပစ္စည်းများနှင့် ခြင်ထောင်များအပါအဝင် အခြေခံအိမ်သုံး ပစ္စည်းများပါ၀င်သည်။
“အပြင်ကလာကူညီတာတွေမရှိရင် တို့ဘဝတွေကအများကြီးပိုပြီးခက်ခဲမှာပေါ့” ဟု ဒေါ်ဦးသိန်းလှကဆိုသည်။ လယ်သမားများဖြစ်ကြသော သူမ၏မိသားစုသည် ယင်းတို့နေထိုင်ရာရွာသို့ မော်တာကျည်များကျရောက်၍ နေအိမ်ပျက်စီးသွားသောအခါတွင် ယင်းတို့၏မြေယာများနှင့်အိမ်ကို ကျောခိုင်းစွန့်ခွာခဲ့ကြရသည်။
လက်ရှိတွင် မြတန်ဆောင်သည် အနီးအနားရှိကျေးရွာလေးရွာမှလူပေါင်း၁,၁၀၀ကျော်အား ဘေးကင်းလုံခြုံ စေရေးအတွက်ခိုလှုံရာနေရာပေးအပ်ခဲ့သည်။အများစုသည်၂၀၁၉ခုနှစ်တွင်မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည့်ရက္ခိုင့်တပ်မတော်တို့အကြားဖြစ်ပွားခဲ့သည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် အဆိုပါနေရာသို့ရောက်ရှိလာခဲ့ကြသူများဖြစ်သည်။
၂၀၁၈ ခုနှစ်၊ ပဋိပက္ခများစတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့်အချိန်မှစ၍ ရခိုင်ပြည်နယ်အလယ်ပိုင်းနှင့်မြောက်ပိုင်း ဒေသများမှ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားအများစုပါ၀င်သည့်လူပေါင်း ၁၀၀,၀၀၀ကျော်သည် နေရပ်စွန့်ခွာ နေထိုင်ခဲ့ကြရပြီး ယင်းတို့ အနက် လူပေါင်း၅၁,၀၀၀သည် ယနေ့ထက်တိုင်နေရပ်စွန့်ခွာ နေထိုင်နေကြရဆဲဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာ အာရုံစိုက်မှုအများစုသည် ရခိုင်ပြည်နယ်မှအခြားလူမျိုးစုဖြစ်သည့် ရိုဟင်ဂျာများအပေါ်တွင်ရှိနေသောကြောင့် ယင်းပဋိပက္ခ၏သက်ရောက်မှုကို လူသိနည်းပါးပါသည်။ ရိုဟင်ဂျာများသည် အကြမ်းဖက်ပဋိပက္ခကြောင့် ထိခိုက်ခံစားခဲ့ရပြီး၊ နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့်နှင့် အခြေခံ ဝန်ဆောင်မှုများရရှိရေးအပါအဝင် ၎င်းတို့၏အခြေခံအခွင့်အရေးများအပေါ် ပြင်းထန်စွာကန့်သတ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။
နေရပ်စွန့်ခွာဖြစ်ခဲ့ရပြီးလေးနှစ်တာကာလအတွင်း ဒေါ်ဦးသိန်းလှ၏မိသားစုသည် မြတန်ဆောင်ရှိအခြားသူများ ကဲ့သို့ပင် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းနည်းပါးမှုကြောင့် အလုပ်အကိုင်ရရှိရေးအတွက်ရုန်းကန်နေကြရပါသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင်အဆင်းရဲဆုံးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအနည်းဆုံးပြည်နယ်များထဲတွင်ပါဝင်ပြီး လူမှုအသိုက်အ၀န်းများအနေဖြင့်ရှင်သန်ရပ်တည်နိုင်ရေးအတွက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများပေးအပ်သည့်အဖွဲ့အစည်းများမှပံ့ပိုးပေးသောအကူအညီများအပေါ်တွင် များစွာမှီခိုနေကြ ရသည်။
UNHCRမှ နေရပ်စွန့်ခွာလူမှုအသိုက်အ၀န်းများအတွက်အခြေခံအိမ်သုံးပစ္စည်းများအပြင် အမိုးအကာများလည်း ပံ့ပိုးပေးပါသည်။ ၂၀၂၃ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလမှစတင်၍ ယခုလက်ရှိအချိန်အထိ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိမြို့နယ်ကိုးမြို့နယ်မှ ပဋိပက္ခဒဏ်ခံခဲ့ရသော လူပေါင်း ၄၄,၀၀၀ ကျော်သည် UNHCR ထံမှ ပံ့ပိုးကူညီမှုများရရှိထားပြီးဖြစ်သည်။
ရေရှည်တည်တံ့သောနေရပ်ပြန်ရေးအလှမ်းဝေးနေဆဲ
မြတန်ဆောင်ရှိမိသားစုအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ကျေးရွာများသို့ပြန်လိုသော်လည်း တင်းမာမှုများနှင့် မလုံခြုံမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေကာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် သဘောတူထားသည့် ထိရှလွယ်သည့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။ “ကျမတို့အတွက်တော့ ဒီနေရာ[နေရပ်စွန့်ခွာစခန်း]မှာ လွတ်လပ်မှုနည်းတာပေါ့။ တို့ရွာမှာဆိုကိုယ်ကြိုက်တဲ့နေရာကိုယ်သွား၊ ကိုယ်ကြိုက်တာကိုယ်လုပ် လွတ်လွတ်လပ်လပ်နေလို့ရတယ်......ဒါပေမယ့် ပြန်ရမှာကိုလဲမပြန်ရဲသေးဘူး” ဟုဒေါ်ဦးသိန်းလှကပြောသည်။
ဒေါ်ဦးသိန်းလှ၏ကျေးရွာသည် နေရပ်စွန့်ခွာစခန်းမှလေးမိုင်အကွာအဝေးတွင်သာ တည်ရှိနေသော်လည်း နေရပ်တွင်ပြန်လည်နေထိုင်ရန်အတွက်ဘေးကင်းလုံခြုံမှုမရှိသေးဟုယူဆရဆဲဖြစ်သည်။ ထိုဒေသတွင် မြေမြှုပ်မိုင်းများရှိနေခြင်းကြောင့် မိသားစုများသည် ၎င်းတို့၏သီးနှံများကိုစိုက်ပျိုးရန်၊ ကျွဲ၊ နွားမွေးမြူရေး လုပ်ဆောင်ရန် သို့မဟုတ် ဝါးရှာထွက်ခြင်းစသည်တို့ကိုမပြုလုပ်နိုင်တော့ပေ။ ယင်းရွာသည် လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲဝင်နေသည့်အဖွဲ့အစည်းများတပ်စွဲထားလျက်ရှိသည့်တောင်ကုန်းများဖြင့်၀န်းရံထားသည်။
နေရပ်စွန့်ခွာအသိုက်အ၀န်းများအတွက်ကြုံတွေ့နေရသည့်သောကများကိုထပ်ဆင့်ပိုလာစေသည့်အချက်သည် ယင်းတို့နေထိုင်ရာစခန်းကို အာဏာပိုင်များမှပိတ်သိမ်းနိုင်သည့်အလားအလာရှိခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ယင်းတို့အတွက် ဘေးဒုက္ခများပိုမိုများပြားလာစေနိုင်သည့်အခြေအနေတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ မြတန်ဆောင်ကိုပိတ်သိမ်းရန်အတွက် ပြောဆိုထားခြင်းမရှိသေးသော်လည်း အခြားနေရပ်စွန့်ခွာနေထိုင်ရာစခန်းအများအပြားမှမိသားစုများကို ယင်းတို့၏ ကျေးရွာများသို့ပြန်ရန်သို့မဟုတ် အခြားနေရာများသို့ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ရန် ဖိအားပေးခြင်းများ ရှိနေသည်။
“စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူအများစုဟာ သူတို့ရဲ့ရွာတွေကိုပြန်လိုတဲ့ဆန္ဒကိုထုတ်ဖော်ကြပေမဲ့ အတော်များများ ကတော့ တိုက်ပွဲတွေပြန်ဖြစ်မှာကိုစိုးရိမ်တာအပြင် မြေမြှုပ်မိုင်းတွေရှိနေတာကိုလည်းကြောက်ရွံ့တာကြောင့် အခုလိုပြန်ဖို့အတွက်လုံခြုံတယ်လို့မခံစားရပါဘူး။ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့နေရပ်ပြန်ခြင်းဆိုတာဘေးကင်းလုံခြုံမှုနဲ့ များစွာဆက်စပ်နေပါတယ်” ဟု စစ်တွေမြို့ရှိ UNHCR ရုံးအကြီးအကဲ Federico Sersale က ရှင်းပြသည်။
“နေရပ်စွန့်ခွာမိသားစုတွေအနေနဲ့ ဘေးကင်းလုံခြုံပြီးဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာကိုယ့်ရပ်ရွာကိုပြန်နိုင်ခွင့်ရှိပေမယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်နိုင်ဖို့လိုအပ်တာတွေကိုအသိပေးဖို့လိုပြီး သူတို့ကိုယ်တိုင်သဘောဆန္ဒအရ ဆုံးဖြတ်တာမျိုး ဖြစ်ဖို့လိုပါတယ်။ မည်သူ့ကိုမှနေရပ်ပြန်ရန်သို့မဟုတ်နေရပ်စွန့်ခွာနေရာကနေထွက်ခွာသွားဖို့ အတင်းအကျပ် စေခိုင်းခြင်းမပြုသင့်ပါဘူး။ UNHCRအနေနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအကူအညီများနှင့်အတူ တာရှည်ခံဖြေရှင်းနည်းများရှာဖွေခြင်းတို့အတွက် ဆက်လက်ကူညီပံ့ပိုးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။”ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ကာလရှည်ကြာမလုံခြုံမှုနှင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများပြန်လည်ဖြစ်ပွားလာနိုင်သည့်ဘေးအန္တရာယ် များကြောင့် ဒေါ်ဦးသိန်းလှအတွက် သူမမည်သည့်အချိန်တွင် အိမ်ပြန်နိုင်မည်ကို မရောရာမသေချာသေးပါ။ “ကျမတို့ ဒီမှာ(မြတန်ဆောင်)မှာပဲထာဝရနေထိုင်သွားရပြီး ဒီမှာပဲသေသွားနိုင်တယ်”ဟု မျက်ရည်များနှင့် ပြောသည်။ "ကျမတို့အတွက် အနာဂတ်မရှိတော့သလိုခံစားရတယ်။"
ရက္ခိုင့်တပ်မတော်-မြန်မာ့တပ်မတော်ပဋိပက္ခကြောင့်ထိခိုက်ခံစားရသည့် လူမှုအသိုက်အဝန်းများအတွက် UNHCRမှပံ့ပိုးကူညီမှုဆိုင်ရာအချက်အလက်များပိုမိုသိရှိနိုင်ရန်အတွက် ကျွန်ုပ်တို့၏နောက်ဆုံးရသတင်း အချက်အလက်များကို ဤသတင်းစာမျက်နှာတွင် ဖတ်ရှုပါ။
အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် - https://data.unhcr.org/en/documents/details/103563
မြန်မာဘာသာဖြင့်: https://data.unhcr.org/en/documents/details/103559
*ဤဆောင်းပါးကို UNHCR အာရှပစိဖိတ် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တွင် အောက်တိုဘာလ (၂၄)ရက်နေ့တွင် မူရင်းရေးသားထုတ်ဝေခဲ့ပါသည်။
5 ၏ 1

အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၇ ရက်။
ပျားမွေးမြူရေးနှင့် ဂုံးမွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများက မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဒီရေတောများနှင့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသရှိ လူမှုအသိုင်းအဝန်းများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပြီး ဆင်းရဲမွဲတေမှုကို လျော့ချရေးမှာ မည်ကဲ့သို့ အထောက်အကူပြုနေသည်ကို လေ့လာခြင်း
၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ဦးမျိုးဦးသည် သူ့ဘဝ၏ အချိုးအကွေ့တစ်ခုကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ ပုဂ္ဂလိက ကုမ္ပဏီတစ်ခုက ပုစွန်မွေးမြူရေးကန်များ တည်ဆောက်ရန်အတွက် ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက်ရှိ ဒီရေတော ဧက ၄၀၀ ကျော်ကို ရှင်းလင်းခဲ့ချိန်မှာ သူသည် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသ မြိတ်မြို့နယ်မှာရှိသည့် ကျေးရွာတစ်ရွာတွင် အထက်တန်းပြ ကျောင်းဆရာတစ်ဦးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေခဲ့သူ တစ်ယောက်ဖြစ်ပါသည်။
အဆိုပါ ဒီရေတောများသည် ငါးနှင့်အခြားသော ရေနေသတ္တဝါများ မျိုးမသုန်းစေရန် ကာကွယ်ပေးနေသည့် အရေးကြီးလှသော ကျက်စားရာနေရာများဖြစ်သည်။ ဒီရေတောများအား ဖျက်ဆီးခံလိုက်ရသည်နှင့် ဒေသခံတံငါသည်များ၏ ငါးဖမ်းဆီးရရှိမှုမှာ သိသိသာသာ လျော့ကျသွားခဲ့ရပြီး ၎င်းတို့၏ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလုပ်ငန်းများကို များစွာထိခိုက်ခဲ့သည်။
“ဒီအဖြစ်အပျက်ဟာ ကျွန်တော့်ကို သတိပေးလိုက်သလိုပဲ။ အဲဒီအချိန်ကစပြီး ကျေးရွာတွေအတွင်းမှာ ရှိတဲ့ ပြည်သူပိုင် သစ်တောတွေကို စတင်သတ်မှတ်ဖို့နဲ့ အရေးပါတဲ့ ဂေဟစနစ်ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ဖို့ သံန္နိဋ္ဌာန်ချလိုက်မိတော့တာပဲ”လို့ ဦးမျိုးဦးက ပြောပါတယ်။ ကျောင်းဆရာအလုပ်ကို သူ စွန့်လွှတ်လိုက်ပြီး တနင်္သာရီတိုင်း အစိမ်းရောင်ကွန်ရက် အဖွဲ့အစည်းကို စတင် တည်ထောင်ခဲ့ပါသည်။ တချိန်တည်းမှာပဲ ဒီရေတောများကို ဖျက်ဆီးခံရခြင်းကြောင့် ကျရောက်ခဲ့သည့် အန္တရာယ်တွေနှင့်ပတ်သက်၍ အနီးနားဝန်းကျင်က ကျေးရွာများက ပြည်သူတွေကို ပညာပေး ဟောပြောမှုများ စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါသည်။ အဓိကကျသည့် အောင်မြင်မှု တစ်ခုက အဆိုပါ ပင်လယ်စာ ကုမ္ပဏီသည် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် နောက်ထပ် ဒီရေတော ဧက ၇၀၀ ကျော် ရယူမှုကို ရပ်တန့်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ အခုလိုမျိုး ဖြစ်လာရန်အတွက် သူ့ရဲ့ ဟောပြောဆွေးနွေးမှုတွေသည် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်မှုတွေမှာ အထောက်အကူပြုခဲ့ပါသည်။
ဧရာဝတီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်တစ်လျှောက်နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်အပါအဝင် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးအထိ ရှည်လျားစွာတည်ရှိနေသော ဒီရေတောများသည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ဒုတိယအကြီးမားဆုံး၊ အကျယ်ပြန့်ဆုံးဖြစ်ပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်အထိ တိုင်းတာချက်များအရ ခန့်မှန်းခြေ စတုရန်း ကီလိုမီတာ ၄,၄၅၀ ရှိပါသည်။
အဆိုပါ ဒီရေတောများသည် ကမ်းရိုးတန်းဒေသကို အမှီပြုပြီး အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုလုပ်နေထိုင်ကြသူများအတွက် ဒီရေလှိုင်းများ၊ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းများနှင့် ပြင်းထန်သော လေပြင်းများမှ ကာကွယ်ပေးနေသည့် အရေးပါသော သဘာဝ အကာအကွယ်များပင် ဖြစ်ကြသည်။
ဒီရေတော၏ အမြစ်များသည် မြေဆီလွှာကို ကုပ်ယူထားသောကြောင့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် မြေဆီလွှာရေတိုက်စားခြင်းကို ကာကွယ်ပေးသည်။ ဒီရေတောများသည် ကာဗွန်ပမာဏများစွာကို စုပ်ယူသိုလှောင်ထားနိုင်ခြင်းကြောင့်လည်း ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုကို လျှော့ချရာတွင် များစွာအထောက်အကူဖြစ်စေပါသည်။
ဒီရေတောများကို ထိန်းသိမ်းခြင်းသည် ပြင်းထန်သော ရာသီဥတုနှင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များမှ ကာကွယ်ရာရောက်သည့်အပြင် ဒေသခံများ၏ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းအတွက် မှီခိုနေရသော ငါးလုပ်ငန်းတွင် အရေးကြီးသည့် ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများကိုလည်း တည်တံ့စေသည်။
သို့သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီရေတောများသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပျက်သုန်းရန် ခြိမ်းခြောက်မှု အခံရဆုံးစာရင်းတွင် ပါဝင်နေပါသည်။
စင်ကာပူအမျိုးသားတက္ကသိုလ်၏ ခန့်မှန်းချက်များအရ ဆန်၊ စားအုန်းဆီနှင့် ရော်ဘာထုတ်လုပ်မှုကဲ့သို့ အခြားအသုံးအဆောင်အဖြစ်သို့ သွယ်ဝိုက် ပြောင်းလဲထုတ်လုပ်ခြင်းကြောင့် ၁၉၉၆ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၆ ခုနှစ်အတွင်းတွင် ဒီရေတော သုံးပုံနှစ်ပုံနီးပါး ပြုန်းတီးခဲ့သည်။
တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတွင် မီးသွေးထုတ်လုပ်ခြင်းသည် တရားမဝင်သော်လည်း မီးသွေးဖိုများအား မကြာခဏဆိုသလို နေရာအနှံ့တွင် လုပ်ကိုင်လျှက်ရှိသည်ကို မြင်တွေ့နေရဆဲဖြစ်သည်။ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးမှ ထွက်ရှိသော မီးသွေး၏ စျေးကွက်တွင် ရေပန်းစားမှုမှာလည်း ဒေသခံများကို သစ်ခုတ်ရန်အတွက် တွန်းအားပေးသလိုဖြစ်နေသည်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွါးရေး ကျဆင်းပြီး အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ နည်းပါးလာမှုကလည်း အဓိကစိန်ခေါ်မှု တစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။ ဤဒေသရှိ ရွာများတွင် လူငယ်များသည် နေရပ်စွန့်ခွါကာ ထိုင်းနိုင်ငံကဲ့သို့သော တဖက်နိုင်ငံများသို့ အလုပ်သွားရောက်လုပ်ကိုင်မှုများ များပြားလာသောကြောင့်လည်း ရွာများတွင် လူငယ်၊ လူရွယ်မရှိသလောက် နည်းပါးလာမှုကိုလည်း တွေ့ရသည်။
ထိုကဲ့သို့သော ဖြစ်ရပ်များကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် နည်းဗျူဟာများ အလွန်လိုအပ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းနှင့် မတည်ငြိမ်မှုများသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းယူပြီးနောက်ပိုင်းတွင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာ ကိစ္စရပ်များအား ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် လုပ်ဆောင်မှုများကို အဟန့်အတားဖြစ်စေခဲ့သည်။ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှုလည်း အားနည်းလာကာ မတည်ရန်ပုံငွေများကို ပိုမိုစိန်ခေါ်မှုရှိသော ပတ်ဝန်းကျင်တွင် လုပ်ဆောင်နေသည့် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများထံ လွှဲပြောင်းလုပ်ဆောင်ခြင်းများနှင့် ထိုအဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် လွပ်လပ်စွာ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းများမှာလည်း ခက်ခဲလာခဲ့သည်။
"ရှိပြီးသား ကာကွယ်တောတွေကို ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲမှု အားနည်းတာကြောင့်ရော ချမှတ်ထားတဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို အခုမှာတော့ ဒေသခံတချို့က မလိုက်နာကြတာတွေကြောင့် ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ ဒီရေတောတွေကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ဖို့ ခက်ခဲလာခဲ့ရတယ်။ ဒေသခံပြည်သူအစုအဖွဲ့ပိုင်သစ်တော အသစ်တွေကိုလည်း ထပ်ပြီး တိုးချဲ့နိုင်ဖို့ကလည်း အခုအခါမှာ တော်တော်မလွယ်တော့သလို ဖြစ်နေပါတယ်” ဟု ဦးမျိုးဦးက နိုင်ငံတကာကအဖွဲ့အစည်းများ လာရောက်လုပ်ကိုင်ကြခြင်း ယခင်က ရှိခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ထွက်ခွါသွားကြသည့် ဖြစ်နိုင်ခြေ အကြောင်းအရင်းအပေါ် သူ၏ထင်မြင်ချက်ကို ပြောကြားခဲ့သည်။
သို့သော်လည်း UNDP သည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ကာကွယ်ရန်၊ ပြည်သူများ၏ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု မြှင့်တင်ရန်နှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှု လျှော့ချရန် နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေနေပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် အစိမ်းရောင်ကွန်ရက် (တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး) နှင့် Myanmar Environmental Rehabilitation-conservation Network (MERN) ကဲ့သို့သော ဒေသခံအဖွဲ့အစည်းများနှင့်အတူ လက်တွဲဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ဒေသခံများ၏ ဒီရေတောများအပေါ် တန်ဖိုးထား ထိန်းသိမ်းလိုစိတ်ကို မြှင့်တင်နိုင်စေရန်နှင့် အဆိုပါဒီရေတောများအား ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန် အကူအညီများကို ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။
“ကျေးရွာကသူတွေအတွက် ဒီရေတောနဲ့လိုက်လျောညီထွေရှိတဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းတွေကို မိတ်ဆက်ပေးဖို့ အရမ်းလိုအပ်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ်ဘဲ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ဝင်ငွေရင်းမြစ်မရှိရင်က ဒီရေတောတွေကို ခုတ်ရောင်းတာတွေ ပြန်လုပ်မှာ စိုးရိမ်ရတယ်” ဟု ဦးမျိုးဦးက ပြောပြပေးခဲ့ပြီး ဒေသခံများသည် အဆိုပါဒီရေတောများမှ ပုံမှန်ဝင်ငွေရရှိပါက ပိုမိုပြီး တန်ဖိုးထား ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း ထမ်မံရှင်းပြပေးခဲ့သည်။
ထိုကဲ့သို့ ပြည်သူအစုအဖွဲ့ပိုင်သစ်တောလုပ်ငန်းကို အခြေခံသည့် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းများတွင် ပျားရည်ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ဂဏန်းနှင့်ဂုံးမွေးမြူခြင်းများအပြင် သဘာဝဆေးဘက်ဝင် ကမ်းဇော်ဆီထုတ်လုပ်ခြင်းများအထိ ပါဝင်သည်။
ဒီရေတောအခြေပြု သဘာဝသွေးဂုံး (ဒေသအခေါ် ဂျင်း) မွေးမြူထုတ်လုပ်ခြင်း
ဦးထွန်းကျော်အောင်သည် ယခုအခါ မြိတ်ခရိုင်အတွင်း ၎င်း၏ကျေးရွာရှိ ဒီရေတောအခြေပြု သဘာဝသွေးဂုံးမွေးမြူရေးကို လုပ်ဆောင်နေသူများထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ UNDP မှ မတည်ငွေအဖြစ် မြန်မာကျပ်ငွေ သိန်းငါးဆယ်(ဒေါ်လာ ၃,၀၀၀) ကို UNDP နှင့်တွဲဖက်လုပ်ဆောင်နေသော ပါတနာအဖွဲ့အစည်းများမှတစ်ဆင့် ပေးအပ်ခဲ့ပြီး ပါတနာအဖွဲ့အစည်းများကလည်း လုပ်ငန်းစတင်ရန် သင်တန်းများဖြင့် ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။
“သွေးဂုံးစမွေးတော့မယ်ဆိုရင် အရင်ဆုံး ဝါးလုံးတွေနဲ့တိုင်တွေ စစိုက်ရတယ်။ ပြီးတော့မှ ပတ်ပတ်လည်ကို ခြံခတ်တဲ့သဘောနဲ့ ပလတ်စတစ်ပိုက်စိမ်းတွေ လိုက်ချရပါတယ်။ နောက်တစ်ဆင့်ကတော့ ရွှံ့ကို ပျော့နေအောင်နယ်ရတာပါပဲ။ ဂုံးပေါက် သားလောင်းလေးတွေဟာ ရွှံ့က ပျော့နေမှ သူက ရှင်နိုင်တာကြောင့်ပါ။ ရွှံ့နယ်ပြီးရင်တော့ ဂုံးပေါက်သားလောင်းတွေကို စထည့်ပြီး မွေးလို့ရပါပြီ။ ဒါပေမယ့် ပစ်မထားဘဲ နေ့တိုင်း စစ်ဆေးနေဖို့ လိုပါတယ်။ ဂုံးကို သဘာဝအလျောက် လာစားတဲ့ ခရုတွေ၊ ငါးနဲ့ ပုစွန်တွေရန်က ကာကွယ်နိုင်အောင်လို့ပါ” ဟု ပြောပြခဲ့သည်။
“အဲဒီလိုမျိုး ခြောက်လကြာအောင် ဂရုတစိုက်နဲ့ မွေးထားပြီးပြီဆိုရင်တော့ နောက်ဆုံးမှာ စျေးကွက်ကို တင်ရောင်းနိုင်ပြီပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂုံးတွေကို စျေးကွက်ဝင်အရွယ်အစားရရှိမှပဲ ထုတ်ရောင်းမှာဖြစ်ပြီး မြိတ်မြို့မှာရှိတဲ့ အဝယ်ကိုယ်စားလှယ်တွေ/အဝယ်ဒိုင်ကြီးတွေဆီမှာ ရောင်းချသွားမှာပါ။”
ဂုံးမွေးမြူခြင်းကို ထိုကျေးရွာတွင် ပထမဆုံး မိမိဘာသာ စတင်လုပ်ကိုင်သည့် နှစ်တွင် ဒေသခံများသည် လုပ်ငန်းအတွေ့အကြုံ မရှိခြင်းတို့ကြောင့် ဂုံးသားပေါက်များမှာ အဖတ်မတင်ဘဲ ခရုနှင့် ငါးများ ဝင်ရောက်စားသောက်ခံရကာ အမြတ်ငွေ မရရှိခဲ့ပေ။ ယခုနှစ်တွင် ယင်းဖျက်ဆီးကျူးကျော်လာသည့် ခရုနှင့် ငါးများကို ကိုင်တွယ်နှိမ်နှင်းရန်အတွက် သင်တန်းများထပ်မံရရှိခဲ့ကြပြီး ဂုံးမွေးမြူရေးကန်အား အစဉ်မပြတ်စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုရန် တာဝန်ခံတစ်ယောက်ကိုလည်း ခန့်အပ်ထားခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့ သုံးနှစ်ကာလအတွင်း ဂုံးမွေးမြူထုတ်လုပ်မည့် စီမံကိန်းအောင်မြင်ပါက ဒေသခံများသည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုထက် ငါးဆကျော် အမြတ်အစွန်း ရရှိနိုင်ခြေရှိပြီး အဆိုပါအမြတ်ငွေများထဲမှ တချို့ကို ဒီရေတောထိန်းသိမ်းခြင်း၊ ရပ်ရွာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် ပညာရေးဆိုင်ရာများတွင် အသုံးပြုသွားမည်ဖြစ်သည်။
ရရှိလာမည့် အမြတ်ငွေများသည် ဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်သူ ဒေါ်နီနီစန်းအတွက် သူမ၏ သားဖြစ်သူအား ပညာရေးအတွက် ထောက်ပံ့ပေးနိုင်တော့မည်ဟူသည့် မျှော်လင့်ချက်တစ်ခုကို ပေးသည်။
“သားဖြစ်သူက ငယ်ငယ်ကတည်းက ဖက်ရှင်ဒီဇိုင်းကို အရမ်းစိတ်ဝင်စားပြီး ဒီဇိုင်နာဖြစ်ချင်ခဲ့တာ။ ဒီကနေ အမြတ်ငွေလေးတွေ ရရင်တော့ သူ့ကို မြိတ်မှာရှိတဲ့ ဒီဇိုင်းသင်တန်းကို ပို့ပေးချင်တယ်” ဟု သူမကပြောခဲ့သည်။
ရိုးရာနည်းဖြင့် ဒီရေတော သဘာဝပျားရည် ထုတ်လုပ်ခြင်း
မြိတ်ခရိုင်ရှိ အခြားသော ကျေးရွာတစ်ရွာတွင် လူပေါင်း ၅၀ ခန့်သည် ပြည်သူအစုအဖွဲ့ပိုင် သစ်တောများကို အမှီပြုပြီး ပျားပုံးများကို သစ်ပင်များတွင် ချိတ်ဆွဲကာ ဒီရေတော သဘာဝပျားရည် ထုတ်လုပ်ခြင်းကို လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည်။ ထိုကဲ့သို့ ပျားရည်ထုတ်လုပ်ခြင်းမှ ဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်သူ ကိုအောင်ကိုကိုသည် သူ့မိသားစုအတွက် လိုအပ်သောဝင်ငွေကို ရရှိနေသည်။
"ကျွန်တော်ပိုင်တဲ့ မြေ ၄/၅ ဧကလောက်ပေါ်မှာ ရော်ဘာ၊ ကွမ်းနဲ့ အုန်းစိုက်တုန်းက ဝင်ငွေ လုံလုံလောက်လောက် မရရှိခဲ့ပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် သူများလယ်မြေမှာ အငှါးချ လုပ်ကိုင်ခဲ့ရတာတွေလည်း ရှိပါတယ်” ဟု သူကပြောပြခဲ့သည်။
ယခုနှစ်တွင် သူသည် ပျားအုံပေါင်း ၂၀ ကို ပြုစုမွေးမြူခဲ့ပြီး ပျားရည်ထုတ်လုပ်ရောင်းချခြင်းမှ ကျပ်ငွေ ၅၀၀,၀၀၀ (ဒေါ်လာ ၂၄၀) ရရှိခဲ့သည်။ ဒီရေတောပျားရည်ထုတ်လုပ်ခြင်းကို လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသော ဒေသခံများသည် ပျားရည် (၁၀) ပုလင်းရောင်းချရသည့်အခါတိုင်းတွင် (၁)ပုလင်းစာကို သစ်တောကာကွယ်ရေးအပြင် တခြားသော သစ်တောစီမံမှု စရိတ်စကများကို ကာမိစေရန်အတွက် ပြန်လည် ထည့်ဝင်ကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားကြသည်။
“ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ဘာငွေအရင်းအနှီးမှ စိုက်ထုတ်စရာမလိုဘဲ UNDP ဆီက အထောက်အပံ့နဲ့ ဒီလောက်ဝင်ငွေ ရရှိခဲ့တာမို့လို့ တကယ်ကိုပဲ ဝမ်းသာမိတယ်။ လာမယ့် ပျားရာသီမှာလည်း ဒီလိုမျိုး ထပ်ပြီး ပျားအောင်ဖို့၊ ဝင်ငွေတွေ ထပ်ရဖို့ မျှော်လင့်နေပါတယ်” ဟု ကိုအောင်ကိုကိုမှ ပြောခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့ ပျားရည်ရောင်းချခြင်းမှ ရရှိလာသည့် ဝင်ငွေကို သူ၏ မိသားစုအတွက် အစားအစာများနှင့် အခြားလိုအပ်သောပစ္စည်းများ ဝယ်ယူရာတွင် အသုံးပြုခဲ့ကြောင်းလည်း သိရသည်။
“ကျွန်တော်တို့ရွာက ပျားမွေးမြူရေးကို စိတ်ဝင်စားတဲ့ အသိမိတ်ဆွေတွေကိုလည်း ကျွန်တော်ရဲ့ အတွေ့အကြုံတွေ၊ ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်တွေနဲ့ ဗဟုသုတတွေကို မျှဝေပေးဖို့ အဆင်သင့်ပါပဲ။ နောက်ရာသီတွေမှာ သူတို့ရဲ့ ပျားရည်ထုတ်လုပ်တာတွေ၊ ပျားစမွေးတာတွေကို ကူညီပေးချင်ပါတယ်။"
UNDP ၏ ဌာနေကိုယ်စားလှယ် Titon Mitra မှ “တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ အပြောင်းအလဲတွေ မဖြစ်နိုင်သေးပေမယ့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ စီးပွါးရေးနှင့် ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုတွေ၊ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်ရဆုံးသူများရဲ့ ဘဝတွေကို ပံ့ပိုးမြှင့်တင်ပေးနိုင်အောင်တော့ UNDP က အတတ်နိုင်ဆုံး ကြိုးစားဆောင်ရွက်နေပါတယ်" ဟုပြောကြားခဲ့သည်။
နော်ဝေအစိုးရ၏ ရန်ပုံငွေပံ့ပိုးကူညီမှုဖြင့် UNDP သည် ရပ်ရွာဒေသအစုအဖွဲ့ ၂၀ ကျော်ကို စီးပွါးရေးနှင့် သစ်တောစီမံခန့်ခွဲမှုသင်တန်းများ ပို့ချပေးခြင်း၊ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်အတွက် ရန်ပုံငွေနှင့် စက်ကိရိယာများ ပံ့ပိုးပေးခြင်းစသည်ဖြင့် ဒီရေတောများကို ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းခြင်းအား လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိသည်။ ထိုကဲ့သို့လုပ်ဆောင်မှုများသည် မွန်ပြည်နယ်နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးရှိ သစ်တောဧက ၁၁,၀၀၀ ကျော်နှင့် လူဦးရေ ၃၃,၀၀၀ ကျော်အပေါ် လွှမ်းခြုံကာ ကောင်းကျိုး သက်ရောက်စေခဲ့သည်။
**ဤဇာတ်ကြောင်းကို UNDP Myanmar website တွင် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၂ ရက်နေ့က ထုတ်ဝေထားပါသည်။
5 ၏ 1

သတင်းထုတ်ပြန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်။
ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် ပြောခွင့်ရ ပုဂ္ဂိုလ်၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ထုတ်ပြန်ချက်
ရခိုင်ပြည်နယ်အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ပဋိပက္ခများ တိုးမြင့်ဖြစ်ပွားနေသည့်အပေါ် ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်အနေဖြင့် အထူးစိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်မိပါသည်။ သက်ဆိုင်သူအားလုံးအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေကို လေးစားလိုက်နာရန်နှင့် အရပ်သားပြည်သူများအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေး အစွမ်းကုန် ဆောင်ရွက်ရန်တို့ကိုလည်း ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်က တောင်းဆိုလိုက်ပါသည်။
ယခုအထိ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူအရေအတွက် ၂ သန်းကျော် သွားပြီ ဖြစ်ပါသည်။
လုံခြုံရေးကောင်စီ ဆုံးဖြတ်ချက် ၂၆၆၉ (၂၀၂၂) နှင့်အညီ အကြမ်းဖက်မှုများ အဆုံးသတ်စေရေးအတွက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်အနေဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအသင်း အာဆီယံအဖွဲ့၊ ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများဖြင့် လက်တွဲလုပ်ဆောင်ဖို့ ကတိကဝတ် ဆက်လက် ပြုထားပါသည်။
နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေနှင့်အညီ အရပ်သားပြည်သူများကို အကာအကွယ်ပေးသင့်ပြီး ထိုဥပဒေကို ချိုးဖောက်မှုများအတွက် တာဝန်ရှိသူများကိုလည်း တာဝန်ခံမှု တာဝန်ယူမှု ရှိစေရေး လုပ်ဆောင်ရမည်ဟု ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်က ထပ်လောင်းအတည်ပြုလိုက်ပါသည်။
လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အရေးပေါ် အကူအညီများနှင့် မဖြစ်မနေ လိုအပ်သည့် ဝန်ဆောင်မှုများ ပေးအပ်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် လမ်းကြောင်းအားလုံးကနေ အတားအဆီး မရှိ ဝင်ရောက်သွားလာခွင့်ရဖို့ကိုလည်း အတွင်းရေးမှူးချုပ်က တောင်းဆိုလိုက်ပါသည်။
အတွင်းရေးမှူးချုပ်အနေဖြင့် အားလုံးပါဝင်သည့် တရားမျှတပြီး ငြိမ်းချမ်းတဲ့ အနာဂတ်တစ်ခုအတွက် မြန်မာပြည်သူများနှင့် သူတို့၏ ပြင်းပြသည့် ဆန္ဒများနှင့်အတူ တသားတည်း ရှိနေကြောင်း ထပ်လောင်း ပြောဆိုလိုက်ပါသည်။
5 ၏ 1
သတင်းထုတ်ပြန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်။
ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ထုတ်ပြန်ချက်
အတွင်းရေးမှူးချုပ်အနေဖြင့် ဒေသတွင်း မတည်ငြိမ်မှုကို ဆက်လက်တိုးပွားစေသည့် နိုင်ငံတစ်ဝန်း စစ်တပ်၏ ပြင်းထန်သည့် တိုက်ခိုက်မှုများအပါအဝင် အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်အားလုံးကို ကန့်ကွက်ရှုတ်ချသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအနေဖြင့် အထူးသဖြင့် သူတို့၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို အပြည့်အဝ အသုံးချကြရန်အတွက်လည်း အတွင်းရေးမှူးချုပ်မှ ဆက်လက် တိုက်တွန်းပါသည်။
နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဥပဒေနှင့်အညီ အရပ်သားပြည်သူများကို အကာအကွယ်ပေးသင့်သည့်အကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်က ထပ်လောင်းအတည်ပြုသည်။
5 ၏ 1
သတင်းထုတ်ပြန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၀၅ ရက်။
လွတ်လပ်စွာသင်းပင်းဖွဲ့စည်းခြင်းနှင့် အဓမ္မအလုပ်ခိုင်းစေမှုဆိုင်ရာပြဌာန်းချက်များအား ကျယ်ပြောစွာ ချိုးဖောက်ထားသည်များကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမားရေးရာအဖွဲ့ (ILO) ၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင်က တွေ့ရှိသည်။
ဂျီနီဗာမြို့ (ILO သတင်း) - အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမားရေးရာအဖွဲ့၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာစုံစမ်း စစ်ဆေးရေးကော်မရှင်က ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ကတည်းမှစ၍ စစ်ဖက်အာဏာပိုင်များ၏ အပြုအမူများသည် အခြေခံပြည်သူ့အခွင့်အရေးများ၊ အလုပ်သမားသမဂ္ဂ၏အခွင့်အရေးများ ကျင့်သုံးမှု အပေါ်ကန့်သတ်ချက်များ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖြစ်စေပြီး၊ သမဂ္ဂဝင်တို့အား သမဂ္ဂ၏လှုပ်ရှားမှုများ၌ ပါဝင်နိုင်စွမ်းမရှိတော့အောင် ဖြစ်စေသည်ဟု ကောက်ချက်ချသည်။
ထိုကဲ့သို့သောအပြုအမူများသည် လွတ်လပ်စွာသင်းပင်းဖွဲ့စည်းခြင်းနှင့် စုဝေးခွင့်ဆိုင်ရာပြဌာန်းချက် ၁၉၄၈ (အမှတ် ၈၇) အရ၊ မြန်မာနိုင်ငံကလိုက်နာရန် ရှိသည့်တာဝန်များကို ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်သည်။
ထိုကော်မရှင်က လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခအခြေအနေတွင် စစ်တပ်က ပုံစံမျိုးစုံသော အဓမ္မအလုပ်ခိုင်းစေမှုများကို အသုံးပြုလျက်ရှိသောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် အဓမ္မအလုပ်ခိုင်းစေမှုဆိုင်ရာ ပြဌာန်းချက် ၁၉၃၀ (အမှတ် ၂၉) အရ၊ ၎င်းလိုက်နာရန်ရှိသည့်တာဝန်များကို မလိုက်နာဟု တွေ့ ရှိသေးသည်။ အဓမ္မလုပ်အား (သို့မဟုတ်) မလုပ်မနေရခိုင်းစေမှုများ မဖြစ်ပွားအောင်တားဆီးသည့် လုံလောက်သောအပြစ်ပေး အရေးမှုများ မရှိဟုလည်း ပြောဆိုထားပါသည်။
ကော်မရှင်၏အစီရင်ခံစာ ၌ မြန်မာစစ်ဖက်အာဏာပိုင်တို့အား ထိုပြဌာန်းချက်နှစ်ခုကို စံတင်လောက်အောင် ချိုးဖောက်နေမှုအား ရပ်တန့်ရန်၊ နောက်ထပ်နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုများကိုတားဆီးရန် “ချက်ချင်းအရေးယူ ဆောင်ရွက်” ဖို့ တိုက်တွန်းထားသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ မြန်မာစစ်တပ်အာဏာပိုင်များက အာဏာလွဲပြောင်းရယူပြီး ဒီမိုကရေစီ ထောက်ခံသည့် ဆန္ဒထုတ်ဖော်ပွဲများအား နှိမ်နင်းဖိနှိပ်မှုများပြုလုပ်ပြီးနောက် အိုင်အယ်လ်အိုအုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့ မှ ထိုကော်မရှင်ကို ၂၀၂၂ ခုနှစ် မတ်လ၌ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
သမဂ္ဂခေါင်းဆောင်များအား အကြမ်းဖက်မှု၊ အခြေခံပြည်သူ့အခွင့်အရေးများကို ပြင်းထန်စွာနှင့် ထပ်ဖန်တလဲလဲချိုးဖောက်မှု၊ အဓမ္မအလုပ်ခိုင်းစေမှုများ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားခြင်းများအပေါ် အစီရင်ခံစာများအား အကဲဖြတ်ချင့်တွက်ရန် ဤကော်မရှင်ကို တာဝန်အပ်နှင်းခဲ့သည်။
စုံစမ်းစစ်ဆေးသည့် လွတ်လပ်သောကျွမ်းကျင်ပညာရှင် သုံးဦးသည် မျက်မြင်ထင်ရှားဖြစ်သည့် အဖွဲ့ အမျိုးမျိုးတို့ထံမှ ရေးသားတင်ပြချက်များကို စုဆောင်းသည်။ နိုင်ငံရေး၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုအရေး၊ စီးပွားရေး ဘေးကျပ်နံကျပ်ဖြစ်မှု စသည့် အမှုအရေးပေါင်းများစွာ၏ ရိုက်ခတ်မှုကို ခံရသူများ၏ တိုက်ရိုက်ဆက်သွယ်လာမှုများ၊ ထို့ပြင် ဤအရေးကိစ္စများကို ကျွမ်းကျင်စွာတတ်သိနား လည်သည့် ပညာရှင်များတို့၏ တင်ပြမှုများကို လက်ဝယ်ရရှိထားသည်။ ဤကော်မရှင်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်မရှိသော်လည်း၊ ဤမျက်မြင်သက်သေများအားဖြင့် ဖြစ်နေသည့်အခြေအနေအပေါ် သတင်းအချက်အလက်များ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရရှိနိုင်ခဲ့သည်။
အိုင်အယ်လ်အိုဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အပိုဒ် ၂၈ အရ၊ ဤစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင်၏ အစီရင်ခံစာသည် အထက်ပါကိစ္စများနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် ၎င်း၏တွေ့ရှိချက်များ၊ မှတ်ချက်များနှင့် အကြံပြုတိုက်တွန်းချက်များကို စီစဉ် တင်ပြထားသည်။
အကြံပြုချက်များက စစ်ဖက်အာဏာပိုင်တို့အား အလုပ်သမားသမဂ္ဂခေါင်းဆောင်များနှင့် အဖွဲ့ဝင်တို့ကို ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် အကြမ်းဖက်နှိပ်စက်နေမှုများ၊ လူမဆန်ဆက်ဆံမှုများကို ချက်ချင်းရပ်တန့်ရန် လည်းကောင်း၊ မိမိတို့၏ အခြေခံပြည်သူ့အခွင့်အရေးများနှင့် တရားဝင်အလုပ်သမားသမဂ္ဂလှုပ်ရှားမှုများကို ကျင့်သုံးခြင်းနှင့်ဆက်နွယ်ပြီး ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရသည့် အလုပ်သမားသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်များအပေါ် တင်ထားသည့် စွဲချက်များကို ရုပ်သိမ်းပေးရန်လည်းကောင်း၊ အာဏာသိမ်းစကတည်းက ရပ်တံ့သွားသည့် အခြေခံပြည်သူ့အခွင့်အရေးများအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုကို အပြည့်အဝ ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းပေးရန်လည်းကောင်း တိုက်တွန်းသည်။ အကြံပြုတိုက်တွန်းချက်များက စစ်တပ်နှင့် ၎င်းနှင့်ဆက်စပ်အင်အားစုများက ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် အဓမ္မအလုပ်ခိုင်းစေနေမှုများ သို့မဟုတ် မလုပ်မနေရ အလုပ်ခိုင်းစေနေမှုများ၊ ထို့ပြင် စစ်တပ်တွင်းသို့ အဓမ္မလူစုဆောင်းနေမှုများကိုပါ ရပ်တန့်ရန်လည်း စစ်ဖက်အာဏာပိုင်များကို တိုက်တွန်းထားပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရေစီနည်းကျ အဖွဲ့အစည်းများ၊ လုပ်ငန်းစဉ်များဖြင့် အုပ်ချုပ်သည့် အခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသွားသည်နှင့် အကောင်အထည်ဖော်ရမည့် နောက်ထပ်အဆိုပြုတိုက်တွန်းချက်များကို ဤအစီရင်ခံစာ၌စီစဉ်တင်ပြထားပါသည်။ ယင်းသည် သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အားလုံးအား ဒီမိုကရေစီနည်းဖြင့် အပြည့်အဝအုပ်ချုပ်ရေးသို့ ငြိမ်းချမ်းစွာကူးပြောင်းမှုကို အောင်မြင်ရရှိဖို့ ကြိုးပမ်းကြပါရန်ပန်ကြားသည်။
ဤစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင်၏ အစီရင်ခံစာကို ဂျီနီဗာမြို့ရှိ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံးသို့ ပေးပို့ထားပြီးဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ဤတိုက်တွန်းချက်များကို ၎င်းလက်ခံ မခံ ကြေညာရန်လည်းကောင်း၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၊ ဤကိစ္စကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ)သို့ လွှဲပြောင်းပေးဖို့ အဆိုပြုရန်လည်းကောင်း အချိန်ကာလသုံးလ ရရှိပါသည်။
အိုင်အယ်လ်အို၏ အတည်ပြုပြဌာန်းထားသော နိုင်ငံတကာအလုပ်သမားရေးရာစံနှုန်းများကို လိုက်နာမှုမရှိသည့် ကြီးလေးသော စွပ်စွဲချက်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန်အတွက်၊ အနှစ် ၁၀၀ကျော်ကြာ သမိုင်းတွင် ဤစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင်သည် ၁၄ ကြိမ်မြောက်ကော်မရှင်အဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထိုသို့သော ကော်မရှင်များသည် အိုင်အယ်လ်အို ကြီးကြပ်မှုယန္တရားများ၏ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ကိုယ်စားပြုသည်။
(မှတ်ချက် - ဆီလျော်အောင်ဘာသာပြန်ဆိုထားပါသည်။)
ထိုကဲ့သို့သောအပြုအမူများသည် လွတ်လပ်စွာသင်းပင်းဖွဲ့စည်းခြင်းနှင့် စုဝေးခွင့်ဆိုင်ရာပြဌာန်းချက် ၁၉၄၈ (အမှတ် ၈၇) အရ၊ မြန်မာနိုင်ငံကလိုက်နာရန် ရှိသည့်တာဝန်များကို ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်သည်။
ထိုကော်မရှင်က လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခအခြေအနေတွင် စစ်တပ်က ပုံစံမျိုးစုံသော အဓမ္မအလုပ်ခိုင်းစေမှုများကို အသုံးပြုလျက်ရှိသောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် အဓမ္မအလုပ်ခိုင်းစေမှုဆိုင်ရာ ပြဌာန်းချက် ၁၉၃၀ (အမှတ် ၂၉) အရ၊ ၎င်းလိုက်နာရန်ရှိသည့်တာဝန်များကို မလိုက်နာဟု တွေ့ ရှိသေးသည်။ အဓမ္မလုပ်အား (သို့မဟုတ်) မလုပ်မနေရခိုင်းစေမှုများ မဖြစ်ပွားအောင်တားဆီးသည့် လုံလောက်သောအပြစ်ပေး အရေးမှုများ မရှိဟုလည်း ပြောဆိုထားပါသည်။
ကော်မရှင်၏အစီရင်ခံစာ ၌ မြန်မာစစ်ဖက်အာဏာပိုင်တို့အား ထိုပြဌာန်းချက်နှစ်ခုကို စံတင်လောက်အောင် ချိုးဖောက်နေမှုအား ရပ်တန့်ရန်၊ နောက်ထပ်နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုများကိုတားဆီးရန် “ချက်ချင်းအရေးယူ ဆောင်ရွက်” ဖို့ တိုက်တွန်းထားသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ မြန်မာစစ်တပ်အာဏာပိုင်များက အာဏာလွဲပြောင်းရယူပြီး ဒီမိုကရေစီ ထောက်ခံသည့် ဆန္ဒထုတ်ဖော်ပွဲများအား နှိမ်နင်းဖိနှိပ်မှုများပြုလုပ်ပြီးနောက် အိုင်အယ်လ်အိုအုပ်ချုပ်မှုအဖွဲ့ မှ ထိုကော်မရှင်ကို ၂၀၂၂ ခုနှစ် မတ်လ၌ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
သမဂ္ဂခေါင်းဆောင်များအား အကြမ်းဖက်မှု၊ အခြေခံပြည်သူ့အခွင့်အရေးများကို ပြင်းထန်စွာနှင့် ထပ်ဖန်တလဲလဲချိုးဖောက်မှု၊ အဓမ္မအလုပ်ခိုင်းစေမှုများ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားခြင်းများအပေါ် အစီရင်ခံစာများအား အကဲဖြတ်ချင့်တွက်ရန် ဤကော်မရှင်ကို တာဝန်အပ်နှင်းခဲ့သည်။
စုံစမ်းစစ်ဆေးသည့် လွတ်လပ်သောကျွမ်းကျင်ပညာရှင် သုံးဦးသည် မျက်မြင်ထင်ရှားဖြစ်သည့် အဖွဲ့ အမျိုးမျိုးတို့ထံမှ ရေးသားတင်ပြချက်များကို စုဆောင်းသည်။ နိုင်ငံရေး၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုအရေး၊ စီးပွားရေး ဘေးကျပ်နံကျပ်ဖြစ်မှု စသည့် အမှုအရေးပေါင်းများစွာ၏ ရိုက်ခတ်မှုကို ခံရသူများ၏ တိုက်ရိုက်ဆက်သွယ်လာမှုများ၊ ထို့ပြင် ဤအရေးကိစ္စများကို ကျွမ်းကျင်စွာတတ်သိနား လည်သည့် ပညာရှင်များတို့၏ တင်ပြမှုများကို လက်ဝယ်ရရှိထားသည်။ ဤကော်မရှင်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်မရှိသော်လည်း၊ ဤမျက်မြင်သက်သေများအားဖြင့် ဖြစ်နေသည့်အခြေအနေအပေါ် သတင်းအချက်အလက်များ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရရှိနိုင်ခဲ့သည်။
အိုင်အယ်လ်အိုဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အပိုဒ် ၂၈ အရ၊ ဤစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင်၏ အစီရင်ခံစာသည် အထက်ပါကိစ္စများနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် ၎င်း၏တွေ့ရှိချက်များ၊ မှတ်ချက်များနှင့် အကြံပြုတိုက်တွန်းချက်များကို စီစဉ် တင်ပြထားသည်။
အကြံပြုချက်များက စစ်ဖက်အာဏာပိုင်တို့အား အလုပ်သမားသမဂ္ဂခေါင်းဆောင်များနှင့် အဖွဲ့ဝင်တို့ကို ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် အကြမ်းဖက်နှိပ်စက်နေမှုများ၊ လူမဆန်ဆက်ဆံမှုများကို ချက်ချင်းရပ်တန့်ရန် လည်းကောင်း၊ မိမိတို့၏ အခြေခံပြည်သူ့အခွင့်အရေးများနှင့် တရားဝင်အလုပ်သမားသမဂ္ဂလှုပ်ရှားမှုများကို ကျင့်သုံးခြင်းနှင့်ဆက်နွယ်ပြီး ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရသည့် အလုပ်သမားသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်များအပေါ် တင်ထားသည့် စွဲချက်များကို ရုပ်သိမ်းပေးရန်လည်းကောင်း၊ အာဏာသိမ်းစကတည်းက ရပ်တံ့သွားသည့် အခြေခံပြည်သူ့အခွင့်အရေးများအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုကို အပြည့်အဝ ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းပေးရန်လည်းကောင်း တိုက်တွန်းသည်။ အကြံပြုတိုက်တွန်းချက်များက စစ်တပ်နှင့် ၎င်းနှင့်ဆက်စပ်အင်အားစုများက ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် အဓမ္မအလုပ်ခိုင်းစေနေမှုများ သို့မဟုတ် မလုပ်မနေရ အလုပ်ခိုင်းစေနေမှုများ၊ ထို့ပြင် စစ်တပ်တွင်းသို့ အဓမ္မလူစုဆောင်းနေမှုများကိုပါ ရပ်တန့်ရန်လည်း စစ်ဖက်အာဏာပိုင်များကို တိုက်တွန်းထားပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရေစီနည်းကျ အဖွဲ့အစည်းများ၊ လုပ်ငန်းစဉ်များဖြင့် အုပ်ချုပ်သည့် အခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသွားသည်နှင့် အကောင်အထည်ဖော်ရမည့် နောက်ထပ်အဆိုပြုတိုက်တွန်းချက်များကို ဤအစီရင်ခံစာ၌စီစဉ်တင်ပြထားပါသည်။ ယင်းသည် သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အားလုံးအား ဒီမိုကရေစီနည်းဖြင့် အပြည့်အဝအုပ်ချုပ်ရေးသို့ ငြိမ်းချမ်းစွာကူးပြောင်းမှုကို အောင်မြင်ရရှိဖို့ ကြိုးပမ်းကြပါရန်ပန်ကြားသည်။
ဤစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင်၏ အစီရင်ခံစာကို ဂျီနီဗာမြို့ရှိ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရုံးသို့ ပေးပို့ထားပြီးဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ဤတိုက်တွန်းချက်များကို ၎င်းလက်ခံ မခံ ကြေညာရန်လည်းကောင်း၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၊ ဤကိစ္စကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ)သို့ လွှဲပြောင်းပေးဖို့ အဆိုပြုရန်လည်းကောင်း အချိန်ကာလသုံးလ ရရှိပါသည်။
အိုင်အယ်လ်အို၏ အတည်ပြုပြဌာန်းထားသော နိုင်ငံတကာအလုပ်သမားရေးရာစံနှုန်းများကို လိုက်နာမှုမရှိသည့် ကြီးလေးသော စွပ်စွဲချက်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေးရန်အတွက်၊ အနှစ် ၁၀၀ကျော်ကြာ သမိုင်းတွင် ဤစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မရှင်သည် ၁၄ ကြိမ်မြောက်ကော်မရှင်အဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထိုသို့သော ကော်မရှင်များသည် အိုင်အယ်လ်အို ကြီးကြပ်မှုယန္တရားများ၏ အမြင့်ဆုံးအဆင့်ကို ကိုယ်စားပြုသည်။
(မှတ်ချက် - ဆီလျော်အောင်ဘာသာပြန်ဆိုထားပါသည်။)
5 ၏ 1
သတင်းထုတ်ပြန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၉ ရက်။
ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးရုံး (UNOCHA) ကမ္ဘာ့လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာအထိမ်းအမှတ်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်
မြန်မာနိုင်ငံမှာ မဆုံးသေးတဲ့ ပဋိပက္ခတွေနဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရတာတွေနဲ့ မကြုံစဖူးကြီးမားတဲ့ အခက်အခဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း လူဦးရေ ၁၈ သန်းနီးပါး (စုစုပေါင်း လူဦးရေရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံ) ဟာ လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီတွေ အရေးပေါ်လိုအပ်နေပါတယ်။ အခက်အခဲတွေ ပိုမိုရှုပ်ထွေးပြီး စိန်ခေါ်မှုတွေ ဆတိုးနေပေမဲ့ မိမိတို့ရဲ့ လူမှုကရုဏာလုပ်သားတွေဟာ အခက်အခဲတွေကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားပြီး လူမှုဘဝကယ်ဆယ်ရေးအကူအညီတွေ ဆက်လက်ပေးနေပါတယ်။
ဒေသခံနဲ့ ပြည်တွင်း လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ပဋိပက္ခနဲ့သဘာဝဘေးဒဏ်သင့် ဒေသတွေကို ဝင်ရောက်ကူညီနိုင်ဖို့ ဆန်းသစ်တဲ့ချဉ်းကပ်နည်းတွေသုံးပြီး သူတို့ရဲ့နိုင်ငံသားအချင်းချင်း အကူအညီပေးရာမှာ မလျော့စတမ်း သန္နိဌာန်ချထားကြပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ရဲ့ ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း ဒီမိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ဘေးဒဏ်သင့် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးသူငယ် ၁ ဒသမ ၈ သန်းအတွက် အမိုးအကာ၊ စားနပ် ရိက္ခာ၊ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု၊ ပညာရေးနဲ့ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုအကူအညီတွေ ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အကူအညီတွေပေးဖို့ လျာထားတဲ့ ဦးတည်လူဦးရေရဲ့ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ခရီးဆုံးအထိပြီးမြောက်ဖို့ လိုနေပါသေးတယ်။ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကင်းပြီး အလျဉ်မပြတ်တဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကြားက ဒီတာဝန်တွေပြီးစီးအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ရာ ရဲဝံ့တဲ့ လူမှုကရုဏာလုပ်သားတွေရဲ့ အသက်အိုးအိမ်ကို အကာအကွယ်ပေးဖို့နဲ့ အကူအညီလိုအပ်နေသူတွေဆီ အတားအဆီးမရှိ ဝင်ရောက်ကူညီခွင့်ရဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ၊ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းနဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေရဲ့ စုဖွဲ့လာတဲ့ ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်သူတွေဆီ အပြည့်အဝကူညီပေးဖို့ ရန်ပုံငွေပံ့ပိုးမှုက တန်းတူညီမျှအရေးကြီးပါတယ်။
ဘယ်လိုပဲဆိုပါစေ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ရဲ့ ရှစ်လတာကာလအတွင်းမှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာတုံ့ပြန်မှုအစီအစဥ်နဲ့ မိုခါမုန်တိုင်းတုံ့ပြန်ကူညီရေး အရေးပေါ်ရန်ပုံငွေတောင်းခံမှုအတွက် စုစုပေါင်းရန်ပုံငွေလိုအပ်ချက်ရဲ့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရန်ပုံငွေရရှိထားပါတယ်။ ဒီရန်ပုံငွေလိုအပ်ချက်ဟာ မိမိတို့ရဲ့ ကူညီပံ့ပိုးမှုတွေကို အချိန်မီ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အဟန့်အတားဖြစ်စေပါတယ်။
ဒီနေ့ ကမ္ဘာ့လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအထိမ်းအမှတ်နေ့မှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာအကူအညီ ပေးခွင့်ရဖို့နဲ့ လူမှုကရုဏာလုပ်သားတွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးကြဖို့ အပါအဝင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးများနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေကို လိုက်နာစောင့်ထိန်းကြဖို့ အစုအဖွဲ့ အားလုံးကို ပန်ကြားလိုပါတယ်။ အလှူရှင်အသိုင်းအဝိုင်းကိုလည်း ရန်ပုံငွေထည့်ဝင်မှုတွေ အရှိန်မြှင့်ဖို့နဲ့ ဘက်ပေါင်းစုံက အကျပ်အတည်းတွေကို ခါးစည်းခံနေကြရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်သူတွေအပေါ်ထားရှိတဲ့ ကတိကဝတ်ကို ထပ်လောင်းအတည်ပြုကြဖို့လည်း တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
လူသားချင်းစာနာတဲ့စိတ်ထားနဲ့ အကူအညီလိုအပ်သူတွေရဲ့ဘဝတွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့နဲ့ ခံစားနေကြရတဲ့ ဒုက္ခတွေကိုလျော့ပါးသက်သာစေဖို့အတွက် ဘာတွေပဲဖြစ်နေပါစေ၊ ဘယ်နေရာမှာမဆို မိမိတို့ တစ်စုတစ်စည်း တည်းရပ်တည်ပြီး ခိုင်မာတဲ့သန္နိဌာန်ချကြပါစို့။
ဒေသခံနဲ့ ပြည်တွင်း လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ပဋိပက္ခနဲ့သဘာဝဘေးဒဏ်သင့် ဒေသတွေကို ဝင်ရောက်ကူညီနိုင်ဖို့ ဆန်းသစ်တဲ့ချဉ်းကပ်နည်းတွေသုံးပြီး သူတို့ရဲ့နိုင်ငံသားအချင်းချင်း အကူအညီပေးရာမှာ မလျော့စတမ်း သန္နိဌာန်ချထားကြပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ရဲ့ ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း ဒီမိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ဘေးဒဏ်သင့် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးသူငယ် ၁ ဒသမ ၈ သန်းအတွက် အမိုးအကာ၊ စားနပ် ရိက္ခာ၊ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု၊ ပညာရေးနဲ့ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုအကူအညီတွေ ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အကူအညီတွေပေးဖို့ လျာထားတဲ့ ဦးတည်လူဦးရေရဲ့ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ခရီးဆုံးအထိပြီးမြောက်ဖို့ လိုနေပါသေးတယ်။ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကင်းပြီး အလျဉ်မပြတ်တဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကြားက ဒီတာဝန်တွေပြီးစီးအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ရာ ရဲဝံ့တဲ့ လူမှုကရုဏာလုပ်သားတွေရဲ့ အသက်အိုးအိမ်ကို အကာအကွယ်ပေးဖို့နဲ့ အကူအညီလိုအပ်နေသူတွေဆီ အတားအဆီးမရှိ ဝင်ရောက်ကူညီခွင့်ရဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ၊ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းနဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေရဲ့ စုဖွဲ့လာတဲ့ ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်သူတွေဆီ အပြည့်အဝကူညီပေးဖို့ ရန်ပုံငွေပံ့ပိုးမှုက တန်းတူညီမျှအရေးကြီးပါတယ်။
ဘယ်လိုပဲဆိုပါစေ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ရဲ့ ရှစ်လတာကာလအတွင်းမှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာတုံ့ပြန်မှုအစီအစဥ်နဲ့ မိုခါမုန်တိုင်းတုံ့ပြန်ကူညီရေး အရေးပေါ်ရန်ပုံငွေတောင်းခံမှုအတွက် စုစုပေါင်းရန်ပုံငွေလိုအပ်ချက်ရဲ့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရန်ပုံငွေရရှိထားပါတယ်။ ဒီရန်ပုံငွေလိုအပ်ချက်ဟာ မိမိတို့ရဲ့ ကူညီပံ့ပိုးမှုတွေကို အချိန်မီ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အဟန့်အတားဖြစ်စေပါတယ်။
ဒီနေ့ ကမ္ဘာ့လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအထိမ်းအမှတ်နေ့မှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာအကူအညီ ပေးခွင့်ရဖို့နဲ့ လူမှုကရုဏာလုပ်သားတွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးကြဖို့ အပါအဝင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးများနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေကို လိုက်နာစောင့်ထိန်းကြဖို့ အစုအဖွဲ့ အားလုံးကို ပန်ကြားလိုပါတယ်။ အလှူရှင်အသိုင်းအဝိုင်းကိုလည်း ရန်ပုံငွေထည့်ဝင်မှုတွေ အရှိန်မြှင့်ဖို့နဲ့ ဘက်ပေါင်းစုံက အကျပ်အတည်းတွေကို ခါးစည်းခံနေကြရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်သူတွေအပေါ်ထားရှိတဲ့ ကတိကဝတ်ကို ထပ်လောင်းအတည်ပြုကြဖို့လည်း တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
လူသားချင်းစာနာတဲ့စိတ်ထားနဲ့ အကူအညီလိုအပ်သူတွေရဲ့ဘဝတွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့နဲ့ ခံစားနေကြရတဲ့ ဒုက္ခတွေကိုလျော့ပါးသက်သာစေဖို့အတွက် ဘာတွေပဲဖြစ်နေပါစေ၊ ဘယ်နေရာမှာမဆို မိမိတို့ တစ်စုတစ်စည်း တည်းရပ်တည်ပြီး ခိုင်မာတဲ့သန္နိဌာန်ချကြပါစို့။
5 ၏ 1
သတင်းထုတ်ပြန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၄ ရက်။
စစ်တမ်းတစ်ရပ်က မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲမှု အဆင့်များနှင့် ဝင်ငွေဖူလုံရေး စိန်ခေါ်မှုများကို မီးမောင်းထိုးပြခြင်း
ရန်ကုန်၊ မြန်မာ။ ။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားရေးရာအဖွဲ့ (ILO) က ပြုလုပ်သည့် စစ်တမ်း အသစ်တစ်ခုက မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲမှုနှင့်၊ လုံခြုံ စိတ်ချရသော ဝင်ငွေ အကြောင်းတို့ကို လျော်ကန်နက်နဲစွာ နားလည် သိမြင်စေပါသည်။
ဤစစ်တမ်းသည် အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲခံရသည့် ယခင် လခစား အလုပ်သမားများကို ချိန်ရွယ် ကောက်ယူထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အချိန်ကာလအားဖြင့် ၂၀၂၀ ခုနှစ် မတ်လ (၁) ရက် နှင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၂၈) ရက် အကြား၊ ဆန္ဒအရဖြစ်စေ၊ ဆန္ဒမပါပဲနှင့်ဖြစ်စေ အလုပ်မှ ယာယီ ရပ်စဲခံရသူများ ဖြစ်ကြသည်။
တွေ့ရှိချက်များက၊ ထိုကာလအတွင်း အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲမှုပေါင်း၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဆန္ဒအလျောက် အလုပ်မှ နှုတ်ထွက်ခြင်း ဖြစ်ပြီး၊ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းသည် အလုပ်ထုတ်ခံရမှုများ ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့ စစ်တပ်က အာဏာလွှဲပြောင်း ရယူပြီးနောက်ပိုင်း၊ အလုပ်အကိုင်ရပ်စဲမှုသည် ၂၃.၅ ရာခိုင်နှုန်းတိုးခဲ့ပြီး၊ အလုပ်ထုတ်ပယ်မှုများ ၄၁ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်၌ အလုပ်မှ နှုတ်ထွက်မှုမှာ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိရှိခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် စစ်တပ် အာဏာလွှဲပြောင်း ရယူပြီးနောက်ပိုင်း၊ ပြည်သူ့ကဏ္ဍ၌ အလုပ်အကိုင်ရပ်စဲမှု ၃၉၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာပြီး၊ ပညာရေးကဏ္ဍ၌ ဖြစ်ပွားမှု အများဆုံး ဖြစ်သည်။
အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲခံရသည့်အခါ၊ အလုပ်ထုတ်ခံရသည့် အလုပ်သမား၏ ၂၉.၅ ရာခိုင်နှုန်းကသာ ဥပဒေအရ ပြဌာန်းထားသော အလုပ်ထုတ် နစ်နာကြေးကို ရရှိကြပြီး၊ အခြေခံ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အရေးများကို မကြာခဏ မည်သို့မည်ပုံ မပေးကြောင်း စစ်တမ်းက မီးမောင်းထိုးပြသေးသည်။ အမျိုးသမီးများနှင့် လူငယ်များ (အသက် ၁၅ -၂၄) သည် အမျိုးသားများနှင့် ဝါရင့် အလုပ်သမားများထက် ပို၍နည်းပါးသော အလုပ်ထုတ် နစ်နာကြေးကို ရရှိကြဟန် ပို၍တူကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။
အလုပ်ပြန်လည်လုပ်ကိုင်သူထဲမှ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် လခစား အလုပ်ကို ရှာတွေ့ကြပြီး၊ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် မိမိ ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်သူများ ဖြစ်လာကြသည်။ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ဖော်ပြရသော်၊ အလုပ်သမားများသည် လခစား အလုပ်ကို ပြန်လုပ်နိုင်ဖို့ အချိန်ကာလအားဖြင့် ငါးလတာ ကြာမြင့်ကြသည်။ အလုပ်ပြန်၍ လုပ်ကြသည့် ယခင်က အစိုးရအလုပ်သမားများသည် ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်သူများဖြစ်လာကြသည်။
ILO မြန်မာ၏ ဆက်သွယ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးဖြစ်သူ Donglin Li က ”မြန်မာနိုင်ငံက အလုပ်သမားတွေဟာ တစ်မူထူးခြားစွာ ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေတွေကို အစုံလိုက် ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်။ ဒီစစ်တမ်းက အလုပ်သမား အခွင့်အရေးတွေကို လေးစားဖို့၊ ပေးနေတဲ့ လူမှုကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေးက တိုးတက်ကောင်းမွန်ဖို့ အပူတပြင်း လိုအပ်နေပြီဆိုတာကို ဖော်ပြနေတယ်” ဟုဆိုသည်။
ဤစစ်တမ်းသည် အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲခံရသည့် ယခင် လခစား အလုပ်သမားများကို ချိန်ရွယ် ကောက်ယူထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အချိန်ကာလအားဖြင့် ၂၀၂၀ ခုနှစ် မတ်လ (၁) ရက် နှင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၂၈) ရက် အကြား၊ ဆန္ဒအရဖြစ်စေ၊ ဆန္ဒမပါပဲနှင့်ဖြစ်စေ အလုပ်မှ ယာယီ ရပ်စဲခံရသူများ ဖြစ်ကြသည်။
တွေ့ရှိချက်များက၊ ထိုကာလအတွင်း အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲမှုပေါင်း၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဆန္ဒအလျောက် အလုပ်မှ နှုတ်ထွက်ခြင်း ဖြစ်ပြီး၊ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းသည် အလုပ်ထုတ်ခံရမှုများ ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့ စစ်တပ်က အာဏာလွှဲပြောင်း ရယူပြီးနောက်ပိုင်း၊ အလုပ်အကိုင်ရပ်စဲမှုသည် ၂၃.၅ ရာခိုင်နှုန်းတိုးခဲ့ပြီး၊ အလုပ်ထုတ်ပယ်မှုများ ၄၁ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်၌ အလုပ်မှ နှုတ်ထွက်မှုမှာ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိရှိခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် စစ်တပ် အာဏာလွှဲပြောင်း ရယူပြီးနောက်ပိုင်း၊ ပြည်သူ့ကဏ္ဍ၌ အလုပ်အကိုင်ရပ်စဲမှု ၃၉၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာပြီး၊ ပညာရေးကဏ္ဍ၌ ဖြစ်ပွားမှု အများဆုံး ဖြစ်သည်။
အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲခံရသည့်အခါ၊ အလုပ်ထုတ်ခံရသည့် အလုပ်သမား၏ ၂၉.၅ ရာခိုင်နှုန်းကသာ ဥပဒေအရ ပြဌာန်းထားသော အလုပ်ထုတ် နစ်နာကြေးကို ရရှိကြပြီး၊ အခြေခံ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အရေးများကို မကြာခဏ မည်သို့မည်ပုံ မပေးကြောင်း စစ်တမ်းက မီးမောင်းထိုးပြသေးသည်။ အမျိုးသမီးများနှင့် လူငယ်များ (အသက် ၁၅ -၂၄) သည် အမျိုးသားများနှင့် ဝါရင့် အလုပ်သမားများထက် ပို၍နည်းပါးသော အလုပ်ထုတ် နစ်နာကြေးကို ရရှိကြဟန် ပို၍တူကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။
အလုပ်ပြန်လည်လုပ်ကိုင်သူထဲမှ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် လခစား အလုပ်ကို ရှာတွေ့ကြပြီး၊ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် မိမိ ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်သူများ ဖြစ်လာကြသည်။ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ဖော်ပြရသော်၊ အလုပ်သမားများသည် လခစား အလုပ်ကို ပြန်လုပ်နိုင်ဖို့ အချိန်ကာလအားဖြင့် ငါးလတာ ကြာမြင့်ကြသည်။ အလုပ်ပြန်၍ လုပ်ကြသည့် ယခင်က အစိုးရအလုပ်သမားများသည် ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်သူများဖြစ်လာကြသည်။
ILO မြန်မာ၏ ဆက်သွယ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးဖြစ်သူ Donglin Li က ”မြန်မာနိုင်ငံက အလုပ်သမားတွေဟာ တစ်မူထူးခြားစွာ ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေတွေကို အစုံလိုက် ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်။ ဒီစစ်တမ်းက အလုပ်သမား အခွင့်အရေးတွေကို လေးစားဖို့၊ ပေးနေတဲ့ လူမှုကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေးက တိုးတက်ကောင်းမွန်ဖို့ အပူတပြင်း လိုအပ်နေပြီဆိုတာကို ဖော်ပြနေတယ်” ဟုဆိုသည်။
5 ၏ 1
နောက်ဆုံးရ မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
1 / 11
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၃ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၅ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၀ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၀၃ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၉ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၀၉ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၀၃ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၃၁ ရက်။
1 / 11