နောက်ဆုံးပေါ်
မိန့်ခွန်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေးနေ့အတွက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ သတင်းစကား
ပိုမိုလေ့လာရန်
ဗွီဒီယို
၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေးနေ့အတွက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ သတင်းစကား
ပိုမိုလေ့လာရန်
မိန့်ခွန်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၅ ရက်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဒီမိုကရေစီနေ့အတွက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ သတင်းစကား
ပိုမိုလေ့လာရန်
နောက်ဆုံးပေါ်
မြန်မာနိုင်ငံ၏ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များ
စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များသည် ဆင်းရဲမွဲတေမှု ပပျောက်ရန်၊ ကမ္ဘာမြေ၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ရာသီဥတုတို့အား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန်နှင့် နေရာတိုင်းရှိ လူများ ငြိမ်းချမ်းမှုနှင့် သာယာဝပြောမှုကို ရရှိခံစားနိုင်ရေးသေချာစေရန် လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တောင်းဆိုမှုတစ်ရပ် ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ကုလသမဂ္ဂမှ ဖော်ဆောင်နေသော ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များ ဖြစ်ပါသည်။
ဗွီဒီယို
၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေးနေ့အတွက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ သတင်းစကား
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေးနေ့ ကျင်းပချိန်မှာ ပြည်သူတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ကမ္ဘာကြီးဟာ အကျပ်အတည်းတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။
အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေရသူ အရေအတွက်တွေကို စံချိန်တင်စေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေ၊
သေကြေပျက်စီးစေတဲ့ မီးလောင်မှုတွေ၊ ပြင်းထန်တဲ့ ရေကြီးမှုတွေနဲ့ မြင့်တက်လာနေတဲ့ အပူချိန်တွေ၊
ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ မညီမျှမှုတွေနဲ့ မတရားမှုတွေ၊
မယုံကြည်မှု၊ ကွဲလွဲမှုနဲ့ မလိုမုန်းထားမှုတို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီနှစ်ရဲ့ ဆောင်ပုဒ်က ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုတာ အလိုအလျောက် ဖြစ်ပေါ်မလာဘူးဆိုတာကို ထပ်လောင်းသတိပေးလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ငြိမ်းချမ်းရေးဟာ လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ချက်ရဲ့ ရလဒ်ဖြစ်ပါတယ်။
ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်တွေ ဖော်ဆောင်ရာမှာ တိုးတက်မှု အရှိန် မြှင့်တင်ဖို့နဲ့ ဘယ်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်မှ မကျန်ခဲ့စေဖို့ ဆောင်ရွက်ချက်၊
ကျွန်တော်တို့ နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာကြီးနဲ့ သူ့ရဲ့ သဘာဝ သယံဇာတတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး စစ်မက်ဖြစ်ပွားနေတာတွေ အဆုံးသတ်သွားစေဖို့ ဆောင်ရွက်ချက်၊
အထူးသဖြင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးကြေညာစာတမ်း ရေးထိုးခဲ့တဲ့ ၇၅-နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်နေ့ကို ဂုဏ်ပြုရင်း လူသားတိုင်းရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပြီး ထိန်းသိမ်းဖို့ ဆောင်ရွက်ချက်၊
ပဋိပက္ခတွေ အဆုံးသတ်ဖို့နဲ့ တင်းမာမှုတွေ လျော့ကျစေဖို့ အတူပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာ၊ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးတာနဲ့ သံခင်းတမန်ခင်း အရ အမြဲလက်တွေ့ လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ အသုံးပြုဖို့ ဆောင်ရွက်ချက်၊
နောက်ပြီး စစ်ရဲ့ ကြောက်မက်ဖွယ်ရာတွေကို တွေ့ကြုံခံစားနေရတဲ့ လူသန်းပေါင်းများစွာအတွက် ဆောင်ရွက်ချက်တို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုတာ လူ့ဘောင်လောကအတွက် မွန်မြတ်ကောင်းမွန်တဲ့ မြော်မြင်မှုတစ်ခုသာ မဟုတ်ပါ။
ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုတာ လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ဖို့ နှိုးဆော်ချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။
အားလုံးအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးကို တည်ဆောက်ဖို့၊ ဖော်ဆောင်ဖို့နဲ့ တည်တံ့စေဖို့အတွက် အတူတကွ ကတိကဝတ်ပြုကြရအောင်ပါ။
5 ၏ 1

မိန့်ခွန်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၅ ရက်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဒီမိုကရေစီနေ့အတွက် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ သတင်းစကား
ဒီမိုကရေစီ၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကို လေးစားမှု ရှိတာဟာ အားလုံးပါဝင်ပြီး ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေရဲ့ အခြေခံ အချက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအချက်တွေဟာ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီရဲ့ အခွင့်အရေးတွေနဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာကို ကာကွယ်ပေးရုံသာမက စဥ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ပိုမိုတိုးတက်လာစေသလို လွတ်လပ်ခွင့်ကိုလည်း အာမခံပေးပါတယ်။
ဒီကနေ့ကျရောက်တဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဒီမိုကရေစီနေ့မှာ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေကို ပေးထားတဲ့ ကတိကဝတ်တွေကို ကျွန်တော်တို့ အသိအမှတ်ပြုပါတယ်။ တင်းမာမှုတွေနဲ့ မငြိမ်မသက်ဖြစ်နေတဲ့ အခုလိုအချိန်မှာ ကြုံ့တွေ့နေရတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုအများအပြားကိုလည်း ကျွန်တော်တို့ သတိပြုမိပါတယ်။
နိုင်ငံသားတွေ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုအတွက် နေရာတွေ ကျဥ်းမြောင်းလာနေပါတယ်။
သတင်းတု၊ သတင်းမှားတွေဟာ ပြည်သူတွေရဲ့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုချက်တွေကို အဆိပ်အတောက် ဖြစ်စေသလို၊ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေကိုလည်း နှစ်ခြမ်းကွဲစေပါတယ်။ နောက်ပြီး အဖွဲ့အစည်းတွေကြားမှာလည်း ယုံကြည်မှု ပျက်ပြားစေပါတယ်။
“မျိုးဆက်သစ်တွေကို နေရာပေးပါ” ဆိုတဲ့ ဒီနှစ်ရဲ့ ဆောင်ပုဒ်ဟာ ဒီကနေ့ ခေတ်နဲ့ အနာဂတ် ကာလတွေမှာ ဒီမိုကရေစီ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးအတွက် လူငယ်တွေနဲ့ ကလေးငယ်တွေရဲ့ အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို အလေးအနက်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
လူငယ်တွေနဲ့ ကလေးငယ်တွေရဲ့ အသံကို နားဆင်တာ မလုံလောက်သေးပါဘူး။
ပညာရေး၊ အတတ်ပညာပိုင်းဆိုင်ရာ မြှင့်တင်မှုနဲ့ တသက်တာ သင်ယူလေ့လာမှု ကဏ္ဍတွေမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ အများအပြားလုပ်ပြီး သူတို့ကို အားပေးအားမြှောက်ပြုရပါမယ်။
လူ့အခွင့်အရေးကိုလည်း ကာကွယ်ရမယ်။ ကျား-မ တန်းတူညီမျှမှုကိုလည်း မြှင့်တင်ရပါမယ်။
နောက်ပြီး အလွှာစုံက ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့ လုပ်ငန်းစဥ်တွေမှာ လူငယ်တွေရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝတဲ့ ပါဝင်ဆောင်ရွက်မှုကို တိုးချဲ့ရပါမယ်။
ဒီကနေ့လို အရေးပါတဲ့နေ့မှာ လူသားအားလုံးအတွက် ပိုမိုမျှတတဲ့ ကမ္ဘာကြီးတစ်ခု တည်ဆောက်ဖို့ မတူတဲ့ မျိုးဆက်တွေ အတူလက်တွဲပြီး တစုတစည်းထဲ ဆောင်ရွက်ကြရအောင်ပါ။
5 ၏ 1
အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၂၈ ရက်။
UNDP မှ ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ တောင်သူလယ်သမားများအား ကူညီပံ့ပိုးပေးနေသည့် ရှေ့ပြေးစီမံကိန်းသုံးခု
စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းသည် ရှမ်းပြည်နယ်တစ်ဝှမ်းရှိ ထောင်နှင့်ချီသော ပြည်သူများအား အလုပ်အကိုင်များ ပံ့ပိုးပေးလျက်ရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ ပြည်သူများအတွက် စားနပ်ရိက္ခာများ ထုတ်လုပ်ပေးသည့်အပြင် ပို့ကုန်ဝင်ငွေလည်း အများအပြားရရှိစေပါသည်။
ဒေသစီးပွားရေးအတွက် အရေးပါသော်လည်း ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ တောင်သူလယ်သမားများသည် ရာသီဥတုနှင့် လျောက်ပတ်သင့်တော်သော သီးနှံရွေးချယ်ရာတွင် ခေတ်မီစိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာ ဗဟုသုတနည်းပါးခြင်း နှင့် ဓာတုဓာတ်မြေဩဇာနှင့် ပိုးသတ်ဆေးများ အလွန်အကျွံသုံးစွဲခြင်းကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးယိုယွင်းလာရသည့်အပြင် မိရိုးဖလာစိုက်ပျိုးရေးနည်းလမ်းများကိုသာ အဓိကအားကိုးနေရခြင်းကြောင့် သီးနှံအထွက်တိုးနှုန်းမှာ မြင့်မားသင့်သလောက်မမြင့်မားနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေသည်။
မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးမတည်ငြိမ်မှုများသည် 2021 ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်းမှစပြီး ပိုမိုဆိုးရွားလာကာ တောင်သူများသည် ခက်ခဲကြပ်တည်းမှုများကို တွေ့ကြုံခဲ့ရသည်။ မျိုးစေ့နှင့် ဓာတ်မြေသြဇာဈေးများ မြင့်တက်လာပြီး စျေးကွက်နှင့် ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များ ပြတ်တောက်ကာ ချေးငွေရရှိနိုင်မှုမှာလည်း အကန့်အသတ်ရှိမှုကြောင့် သီးနှံမျိုးစေ့များကြဲချခြင်းနှင့် ရိတ်သိမ်းရောင်းချခြင်းကြားတွင် အရေးကြီးသော စိုက်ပျိုးရေးပစ္စည်းများအတွက် ဝယ်ယူပေးဆောင်နိုင်ခြင်းမရှိဖြစ်ခဲ့ရသည်။
UNDP သည် ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ တောင်သူလယ်သမားများ၏ မြေယာများမှသီးနှံအထွက်နှုန်းကို မြှင့်တင်ရန်၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဒဏ်ခံနိုင်သော စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာဆိုင်ရာ ဖြေရှင်းချက်များကို ကျယ်ပြန့်စွာ ပံ့ပိုးပေးလျက်ရှိသည်။ ထိုကဲ့သို့အောင်မြင်မှုရရှိစေရန်အတွက် လယ်သမားများနှင့်အတူ အကြံဥာဏ်သစ်များ၊ နည်းပညာသစ်များအား စမ်းသပ်လုပ်ဆောင်ပါသည်။ အောက်ဖော်ပြပါစီမံကိန်းများသည် UNDP ၏ နောက်ဆုံးစမ်းသပ်လုပ်ဆောင်ထားသော ရှေ့ပြေးစီမံကိန်း သုံးခု ဖြစ်သည်။
နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံး ရေစုပ်စက်များဖြင့် တောင်ယာမြေများအား ရေသွင်းခြင်း
မြန်မာနိုင်ငံ၏ နှစ်စဉ်မုတ်သုန်ရာသီတွင် ရွာသွန်းသောမိုးရေသည် တောင်သူများအတွက် မြေပဲနှင့် ဂျင်းတို့ကိုစိုက်ပျိုးရန်အတွက်သာ လုံလောက်ပါသည်။ သို့သော် စပါး၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ခရမ်းချဉ်သီးနင့် ငရုတ်သီးကဲ့သို့သော အခြားသီးနှံများသည် ထပ်တိုးရေလောင်းရန် လိုအပ်ပါသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းရှိကျေးရွာတစ်ရွာမှ ဒေသခံလယ်သမားများသည် ကျေးရွာ၏သဘာဝအလျှောက်စီးဆင်းနေသော ချောင်းမှရေကို ထုတ်ယူသုံးစွဲရန်အတွက် ဒီဇယ်ဆီသုံး ရေစုပ်စက်များကိုသာ အားကိုးနေကြရသည်။ ဒီဇယ်စျေးနှုန်းများ အဆမတန် မြင့်တက်လာသောအခါ စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အကုန်အကျအလွန်များပြားပြီး အခက်အခဲများဖြစ်ပေါ်လာရသည်။
“ဒီဇယ်ဆီဝယ်ဖို့ငွေကြေးတွေကို အသုံးပြုလိုက်တော့ တခြားဘက်မှာ မြေဩဇာအတွက် ကုန်ကျစရိတ်ကို အများကြီး လျော့သုံးခဲ့ရပါတယ်။ ရလဒ်အနေနဲ့ကတော့ ကျွန်တော့်ခြံရဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက် အထွက်နှုန်းတွေ ထိုးကျခဲ့ပြီး ဒုက္ခရောက်ခဲ့ရတယ်။ အဲဒါအပြင် သီးနှံနဲ့စပါး စိုက်ပျိုးတဲ့ရာသီရောက်ပြီဆိုရင် တစ်ရွာလုံးကတောင်သူတွေဟာ ချောင်းကနေ ဒီဇယ်ဆီသုံးရေစုပ်စက်တွေနဲ့ ရေတွေကို စုပ်တင်အသုံးပြုရတာကြောင့် အသံတွေဟာအရမ်းကိုပဲ ဆူညံနေပြီး လေထုညစ်ညမ်းမှုတွေလည်း ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။” ဟု တောင်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးဘုန်းမှ ပြောပြပေးခဲ့သည်။
အဆိုပါပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန်နှင့် ရေရှည်တည်တံ့သော နည်းလမ်းဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ကိုင်နိုင်စေရန် UNDP မှ နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံး ရေစုပ်စက်များဖြင့် တောင်ယာမြေများအား ရေသွင်းသည့်နည်းလမ်းကို တောင်သူများအား စတင်ယူဆောင်မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သည်။ ဤနည်းဖြင့် တောင်သူများ၏ စိုက်ပျိုးရေးလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးရုံသာမကဘဲ လောင်စာဆီကုန်ကျစရိတ်ကြောင့် စိုးရိမ်ပူပန်ရမှုများကိုလည်း လျော့ပါးစေပါသည်။
"နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံး ရေစုပ်စက်နဲ့ ဆိုလာတွေကို ရေရှည်မှာ ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းဖို့အတွက် ဝိုင်းဝန်းအသုံးပြုကြတဲ့ လယ်သမားအုပ်စုက ငွေနဲနဲဆီ ထည့်ဝင်ပေးဆောင်ပြီး ထိုငွေကို အတူစုထားကြပါတယ်" ဟု ဦးဘုန်းက ထပ်မံဖြည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
"အခုရှေ့ပြေးစီမံကိန်းရဲ့ အောင်မြင်မှုကြောင့် ကျေးရွာမှာရှိတဲ့ အခြားအိမ်ထောင်စုတွေကလည်း စိတ်ဝင်စားလာကြလို့ အခုဆိုရင် သူတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင် နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံး ရေစုပ်စက်တွေကို တပ်ဆင်ဖို့ စဉ်းစားလာကြပါတယ်။"
မြေဩဇာအစက်ချနည်းဖြင့် စိုက်ပျိုးခြင်း
မြေဩဇာအစက်ချနည်းဖြင့် စိုက်ပျိုးခြင်းဆိုသည်မှာ လယ်ယာမြေ၏ရေထုတ်လွှတ်ခြင်းစနစ်တွင် မြေဩဇာကို ပျော်ဝင်စေပြီး အပင်များ၏ အမြစ်များဆီသို့ အစက်ချနည်းဖြင့် တိုက်ရိုက်ပေးပို့သည့် စိုက်ပျိုးရေးနည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဤနည်းလမ်းသည် အစပိုင်းတွင် သင်တန်းပို့ချခြင်းနှင့် အနီးကပ်စီမံခန့်ခွဲခြင်းများ လိုအပ်သော်လည်း စိုက်ပျိုးပင်များ၏ အာဟာရစုပ်ယူစားသုံးမှုကို တိုးတက်စေပြီး အချိန်ကုန်သက်သာစေကာ သီးနှံအထွက်နှုန်းကိုလည်း တိုးတက်စေသည်။
ရှေ့ပြေးစီမံကိန်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် UNDP မှ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းရှိကျေးရွာများတွင် ရေသွယ်ပိုက်များ၊ ရေလှောင်ကန်များနှင့် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးမှုများ ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။
မြေဩဇာအစက်ချနည်းဖြင့် စိုက်ပျိုးထားသည့် ယာမြေများတွင် အသုံးပြုရသော မြေဩဇာပမာဏကို ၂၅ ကီလိုဂရမ်မှ ၁.၅ ကီလိုဂရမ်အထိသို့ လျော့ချနိုင်ခဲ့သည်။ မြေဩဇာကုန်ကျစရိတ်များမှာ ၁၅ မှ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တဟုန်ထိုး မြင့်တက်လာသည့်အချိန်တွင် ဤသို့လျော့ချနိုင်မှုသည် သိသာထင်ရှားသော ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။
"အရင်က ကျွန်တော့်ခရမ်းချဉ်ခြံက အထွက်နှုန်းအရမ်းနည်းပြီး မြေဩဇာကုန်ကျစရိတ်ကျတော့လည်း အရမ်းများပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့လင်မယားနှစ်ယောက် ဒီခြံအလုပ်ကို ပင်ပင်ပန်းပန်းနဲ့ နားချိန်တောင်မရှိဘဲ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရတဲ့အပြင် အကူအလုပ်သမားပါ ငှားရမ်းရလို့ အလုပ်သမားစရိတ်ကလည်း အတော့်ကိုထောင်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလိုအလုပ်လုပ်ခဲ့ရတာတောင် ထွက်လာတဲ့ခရမ်းချဉ်သီးတွေကို ဈေးမှာရောင်းပြီးတဲ့အခါမှာ အမြတ်ငွေမရခဲ့တဲ့အပြင် အရင်းကြေဖို့တောင်မနည်း ရုန်းကန်ခဲ့ရပါတယ်။ မိသားစုအတွက်လည်း ငွေကြေး မစုဆောင်းနိုင်ခဲ့ပါဘူး။" ဟု တောင်သူ ဦးကျော်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။
ဦးကျော်ဦးသည် ယခုအခါ မြေဩဇာအစက်ချစိုက်ပျိုးနည်းဖြင့် ယခင်က သုံးစွဲခဲ့သည့် မြေဩဇာပမာဏ၏ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ သုံးစွဲနေပြီး၊ သီးနှံအထွက်နှုန်းမှာ ၅ ဆအထိတိုးတက်လာကာ အလုပ်သမားငှားရမ်းစရိတ်မှာလည်း သုံးစွဲရန်မလိုတော့လောက်သည်အထိ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဤသီးနှံအထွက်တိုးမှုနှင့် ကုန်ကျစရိတ်လျော့ချနိုင်မှုများကြောင့် မိသားစုဝင်ငွေမှာ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းတိုးတက်လာခဲ့သည်။
ယခုအခါဦးကျော်ဦးသည် မြေဩဇာအစက်ချစိုက်ပျိုးနည်းဖြင့် အခြားသီးနှံများဖြစ်သော ပဲတောင့်ရှည်၊ မြေပဲနှင့် သခွါးသီးများကိုပါ တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးနေပြီဖြစ်သည်။
မြေဩဇာအစက်ချစိုက်ပျိုးနည်းသည် ကနဦးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအချို့ လိုအပ်သော်လည်း သီးနှံအထွက်နှုန်းကို ငါးဆအထိ တိုးမြင့်ပေးနိုင်မှုကြောင့် ခြောက်လအတွင်းအရင်းကျေပြီး ဝင်ငွေအမြတ်များရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဦးကျော်ဦးက ရှင်းပြသည်။
အထွက်နှုန်း ပိုမိုကောင်းမွန်သော စပါးမျိုးစေ့အသစ်များ ဖြန့်ဖြူးပေးခြင်း
ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ တောင်သူလယ်သမားများသည် ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးရာတွင် ၎င်းတို့ ဝယ်ယူစိုက်ပျိုးနိုင်သည့် မျိုးစေ့များအတွက် ရွေးချယ်ခွင့်မှာ အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ ရှိနေသည်။ တောင်သူလယ်သမားများမှာ နိုင်ငံရပ်ခြားမှ တင်သွင်းလာသည့်မျိုးစေ့များကိုသာ မှီခိုအားထားနေခဲ့ရပြီး ထိုမျိုးစေ့များမှာ အများအားဖြင့် စိုက်ပျိုးရာသီတစ်ခုအတွက်သာ အသုံးပြုနိုင်၍ နောင်လာမည့် စိုက်ပျိုးရာသီများအတွက် မျိုးစပါးအနေဖြင့် ပြန်လည်အသုံးပြုရန် မသိမ်းဆည်းနိုင်ပေ။
လယ်သမားများအား အထွက်နှုန်းခိုင်မာသည့် စပါးမျိုးစိတ်အသစ်များ ပိုမိုစိုက်ပျိုးနိုင်စေရန် UNDP မှ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ကျေးရွာတစ်ရွာတွင် စံပြလယ်ယာမြေတစ်ကွက်ကို စတင်ကာ သရုပ်ပြစိုက်ပျိုးခဲ့သည်။ ဤနေရာတွင် လယ်သမားများအား စိုက်ပျိုးရေးတွင် ဓာတုဗေဒသုံးပစ္စည်းများ လျှော့ချရန်၊ ၎င်းတို့အစား အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်းများဖြင့် အစားထိုးရန်၊ သီးနှံဖျက်ပိုးမွှားများကို ထိရောက်စွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်ကဲ့သို့သော ရေရှည်တည်တံ့သည့် အလေ့အကျင့်များကို သင်ကြားပြသပေးခဲ့သည်။
ထိုကဲ့သို့သင်ကြားပြသမှုများတွင် တောင်သူများအား မတူညီသောစပါးမျိုးစိတ်များကို စမ်းသပ်စိုက်ပျိုးစေခဲ့ရာ လယ်သမားဦးဝင်းမြင့်သည် ဘာစမာတီစပါးမျိုးမှာ သူ၏လယ်ယာအတွက် စိုက်ပျိုးရန်အကောင်းဆုံးနှင့် အသင့်တော်ဆုံး ဆန်စပါးမျိုးစိတ်ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိသဘောပေါက်ခဲ့သည်။ ဘာစမာတီစပါးမျိုးသည် အရည်အသွေးကောင်းစပါးမျိုးဖြစ်ပြီး ဈေးကွက်အတွင်း လူကြိုက်များသည့်အပြင် ဝယ်လိုအားကောင်းလှသည့်စပါးမျိုးလည်း ဖြစ်သည်။
"နိုင်ငံခြားကတင်သွင်းလာလို့ ဈေးကြီးပေးဝယ်ရတဲ့အပြင် မျိုးစပါးပြန်လုပ်ယူလို့မရ၊ သိမ်းထားလို့မရတဲ့ အခြားစပါးမျိုးတစ်ခုနဲ့ လုံးဝမတူဘဲ အခုဘာစမာတီစပါးကတော့ နှစ်တွေကြာကြာ မျိုးစပါးအနေနဲ့ စုထား၊ သိမ်းထားနိုင်ပြီး ရေရှည်အကျိုးရှိစေပါတယ်။" ဟု ဦးဝင်းမြင့်က ပြောကြားခဲ့သည်။ သူ့အနေဖြင့် ပိုလျှံသည့်မျိုးစပါးများကိုပင် ယာနီးချင်းလယ်သမားများ စိုက်ပျိုးနိုင်ရန်အတွက် မျှဝေပေးခဲ့ကြောင်းလည်း ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။
UNDP သည် ၎င်းကျေးရွာတွင် စိုက်ပျိုးရေးအတွက် ရေအလုံအလောက်ရရှိနိုင်ရန် ရွာ၏တူးမြောင်းကိုလည်း ပြုပြင်မွမ်းမံပေးထားသည်။ ယခင်ကအခုတူးမြောင်းအနီးတစ်ဝိုက်ရှိ ခြောက်သွေ့မြေများသည် ယခုအခါ ရေအလွယ်တကူရရှိသော စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ကိုင်နိုင်သည့် လယ်မြေ၊ ယာမြေများအဖြစ် ပြောင်းလဲလာကြပြီးး အဆိုပါတူးမြောင်းမွန်းမံမှုမှလည်း ဒေသခံ ၈၀ ခန့်အတွက် ယာယီအလုပ်အကိုင်နှင့် ဝင်ငွေများ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ ရေပိုမိုရရှိသဖြင့် တောင်သူလယ်သမားများသည် ယခုအခါ ဆန်စပါးကို ယခင်စိုက်ပျိုးရာသီထက်စော၍ စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီဖြစ်သည်။
ဤလုပ်ဆောင်မှုများသည် UNDP ၏ 'လူမှုအသိုင်းအဝန်းများအား ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်းနှင့် ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်စွမ်းကို မြင့်တင်ပေးသည့် စီမံကိန်း' ENCORE မှ ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိသော ကူညီပံ့ပိုးမှုများဖြစ်သည်။ ရှေ့ပြေးစီမံကိန်းများသည် ရှမ်းပြည်နယ်ရှိတောင်သူလယ်သမားများအတွက် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ အတုယူနိုင်စေရန်နှင့် ခေတ်မီစိုက်ပျိုးရေးနည်းသစ်များကို လေ့လာနိုင်ရန် ဦးဆောင်သရုပ်ပြထားခြင်းဖြစ်ပြီး ရေရှည်တွင် UNDP မှ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာတွင် ဆက်လက်ပံ့ပိုးမှုပေးနေမည်ဖြစ်သည်။
5 ၏ 1

အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၁ ရက်။
မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းများကြား ထရီဇာ၏ မျှော်လင့်ချက်ခရီး
၂၀၂၁ ခုနှစ်ကတည်းက မြန်မာနိုင်ငံမှာ သက်ရောက်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုဟာ ရှမ်းနဲ့ ကယားပြည်နယ်တွေကြားက နယ်စပ်ဒေသတွေ အပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝန်းက လူမှုအသိုက်အဝန်းတွေကို အခက်တွေ့စေခဲ့ပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ် ဖယ်ခုံမြို့နယ်က ကလေးနှစ်ယောက် မိခင် ထရီဇာလည်း ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ကြီးမြို့တွင်းမှာ ရှိတဲ့ ပြည်တွင်းနေရပ်စွန့်ခွာသူတွေရဲ့ စခန်းတစ်ခုကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ရပါတယ်။ “ဖယ်ခုံမှာရှိတဲ့ ကျွန်မတို့အိမ်က ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့ ဒေသနဲ့ နီးတော့ တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့အသံတွေ၊ ပေါက်ကွဲသံတွေ မကြာခဏ ကြားရတယ်။ ဒါကြောင့် ဘေးကင်းဖို့ရာ တောင်ကြီးမြို့ကို ထွက်ပြေးခဲ့ကြရတယ်။ ကျွန်မခင်ပွန်းကတော့ အိမ်ကို စောင့်ရှောက်ဖို့ အဲဒီမှာ ကျန်ခဲ့တယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ သူ အလုပ်လုပ်ပြီး ကျွန်မတို့ဆီ ငွေပို့ပေးနေပါတယ်။”
ပြည်တွင်းနေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးသူများ (IDP) စခန်းကို ရောက်လာချိန်မှာပဲ ထရီဇာဟာ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရတဲ့ ကယားပြည်နယ်က တခြားသူတွေရဲ့ အကူအညီနဲ့ ယာယီခိုလှုံဖို့ တဲငယ်လေးတလုံးကို ဆောက်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ “အဲဒီမှာ တအားအေးပြီး ကျွန်မတို့ ဖျားနာကြတယ်။ စရောက်ရောက်ချင်း အဲဒီမှာ ရောက်နှင့်နေပြီသား တချို့သူတွေက ကျွန်မတို့ကို စားစရာတွေ ပေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ တောင်တန်းတွေ ကာရံထားတဲ့ လူသူကင်းမဲ့တဲ့ ဒေသမှာ နေနေရတော့ ကျွန်မ အင်မတန် ဝမ်းနည်းမိတယ်”။
စစချင်း အခြေချနေထိုင်တဲ့ ကာလဟာ ခက်ခဲကြမ်းတမ်းခဲ့ပေမယ့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းက IOM ရဲ့ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့ ပါရမီဖွံဖြိုးရေးကွန်ရက်ကနေ ရရှိတဲ့ အကူအညီအထောက်အပံ့တွေနဲ့ နောက်ဆုံးမှာတော့ အခြေအနေတွေ တည်ငြိမ်သွားတယ်လို့ ထရီဇာက ပြောပါတယ်*။ “ကျွန်မတို့ရတဲ့ ဆန်တဲ့ဆီတွေကြောင့် ကျွန်မတို့ရဲ့ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးတွေကို အမှန်တကယ် လျော့ပါးသက်သာစေခဲ့ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးတာတွေ၊ ဆေးဝါးနဲ့ ခြုံစရာ စောင်တွေဟာ ကျွန်မရဲ့ အဖိုးတန် ကလေးငယ်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။”
အပိုဝင်ငွေရဖို့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ထရီဇာဟာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး သင်တန်းတစ်ခုကို တက်ခဲ့ရုံသာမက ဒီအတတ်ပညာတွေကို အသုံးချပြီး ဝင်ငွေတိုးပွားအောင် လုပ်ဖို့တွေကိုပါ သင်ယူခဲ့ပါတယ်။ “ကြက်နဲ့ဝက်လိုမျိုး ခြံမွေးတိရစ္ဆာန်တွေ မွေးမြူရာမှာ သုံးဖို့ အရင်းအနှီး နည်းနည်း ကျွန်မ ရခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကနေ အပိုဝင်ငွေတချို့ ရဖို့ ကျွန်မ မျှော်လင့်မိတယ်။ အိမ်ပြန်နိုင်ပြီဆိုတာနဲ့ ကျွန်မ သင်ယူခဲ့တာတွေကို ပြန်အသုံးချဖို့ကိုလည်း စီစဥ်ထားတယ်။”
ဒေသခံအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ အစွမ်းကုန် ပံ့ပိုးကူညီနေကြပေမယ့် ရွှေ့ပြောင်းအခြေချ နေထိုင်ရာ IDP စခန်းတွေမှာ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု၊ ရေ၊ မိလ္လာစနစ်နဲ့ တကိုယ်ရည် သန့်ရှင်းမှုဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံတွေ အပါအဝင် လိုအပ်ချက်တွေ အများအပြား ရှိနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ “ဒီမှာ ကလေးရှိတဲ့ မိသားစု အများအပြား ရှိပြီး ရေလိုအပ်ချက် အများအပြား ရှိပါတယ်။ ရေစုပ်စက်တွေကို မောင်းဖို့ တခါတလေ စခန်းမှာ ဓာတ်ဆီ ပြတ်သွားတယ်”
ထရီဇာကတော့ တနေ့မှာ သူ့အိမ်သူ ပြန်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်နေပါတယ်။ “ကျွန်မ ကလေးတွေလည်း အသက်ပြည့်ခါနီးပြီဆိုတော့ သူတို့ကို ကျောင်းအပ်ရဦးမယ်။” အကျပ်အတည်း အခြေအနေဆိုက်ရောက်နေဆဲ ဖြစ်ပေမယ့်လည်း ဒါတွေကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ဖို့ သူ သန္နိဋ္ဌာန်ချထားပါတယ်။
“မလွယ်ပေမယ့် ဒီမှာ ကျွန်မတို့ ရှာနိုင်တဲ့ ဒါမှမဟုတ် စဥ်းစားနိုင်တဲ့ ဘယ်အလုပ်မဆို လုပ်ရမယ်။ ဒီမှာရှိတဲ့ အများစုကတော့ ကယားဝက်အူချောင်းတွေ လုပ်တာနဲ့ ကယားခေါင်ရည်တွေ ချက်ကြတယ်။ အဲဒါတွေ ဝယ်လိုအားရှိလာရင် ကျွန်မတို့ စားဝတ်နေရေးအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။”
*မှတ်ချက်- အရှေ့တောင်ပိုင်းသည် လက်ရှိ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အထိခိုက်ဆုံးဒေသများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ထရီဇာသည် IOM နှင့် PDN တို့၏ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုနှင့် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးရန်ပုံငွေ (LIFT) မှ ရန်ပုံငွေပံ့ပိုးကူညီမှုဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းရှိ ပြည်တွင်းရွှေ့ပြောင်းပြီး ထိခိုက်လွယ်သူ ၃၄,၀၀၀ ကျော်ထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သည်။
**ဤဇာတ်ကြောင်းကို IOMမှ မူလထုတ်ဝေထားပါသည်။ Theresa's Journey of Hope amidst Myanmar's Political Challenges | IOM Myanmar.
5 ၏ 1
အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်။
ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းတိုက်ခတ်ပြီးနောက် မုတ်သုံရာသီကိုအားတင်းဖြတ်ကျော်နေကြရသည့် မြန်မာနိုင်ငံမှ နေရပ်စွန့်ခွာမိသားစုများ
နှစ်စဥ် ဇွန်လနှင့် အောက်တိုဘာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ ရခိုင်ပြည်နယ် တ၀န်းရှိ လူမှုအသိုင်းအ၀ိုင်းများသည် မုတ်သုံရာသီအတွင်း ဒေသအနှံ့အပြားတွင် ရေကြီးရေလျှံမှုများ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ကြုံတွေ့နေကြရသည်။
ယခုနှစ်တွင် မုတ်သုံရာသီသည် တမူထူးသော စိန်ခေါ်မှုများကို သယ်ဆောင်လာမည်ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် တိုက်ခတ်ခဲ့သည့် ဆိုင်ကလုန်း နာဂစ် နောက်ပိုင်း ယခုနှစ် မေလတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ၀င်ရောက်ခဲ့သည့် အပြင်းထန်ဆုံးမုန်တိုင်းဖြစ်သည့် ဆိုင်ကလုန်းမိုခါသည် ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းမှ ကုန်းတွင်းပိုင်းသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ကြီးမားသော ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံအနောက်ပိုင်းနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တောင်ပိုင်းတို့ကို တိုက်ခတ်ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီးနောက် နှစ်လကြာကာလထိ ပြည်နယ်၏ မြို့တော်စစ်တွေမြို့အတွင်း ဖြာထွက်နေသည့် လမ်းများတစ်လျှောက်တွင် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုမြင်ကွင်းများ မြင်တွေ့နေရဆဲဖြစ်သည်။ နံရံများပြိုကျလျက်ရှိသည့် အဆောက်အဦများ၊ ခေါင်မိုးများပြုတ်ထွက်ခြင်းနှင့် ပြတင်းပေါက်များကျိုးပဲ့ခြင်း၊ ပြန့်ကျဲလျက်ရှိသည့် ပြိုကျနေသည့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားတိုင်များနှင့် အခြားသော ပျက်စီးနေသည့် အခြေခံအဆောက်အအုံများနှင့် ရောနှောလျက်ရှိသည့် မြင်ကွင်းကို တွေ့မြင်ရမည်ဖြစ်သည်။
ရခိုင်ပြည်နယ်သည် ၂၀၁၂ ခုနှစ် မှစတင်၍ လူဦးရေထူထပ်သည့် နေရပ်စွန့်ခွာစခန်းများတွင် နေထိုင်နေရသော ရိုဟင်ဂျာ ၁၅၇,၀၀၀ အပါအဝင် လူမှုအသိုင်းအဝန်းအကြား လူမျိုးရေးပဋိပက္ခနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများကြောင့် မိမိတို့၏ နေအိမ်များမှ အတင်းအဓမ္မနေရပ် စွန့်ခွာနေထိုင်ခဲ့ကြရသည့် ပြည်တွင်းနေရပ်စွန့်ခွာနေရသူပေါင်း ၂၂၈,၀၀၀ ကျော် နေထိုင်ရာနေရာဖြစ်သည်။
ဒါးပိုင်သည် နေရပ်စွန့်ခွာ ရိုဟင်ဂျာ ၁၂,၀၀၀ ကျော် နေထိုင်ရာစခန်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး အပျက်အစီးများနှင့် ရေ တင်းကြမ်းပြည့်နေသည့် မြေလွှာကို မျက်စိတစ်ဆုံးမြင်နေရသည့် နေရာလည်း ဖြစ်သည်။ အဆိုပါစခန်းသည် ဆိုင်က လုန်းမုန်တိုင်းဒဏ်ကို အပြင်းထန်ဆုံး ခံခဲ့ရသည့် နေရာများအနက် တစ်နေရာဖြစ်ပြီး လူ ၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ဒါးပိုင် တည်ရှိရာ စစ်တွေမြို့နယ်သည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာထဲသို့ စီးဝင်သော မြစ်သုံးစင်းဖြစ်သည့် ကုလားတန်၊ လေးမြို့နှင့် မေယု ပေါင်းဆုံရာ မြစ်ဆုံဒေသ ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ မြို့နယ်သည် ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း တိုက်ရိုက် လမ်းကြောင်းကျရောက်ခဲ့ပြီး မုန်တိုင်းနှင့်အတူပါလာသော ပြင်းထန်သည့် ရေလှိုင်းများက မြေနိမ့်ပိုင်းဒေသများတွင် ရေကြီးရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ကာ၊ သေဆုံးသူအရေအတွက်ကို မသိရနိုင်သေးပေ။
ဒါးပိုင်တွင် နေထိုင်သည့် လူမှုအသိုက်အဝန်းအနေဖြင့် ပူဆွေးသောကဖြစ်ရန် အချိန်များများစားစား မရနိုင်ခဲ့ပေ။ မုတ်သုံမိုး စတင်နေပြီဖြစ်သောကြောင့် စခန်းတွင်းနေထိုင်သူများအဖို့ မိုးရာသီအလယ်သို့မရောက်မီ မိမိတို့ နေထိုင်ရာနေရာများကို တတ်စွမ်းသမျှ အမြန်ဆုံး ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းကြရသည်။ သို့သော် ယခုအချိန်အထိ ထိခိုက်ပျက်စီးသွားသည့် နေအိမ်အမိုးအကာအနည်းငယ်မျှကိုသာ ပြန်လည်ပြုပြင်ပြီးဖြစ်ကာ ကျန်လူထောင်ပေါင်းများစွာတို့မှာ သဘာ၀၏ဘေးအန္တရာယ်ကို ခံစားနေရဆဲဖြစ်သည်။
“ကျမတို့ရဲ့လူမှုအသိုက်အ၀န်းက စိန်ခေါ်မှုတွေ အများကြီး ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ လူတော်တော်များများက သူတို့ရဲ့ အမိုးအကာတွေကို ပြုပြင်နိုင်ဖို့ အကူအညီတွေ လိုအပ်နေပါသေးတယ်။ မိုးတွေကလဲ ရွာနေပြီဆိုတော့ ရေရှည်မှာ အခြေအနေတွေ ပိုပြီး ဆိုးလာမှာကို ကျမတို့ စိုးရိမ်နေပါတယ်။” ဟု စခန်းရှိ ရပ်ရွာစေတနာ့ဝန်ထမ်း Amraan က ပြောသည်။
မုတ်သုံရာသီသည် ကမ်းစပ်နေရာဒေသတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသော လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများ ရင်ဆိုင်နေရသော အခက်အခဲများကို ထပ်ဆင့်ကဲစေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရိုဟင်ဂျာများသည် ပြင်းထန်စွာ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး ၎င်းတို့၏ အခြေခံအခွင့်အရေးများ ရရှိရေးကို အဟန့်အတားဖြစ်စေသည်။ အများစုသည် ဝင်ငွေရရှိနိုင်မှုနှင့် ပညာရေးနှင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကဲ့သို့သော အခြေခံဝန်ဆောင်မှုများကို လက်လှမ်းမီနိုင်သည့် ၎င်းတို့၏ လွတ်လပ်စွာသွားလာခွင့်ကို ကန့်သတ်ချက်များကြောင့် အလွန်အမင်း ဆင်းရဲနွမ်းပါးစွာ နေထိုင်နေကြရသည်။
ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာအေဂျင်စီ(UNHCR)နှင့် ပြည်တွင်းမိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများသည် ဒေသခံ အာဏာပိုင်များမှ အကန့်အသတ်ဖြင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်ခွင့်ပေး ထားသည့် နေရာဒေသများမှ နေရပ်စွန့်ခွာသူများသာမက နေရပ်စွန့်ခွာသူများမဟုတ်သည့် လူမှုအသိုက်အ၀န်းများ အတွက် ယင်းတို့လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည့် ကူညီပံ့ပိုးမှုကို ဆတက်ထမ်းပိုး ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။
နေရပ်စွန့်ခွာစခန်းများနှင့် ကျေးရွာများတွင် တာပေါ်လင်များ အလျင်အမြန် ဖြန့်ဝေနိုင်ရေးနှင့် အများနေထိုင်သည့် အိမ်တန်းရှည်များ ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ရေးတို့အတွက် လုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်လျက် ရှိနေပါသည်။ လက်ရှိ ကာလအထိ လူပေါင်း ၁၀၀,၀၀၀ ကျော် အတွက် နေအိမ်အမိုးအကာနှင့် အခြေခံအိမ်သုံးပစ္စည်းများဖြင့် ပံ့ပိုးကူညီ ပေးထားပါသည်။
"ဒီနှစ် မုတ်သုံရာသီအတွက် လိုအပ်ချက်တွေက အရမ်းများတယ်။" ဟု စစ်တွေမြို့ရှိ UNHCR ရုံး၏ အကြီးအကဲဖြစ်သူ Federico Sersale က ပြောသည်။ “ကျနော်တို့ လူအမြောက်အမြားကို ကူညီပေးနိုင်ဖို့ဆိုရင် သွားလာလုပ်ကိုင်ခွင့် ပိုမို ရရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်၊ ဒါမှသာ ကျနော်တို့ လူမှုအသိုင်းအ၀ိုင်း အများအပြားထံ ပိုမို ရောက်ရှိနိုင်မှာဖြစ်ပြီး သူတို့ကို မိုးရာသီဒဏ်ကနေ ကာကွယ်ဖို့ ကူညီပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်တွင် ဆုံးရှုံးမှုများနှင့် ဆင်းရဲဒုက္ခများကြုံတွေ့ရသည့် ဖြစ်အင်များဖြင့် ပြည့်နှက် နေသည်။ ဘာဆာရာကျေးရွာမှ အသက် ၆၃နှစ်ရှိ ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသမီးတစ်ဦးဖြစ်သည့် အာဘီယာ ခါတုသည် ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းကြောင့် နေအိမ်နှင့်တကွ ပစ္စည်းဥစ္စာများ ဆုံးရှုံးခဲ့ရသူဖြစ်သည်။ “(ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းတိုက် ပြီးတဲ့နောက်) ကျမ အရမ်း တုန်လှုပ်သွားတယ်။ ကျွန်မရဲ့အိမ်ကိုတောင် ကျွန်မ ရှာမတွေ့တော့ဘူး။ အကုန်လုံး ပျက်စီးသွားတယ်။” ဟုပြောသည်။ ယခုအခါ သူမသည် UNHCR မှ ပံ့ပိုးကူညီပေးထားသည့် တာပေါ်လင်ကို အသုံးပြု၍ ဆောက်လုပ်ထားသည့် ယာယီတဲအိမ်တွင် နေထိုင်နေပါသည်။
တဲအိမ်အတွင်းဖက်တွင် UNHCR မှ ပံ့ပိုးပေးထားသည့် ဖျာ၊ ရေပုံး၊ စောင်နှင့် မီးဖိုချောင်သုံးပစ္စည်းများနှင့်အတူ တစ်ကိုယ်ရေသုံးပစ္စည်းအချို့ကို ကျပ်ကျပ်တည်းတည်း နေရာချထားသည်။ လူမှုအသိုင်းအ၀ိုင်းများမှ ယင်းတို့ ပိုင်ဆိုင်သည့် ပစ္စည်းများဆုံးရှုံးခဲ့ရခြင်းကို ပြေလည်စေနိုင်ရန်အတွက် အဆိုပါ အခြေခံအိမ်သုံးပစ္စည်းများကို UNHCR နှင့် မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများမှ ကူညီပံ့ပိုးပေးထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
ရေရှည်ဖြေရှင်းနည်းများ လိုအပ်
ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းသည် သူ့လမ်းကြောင်းပေါ်ရှိ မည်သည့်လူမှုအသိုက်အဝန်းကိုမှ အလွတ်မပေးခဲ့ပါ။ စစ်တွေ မြို့လယ်ရှိ ငါးစင်ရိုင်းချောင်းကျောင်းတိုက်တွင် နေထိုင်သူများသည် အများပိုင် နေအိမ်အမိုးအကာနှင့် အဆောက်အအုံများ ပျက်စီးသွားသည့်အတွက် ရတက်မအေး ဖြစ်နေကြရသည်။ “ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းကြောင့် ဒီမှာရှိတဲ့ အိမ်သာ ၁၂ လုံး ထဲက ၁၀ လုံး ပျက်စီးသွားတယ်။ အခုဆို မနက်တိုင်း အကြာကြီး စောင့်နေရတာ၊ ပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေအတွက်လဲ ရေချိုးဖို့နေရာတွေ မရှိတော့ဘူး”ဟု အသက် ၃၁ နှစ် အရွယ် မစိုးယိုင်က ပြောသည်။
အဆိုပါ ဘုန်းကြီးကျောင်းသည် ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ရက္ခိုင့်တပ်မတော်နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ကြား ဖြစ်ပွားသည့် ပဋိပက္ခများကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ရသည့် ရခိုင်မိသားစု ၃၅ စုအတွက် ခိုလှုံရာနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ယင်းနေရာရှိ တစ်အိမ်လျှင် မိသားစုခြောက်စုအထိ နေထိုင်နိုင်သည့် အများပိုင် အိမ်တန်းရှည်များအားလုံးသည် မုန်တိုင်းဒဏ်ကြောင့် အတော်အသင့်မှ ပြင်းပြင်းထန်ထန် အခြေအနေအထိ ပျက်စီးခဲ့သည်။
“စိတ်မပူပဲ ဘယ်နေနိုင်ပါ့မလဲ။ မိုးရွာတိုင်း အိမ်ခေါင်မိုး မိုးယိုတယ်။ နောက်ထပ် မုန်တိုင်းဝင်လာခဲ့ရင် ကျွန်မအိမ်လေး ပြိုကျသွားနိုင်တယ်။ စိတ်ဆင်းရဲနေရတယ်” ဟု မစိုးယိုင်က ပြောသည်။
တာပေါ်လင်များ ဖြန့်ဝေပေးခြင်း၊ ပျက်စီးနေသော အမိုးအကာများ ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်းနှင့် အများပိုင် အဆောက်အအုံများ ပြုပြင်ခြင်းတို့ သေချာစေရန် UNHCR သည် မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အနီးကပ်ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
စက်ရုံစုရပ်ကွက်အနီးနားရှိ နေရပ်စွန့်ခွာ ရခိုင်လူမျိုးအနည်းစု ယာယီစစ်ဘေးရှောင်သည့်အနေဖြင့် လာရောက် နေထိုင်ရာနေရာမှ အသက် ၆၅ နှစ် ရှိ ဦးအေးဒွန်းသည် မုန်တိုင်းအတွင်း ပြိုကျခဲ့သည့် ယင်း၏ နေအိမ်အမိုးအကာကို မကြာမီက ပြန်လည် ဆောက်လုပ် ပြီးစီးခဲ့သည်။
UNHCR မှ ပံ့ပိုးကူညီပေးထားသည့် အဖြူရောင်တာပေါ်လင်ကို မိုးထားသည့် သူ၏ အိမ်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် နှစ်ပတ်ကျော် အချိန်ယူခဲ့ရသည်။ “အကုန်လုံး ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင် ပြင်ထားတာ။ ကျွန်တော်က၀ါးလက်မှုပညာ ကျွမ်းကျင်တဲ့အတွက် နောက်ထပ်အလုပ်သမား ငှားစရာမလိုပဲ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် အကုန်ပြန်ဆောက်နိုင်တာ။ မဟုတ်ရင်တော့ အကုန်အကျ အရမ်း များမှာပေါ့” ဟု သူက ဆိုသည်။
သို့သော် နေ့စားအလုပ်သမားတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးအေးဒွန်းအတွက် နေအိမ်ပြန်ဆောက်နေစဥ်ကာလအတွင်း ၀င်ငွေ မရှာနိုင်ခဲ့ပေ။ စီးပွားရေးအရ ထိခိုက်နစ်နာလွယ်မှု ခံစားရသည့် အသိုက်အဝန်းရှိ အခြားသူများစွာသည်လည်း မုတ်သုံရာသီတွင် ခြောက်သွေ့စွာ နေနိုင်စေရန် ၎င်းတို့၏ အမိုးအကာများကို ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်သည့်အတွက် နေ့စဥ် လုပ်အားခကို စွန့်လွှတ်လိုက်ရသည့် အခက်အခဲအကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။
ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းအပြီးတွင် ကုန်ဈေးနှုန်းများ တဟုန်ထိုးတက်သွားသဖြင့်၊ တာပေါ်လင်နှင့် အခြေခံအိမ်သုံး ပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့ခြင်းကဲ့သို့ ထိခိုက်လွယ်သော မိသားစုများအတွက် အလိုအပ်ဆုံး ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းအချို့ကို ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
သို့သော်လည်း ဆောင်ရွက်စရာ များစွာ ကျန်ရှိနေပါသေးသည်။ မုန်တိုင်းမတိုက်ခတ်မီကရှိသည့် လူပေါင်း ၃၉၀,၀၀၀ အပါအ၀င် ရခိုင်ပြည်နယ်တ၀န်းရှိ လူပေါင်း ၆၅၇,၀၀၀ ထက်မနည်း အမိုးအကာဆိုင်ရာ အကူအညီများ လိုအပ်လျက်ရှိကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ခန့်မှန်းထားသည်။ အများစုသည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်ခွင့် ကန့်သတ်ထားသဖြင့် ရောက်ရှိရန်ခက်ခဲသည့် နေရာဒေသများမှ ဖြစ်သည်။
“အခုအချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဦးစားပေးက လူတွေကို သူတို့ရဲ့ ဦးခေါင်းထက်မှာ လုံခြုံတဲ့ အမိုးအကာ ရရှိနိုင်စေဖို့ပါ၊ ဒါပေမယ့် အခြေခံအခွင့်အရေးနဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေကို လက်လှမ်းမီနိုင်မှုအပါအဝင် ရေရှည်ဖြေရှင်းချက်တွေနဲ့ နေရပ်စွန့်ခွာလူမှုအသိုက်အ၀န်းတွေကို ဆက်လက်ပံ့ပိုးကူညီပေးဖို့နဲ့ သူတို့ရဲ့ မူလ ဒါမှမဟုတ် သူတို့လိုလားတဲ့ နေရာတွေကို ပြန်လာနိုင်အောင် ကူညီပေးဖို့လည်း အရေးကြီးပါတယ်။” ဟု UNHCRမှ Sersale က ပြောသည်။
5 ၏ 1

အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၀၉ ရက်။
UNDP မှ ဆိုင်ကလုန်းမိုခါအလွန် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများ စတင်ခြင်း။
မေလ ၁၄ ရက်က ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်းတွင်းပိုင်းသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သော ဆိုင်ကလုန်းမိုခါသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တိုက်ခတ်ခဲ့သောအင်အားအကောင်းဆုံး ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများမှာလည်း ကြီးမားကျယ်ပြန့်ခဲ့သည်။ အပြင်းထန်ဆုံးအချိန်တွင် မုန်တိုင်း၏ လေတိုက်နှုန်းမှာ တစ်နာရီလျှင် ကီလိုမီတာ ၂၅၀ ကျော်အထိရောက်ရှိခဲ့သည်။
ဆိုင်ကလုန်းမိုခါသည် ကုန်တွင်းပိုင်းသို့ဝင်ရောက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနောက်မြောက်ဘက်သို့ ရွေ့လျားသွားခဲ့ရာ ဝင်ရောက်ခဲ့သည့်လမ်းကြောင်းတွင် ခန့်မှန်းခြေလူပေါင်း ၇.၉ သန်းနီးပါး ရှိနေခဲ့ပြီး ဆိုးရွားစွာ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီများပေးနေသောအဖွဲ့အစည်းများသည် လူပေါင်း ၁.၆ သန်းကို ပြန်လည်ထူထောင်ကူညီနိုင်မည့် ဒေါ်လာ ၃၃၃ သန်းရရှိရန် အရေးပေါ်ရန်ပုံငွေတောင်းခံမှု ကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။
ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် လိုအပ်ချက်များသည် ကြီးမားကျယ်ပြန့်လှသည်။ မုန်တိုင်းဒဏ်ကို အပြင်းထန်ဆုံးခံစားခဲ့ရသည့် ရပ်ရွာလူထုတို့သည် ယခင်ကပင် နှစ်ပေါင်းများစွာ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများ၊ နေရပ်တိမ်းရှောင် ပြောင်းရွေ့ရမှုများနှင့် စီးပွားရေးအရပစ်ပယ်ခြင်းများကို ခံစားနေခဲ့ကြရပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆင်းရဲချို့တဲ့ဆုံးသူများ ဖြစ်သည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင်
ဒုတိယဆင်းရဲမွဲတေမှုနှုန်းအများဆုံးပြည်နယ် ဖြစ်ပြီး လူဦးရေ၏ သုံးပုံနှစ်ပုံမှာ ဆင်းရဲမွဲတေမှုမျဉ်းအောက်တွင် ရှိနေပါသည်။ မုန်တိုင်းတိုက်ခတ်မှုကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လူပေါင်း ၁.၉ သန်းခန့် ထိခိုက်ခဲ့သည်။ အနည်းဆုံး လူ ၁၄၅ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း အာဏာပိုင်များက အစီရင်ခံတင်ပြသော်လည်း အခြားသတင်းရင်းမြစ်များကမူ ယင်းထက် သေဆုံးသူဦးရေ ပိုမိုများပြားကြောင်း တင်ပြကြသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်မြို့တော် စစ်တွေတွင် လေပြင်းနှင့် မုန်တိုင်းဒီရေများ ရိုက်ခတ်မှုကြောင့် အဆောက်အဦးအားလုံးနီးပါး ပျက်စီးခဲ့ရသည်။ တံတားများပြိုကျခြင်း၊ ဒေသခံတို့၏ငါးဖမ်းစက်လှေများ နစ်မြုပ်ဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် စာသင်ကျောင်းများ၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အဆောက်အအုံများပျက်စီးခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ မြေဧရိယာ ၁,၁၈၂ စတုရန်းကီလိုမီတာခန့် ရေလွှမ်းမိုးခံခဲ့ရ၍ ကျွဲ၊နွားတိရစ္ဆာန်များသေဆုံးကာ သောက်သုံးရေအရင်းအမြစ်များ ညစ်ညမ်းခဲ့ပြီး လယ်ယာမြေများလည်း ဆားငန်ရေဝင်ရောက်မှုကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ရသည်။ စားနပ်ရိက္ခာဈေးနှုန်းများ အဆမတန်မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ပျက်စီးသွားသော နေအိမ်များနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများကို ပြုပြင်ရန်အတွက်လည်း အခြေခံဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ UNDP သည် အရေးပေါ် လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနေပြီး လက်ရှိအချိန်အထိ လူဦးရေ ၆၀,၀၀၀ ကျော် ထံသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ရပ်ရွာလူထုများ အမြန်ဆုံး ပြန်လည်ထူထောင်လာနိုင်စေရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ရန် ပံ့ပိုးကူညီရေးအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့ အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်နေပါသည်။ ပထမဦးစားပေးဆောင်ရွက်ရန်မှာ အခြေခံအဆောက်အအုံများ ပြုပြင်ခြင်းနှင့် လမ်းများရှင်းလင်းခြင်းဖြစ်သည်။ သို့မှသာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအကူအညီများလည်း ရောက်ရှိနိုင်ကာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောအခြေခံဝန်ဆောင်မှုများကို လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ UNDP သည် ဤလုပ်ငန်းကို ဆောင်ရွက်နေသူများအား ဝင်ငွေတစ်ခု လတ်တလောရရှိအောင် ပေးဆောင်ထားပြီး ပါဝင်သူအများစုမှာ အမျိုးသမီးများနှင့် ပြောင်းရွှေ့ရေးစခန်းများတွင် နေထိုင်သူများဖြစ်သည်။ "မုန်တိုင်းတိုက်လို့ ကျွန်မအရင်ကအလုပ်လုပ်ခဲ့တဲ့ စက်ချုပ်ဆိုင်လည်းပြိုသွားတာကြောင့် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ စက်ချုပ်ဆိုင်က ဘာမှမရှိတော့လောက်အောင် ပြိုကျပျက်စီးသွားလို့ ကျွန်မရဲ့အလုပ်ရှင်ကတော့ အခုအချိန်ထိ ပြန်ပြီးတည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားနေဆဲပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အခု စစ်တွေမှာ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းတွေ အရမ်းကိုမှ နှစ်ဆမကလောက်အထိ ဈေးတက်နေတော့ ပြန်ဆောက်ဖို့ကလည်း တော်တော်မလွယ်ပါဘူး" ဟု ၂၀၁၉ ခုနှစ်က စစ်တွေသို့စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်လာခဲ့သော၊ ယခုတွင်လည်း UNDP လမ်းရှင်းသည့်လုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေသူ မမြဝင်း (အမည်လွှဲ) မှ ပြောပြသွားခဲ့ပါသည်။ “အရင်စက်ချုပ်တဲ့ အလုပ်ကိုပြန်ပြီး လုပ်ဖို့စောင့်နေတုန်းမှာ လတ်တလော ဝင်ငွေလည်းရပြီး စားဝတ်နေရေး အဆင်ပြေအောင်ဖန်တီးပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ဝမ်းသာမိပါတယ်။ ဒီကရတဲ့ လုပ်အားခတွေကို ကျွန်မတို့မိသားစု အစားအသောက်ဝယ်ယူတဲ့နေရာမှာ အသုံးပြုသွားမှာပါ။ အခုက သိတဲ့အတိုင်းပဲ အစားအသောက်ဈေးနှုန်းတွေက အဆမတန်ကို ဈေးတက်သွားလို့ ကျွန်မရဲ့သားသမီးတွေကို ထမင်း၊ဟင်းချက်ကျွေးမွေးဖို့တောင် ခက်ခဲနေရပါတယ်။ ပြီးတော့ကလေးတွေ ကျောင်းပြန်ဖွင့်တဲ့အချိန်လည်း နီးကပ်လာတာမို့လို့ အစားအသောက်ဝယ်ပြီး ပိုတဲ့ပိုက်ဆံကိုတော့ သူတို့ပညာရေးအတွက် အထောက်အကူပြုပစ္စည်းတွေ ဝယ်တဲ့နေရာမှာသုံးသွားပါမယ်” ဟု မမြဝင်းမှ ထပ်မံပြောကြားသွားခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့အဖွဲ့သားများသည် မုတ်သုန်ရာသီအမှီ မုန်တိုင်းဒဏ်သင့်ဒေသခံများ၏ နေအိမ်များကို ပြန်လည်ပြုပြင်ပေးခြင်းအပြင် အစားအစာများ၊ စိုက်ပျိုးစရာ မျိုးစေ့မျိုးစုံများနှင့် သဘာဝမြေဩဇာများ ထောက်ပံ့ဖြန့်ဝေပေးလျှက်ရှိပါသည်။ သောက်သုံးရေအရင်းအမြစ်များမှာ ပင်လယ်ရေနှင့် ရွှံ့များ ဝင်ရောက်ပြီး ညစ်ညမ်းပျက်စီးခဲ့ရသောကြောင့် UNDP မှ လူအများ သန့်ရှင်းသောသောက်သုံးရေများ ရရှိရန်အတွက် ရေတွင်းအသစ်များတူးဖော်ခြင်းနှင့် သောက်ရေကန်၊ သောက်ရေတွင်းများ ဆယ်ယူသန့်ရှင်းပေးခြင်းများကို လုပ်ဆောင်ပေးလျှက်ရှိသည်။ ထိုလုပ်ဆောင်မှုသည် ရေကြောင့်ဖြစ်ပွားသော ကူးစက်ရောဂါများအား မပြန့်ပွားအောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ရာတွင် အလွန်အရေးကြီးသော လုပ်ဆောင်ရမည့်အရာဖြစ်သည်။ UNDP သည် စစ်တွေတွင် ရပ်ရွာစားဖိုဆောင်အစီအစဉ်ဖြင့် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် လုပ်အားခကို ရပ်ရွာအသိုင်းအဝိုင်းရှိလူများအား ပေးအပ်ပြီး ဝိုင်းဝန်းချက်ပြုတ်စေကာ ဒေသခံ ၁,၀၀၀ ခန့် အတွက် အစားအစာကို ဝေမျှပံ့ပိုးပေးလျှက်ရှိသည်။ UNDP သည်ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် အခြေချထားကာ ခိုင်မာစွာတည်ရှိနေပြီး ယုံကြည်စိတ်ချရသော မိတ်ဖက်ကွန်ရက်များစွာဖြင့် ရေတိုရေရှည် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး နှစ်ခုလုံးအတွက် ကောင်းမွန်စွာ ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် တံတားများနှင့် စိုက်ပျိုးမြေကိုကာကွယ်ပေးနေသည့် ကျေးရွာတာတမံများကဲ့သို့သော အရေးကြီးသည့်အခြေခံအဆောက်အအုံများကို တတ်နိုင်သမျှအမြန်ဆုံး ပြုပြင်ပေးသွားမည်ဖြစ်သည်။ UNDP ၏ အခြားအစီအစဉ်များတွင် ငါးဖမ်းသူများနှင့် လယ်သမားများအား လုပ်ငန်းပြန်လည်စတင်နိုင်ရန် ပံ့ပိုးကူညီပေးခြင်း၊ အသေးစားလုပ်ငန်းများကို ဈေးကွက်နှင့်အရင်းအနှီးအတွက် လက်လှမ်းမီစေရန် ကူညီပေးခြင်း၊ အမျိုးသမီးများအား တန်းတူညီ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ရရှိစေရန် လုပ်ဆောင်ပေးခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ “ဆိုင်ကလုန်းမိုခါ မုန်တိုင်းဒဏ်ခံရသူတွေအတွက် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလမ်းစဟာ ရှည်လျားမှာဖြစ်ပေမဲ့ UNDP က ပြည်သူတွေရဲ့ လတ်တလော အရေးကြီးလိုအပ်ချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ အသင့်ဖြစ်နေပါတယ်” ဟု UNDP ဌာနေကိုယ်စားလှယ် Titon Mitra မှပြောကြားခဲ့သည်။ “ဒေသခံတွေရဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းကို တတ်နိုင်သမျှ အမြန်ဆုံး ပြန်လည်တည်ထောင်နိုင်အောင် ကူညီပေးသွားပါမယ်။ ဒါမှသာ သူတို့အနေနဲ့ တည်ငြိမ်တဲ့ ဝင်ငွေရပြီး နောင် အနာဂတ်ဘေးအန္တရာယ် ကျလာခဲ့လျှင် ခံနိုင်ရည်ရှိရှိ ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားနိုင်မှာပါ။ ရပ်ရွာလူထု တောင့်တင်းခိုင်မာလာအောင် ပံ့ပိုးကူညီဖို့နဲ့ ကူညီထောက်ပံ့မှု က လာမည့် ရက်သတ္တပတ်တွေ၊ လတွေ၊ နှစ်တွေထိ ရေရှည်တည်တံ့ဖို့သေချာအောင် ကျွန်တော်တို့ ကတိကဝတ်ပြုထားပါတယ်” ဟုလည်း ထပ်လောင်းပြောကြားသွားခဲ့ပါသည်။
ဒုတိယဆင်းရဲမွဲတေမှုနှုန်းအများဆုံးပြည်နယ် ဖြစ်ပြီး လူဦးရေ၏ သုံးပုံနှစ်ပုံမှာ ဆင်းရဲမွဲတေမှုမျဉ်းအောက်တွင် ရှိနေပါသည်။ မုန်တိုင်းတိုက်ခတ်မှုကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လူပေါင်း ၁.၉ သန်းခန့် ထိခိုက်ခဲ့သည်။ အနည်းဆုံး လူ ၁၄၅ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း အာဏာပိုင်များက အစီရင်ခံတင်ပြသော်လည်း အခြားသတင်းရင်းမြစ်များကမူ ယင်းထက် သေဆုံးသူဦးရေ ပိုမိုများပြားကြောင်း တင်ပြကြသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်မြို့တော် စစ်တွေတွင် လေပြင်းနှင့် မုန်တိုင်းဒီရေများ ရိုက်ခတ်မှုကြောင့် အဆောက်အဦးအားလုံးနီးပါး ပျက်စီးခဲ့ရသည်။ တံတားများပြိုကျခြင်း၊ ဒေသခံတို့၏ငါးဖမ်းစက်လှေများ နစ်မြုပ်ဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် စာသင်ကျောင်းများ၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အဆောက်အအုံများပျက်စီးခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ မြေဧရိယာ ၁,၁၈၂ စတုရန်းကီလိုမီတာခန့် ရေလွှမ်းမိုးခံခဲ့ရ၍ ကျွဲ၊နွားတိရစ္ဆာန်များသေဆုံးကာ သောက်သုံးရေအရင်းအမြစ်များ ညစ်ညမ်းခဲ့ပြီး လယ်ယာမြေများလည်း ဆားငန်ရေဝင်ရောက်မှုကြောင့် ပျက်စီးခဲ့ရသည်။ စားနပ်ရိက္ခာဈေးနှုန်းများ အဆမတန်မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ပျက်စီးသွားသော နေအိမ်များနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများကို ပြုပြင်ရန်အတွက်လည်း အခြေခံဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ UNDP သည် အရေးပေါ် လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနေပြီး လက်ရှိအချိန်အထိ လူဦးရေ ၆၀,၀၀၀ ကျော် ထံသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ရပ်ရွာလူထုများ အမြန်ဆုံး ပြန်လည်ထူထောင်လာနိုင်စေရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ရန် ပံ့ပိုးကူညီရေးအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့ အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်နေပါသည်။ ပထမဦးစားပေးဆောင်ရွက်ရန်မှာ အခြေခံအဆောက်အအုံများ ပြုပြင်ခြင်းနှင့် လမ်းများရှင်းလင်းခြင်းဖြစ်သည်။ သို့မှသာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအကူအညီများလည်း ရောက်ရှိနိုင်ကာ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောအခြေခံဝန်ဆောင်မှုများကို လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ UNDP သည် ဤလုပ်ငန်းကို ဆောင်ရွက်နေသူများအား ဝင်ငွေတစ်ခု လတ်တလောရရှိအောင် ပေးဆောင်ထားပြီး ပါဝင်သူအများစုမှာ အမျိုးသမီးများနှင့် ပြောင်းရွှေ့ရေးစခန်းများတွင် နေထိုင်သူများဖြစ်သည်။ "မုန်တိုင်းတိုက်လို့ ကျွန်မအရင်ကအလုပ်လုပ်ခဲ့တဲ့ စက်ချုပ်ဆိုင်လည်းပြိုသွားတာကြောင့် အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ စက်ချုပ်ဆိုင်က ဘာမှမရှိတော့လောက်အောင် ပြိုကျပျက်စီးသွားလို့ ကျွန်မရဲ့အလုပ်ရှင်ကတော့ အခုအချိန်ထိ ပြန်ပြီးတည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားနေဆဲပါပဲ။ ဒါပေမယ့် အခု စစ်တွေမှာ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းတွေ အရမ်းကိုမှ နှစ်ဆမကလောက်အထိ ဈေးတက်နေတော့ ပြန်ဆောက်ဖို့ကလည်း တော်တော်မလွယ်ပါဘူး" ဟု ၂၀၁၉ ခုနှစ်က စစ်တွေသို့စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်လာခဲ့သော၊ ယခုတွင်လည်း UNDP လမ်းရှင်းသည့်လုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေသူ မမြဝင်း (အမည်လွှဲ) မှ ပြောပြသွားခဲ့ပါသည်။ “အရင်စက်ချုပ်တဲ့ အလုပ်ကိုပြန်ပြီး လုပ်ဖို့စောင့်နေတုန်းမှာ လတ်တလော ဝင်ငွေလည်းရပြီး စားဝတ်နေရေး အဆင်ပြေအောင်ဖန်တီးပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ဝမ်းသာမိပါတယ်။ ဒီကရတဲ့ လုပ်အားခတွေကို ကျွန်မတို့မိသားစု အစားအသောက်ဝယ်ယူတဲ့နေရာမှာ အသုံးပြုသွားမှာပါ။ အခုက သိတဲ့အတိုင်းပဲ အစားအသောက်ဈေးနှုန်းတွေက အဆမတန်ကို ဈေးတက်သွားလို့ ကျွန်မရဲ့သားသမီးတွေကို ထမင်း၊ဟင်းချက်ကျွေးမွေးဖို့တောင် ခက်ခဲနေရပါတယ်။ ပြီးတော့ကလေးတွေ ကျောင်းပြန်ဖွင့်တဲ့အချိန်လည်း နီးကပ်လာတာမို့လို့ အစားအသောက်ဝယ်ပြီး ပိုတဲ့ပိုက်ဆံကိုတော့ သူတို့ပညာရေးအတွက် အထောက်အကူပြုပစ္စည်းတွေ ဝယ်တဲ့နေရာမှာသုံးသွားပါမယ်” ဟု မမြဝင်းမှ ထပ်မံပြောကြားသွားခဲ့သည်။ ကျွန်ုပ်တို့အဖွဲ့သားများသည် မုတ်သုန်ရာသီအမှီ မုန်တိုင်းဒဏ်သင့်ဒေသခံများ၏ နေအိမ်များကို ပြန်လည်ပြုပြင်ပေးခြင်းအပြင် အစားအစာများ၊ စိုက်ပျိုးစရာ မျိုးစေ့မျိုးစုံများနှင့် သဘာဝမြေဩဇာများ ထောက်ပံ့ဖြန့်ဝေပေးလျှက်ရှိပါသည်။ သောက်သုံးရေအရင်းအမြစ်များမှာ ပင်လယ်ရေနှင့် ရွှံ့များ ဝင်ရောက်ပြီး ညစ်ညမ်းပျက်စီးခဲ့ရသောကြောင့် UNDP မှ လူအများ သန့်ရှင်းသောသောက်သုံးရေများ ရရှိရန်အတွက် ရေတွင်းအသစ်များတူးဖော်ခြင်းနှင့် သောက်ရေကန်၊ သောက်ရေတွင်းများ ဆယ်ယူသန့်ရှင်းပေးခြင်းများကို လုပ်ဆောင်ပေးလျှက်ရှိသည်။ ထိုလုပ်ဆောင်မှုသည် ရေကြောင့်ဖြစ်ပွားသော ကူးစက်ရောဂါများအား မပြန့်ပွားအောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ရာတွင် အလွန်အရေးကြီးသော လုပ်ဆောင်ရမည့်အရာဖြစ်သည်။ UNDP သည် စစ်တွေတွင် ရပ်ရွာစားဖိုဆောင်အစီအစဉ်ဖြင့် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် လုပ်အားခကို ရပ်ရွာအသိုင်းအဝိုင်းရှိလူများအား ပေးအပ်ပြီး ဝိုင်းဝန်းချက်ပြုတ်စေကာ ဒေသခံ ၁,၀၀၀ ခန့် အတွက် အစားအစာကို ဝေမျှပံ့ပိုးပေးလျှက်ရှိသည်။ UNDP သည်ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် အခြေချထားကာ ခိုင်မာစွာတည်ရှိနေပြီး ယုံကြည်စိတ်ချရသော မိတ်ဖက်ကွန်ရက်များစွာဖြင့် ရေတိုရေရှည် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး နှစ်ခုလုံးအတွက် ကောင်းမွန်စွာ ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် တံတားများနှင့် စိုက်ပျိုးမြေကိုကာကွယ်ပေးနေသည့် ကျေးရွာတာတမံများကဲ့သို့သော အရေးကြီးသည့်အခြေခံအဆောက်အအုံများကို တတ်နိုင်သမျှအမြန်ဆုံး ပြုပြင်ပေးသွားမည်ဖြစ်သည်။ UNDP ၏ အခြားအစီအစဉ်များတွင် ငါးဖမ်းသူများနှင့် လယ်သမားများအား လုပ်ငန်းပြန်လည်စတင်နိုင်ရန် ပံ့ပိုးကူညီပေးခြင်း၊ အသေးစားလုပ်ငန်းများကို ဈေးကွက်နှင့်အရင်းအနှီးအတွက် လက်လှမ်းမီစေရန် ကူညီပေးခြင်း၊ အမျိုးသမီးများအား တန်းတူညီ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ရရှိစေရန် လုပ်ဆောင်ပေးခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ “ဆိုင်ကလုန်းမိုခါ မုန်တိုင်းဒဏ်ခံရသူတွေအတွက် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလမ်းစဟာ ရှည်လျားမှာဖြစ်ပေမဲ့ UNDP က ပြည်သူတွေရဲ့ လတ်တလော အရေးကြီးလိုအပ်ချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ အသင့်ဖြစ်နေပါတယ်” ဟု UNDP ဌာနေကိုယ်စားလှယ် Titon Mitra မှပြောကြားခဲ့သည်။ “ဒေသခံတွေရဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းကို တတ်နိုင်သမျှ အမြန်ဆုံး ပြန်လည်တည်ထောင်နိုင်အောင် ကူညီပေးသွားပါမယ်။ ဒါမှသာ သူတို့အနေနဲ့ တည်ငြိမ်တဲ့ ဝင်ငွေရပြီး နောင် အနာဂတ်ဘေးအန္တရာယ် ကျလာခဲ့လျှင် ခံနိုင်ရည်ရှိရှိ ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားနိုင်မှာပါ။ ရပ်ရွာလူထု တောင့်တင်းခိုင်မာလာအောင် ပံ့ပိုးကူညီဖို့နဲ့ ကူညီထောက်ပံ့မှု က လာမည့် ရက်သတ္တပတ်တွေ၊ လတွေ၊ နှစ်တွေထိ ရေရှည်တည်တံ့ဖို့သေချာအောင် ကျွန်တော်တို့ ကတိကဝတ်ပြုထားပါတယ်” ဟုလည်း ထပ်လောင်းပြောကြားသွားခဲ့ပါသည်။
5 ၏ 1

အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၀၁ ရက်။
ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ ရာသီဥတု ခြိမ်းခြောက်မှု၏ လတ်တလောနမူနာတစ်ခုဖြစ်သည့် ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း မိုခါ
ယူနီဆက်၏ ဒေသတွင်း အစီရင်ခံစာ အသစ်ဖြစ်သည့် ‘‘Over the Tipping Point” အရ မြန်မာကလေးငယ် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် တစ်ချိန်တည်းတွင် သုံးခုနှင့်အထက် ဖြစ်ပေါ်နေသော ရာသီဥတုနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အန္တရာယ်များကို ရင်ဆိုင်နေကြရပါသည်။
အဆိုပါအစီရင်ခံစာက အရှေ့အာရှနှင့် ပစိဖိတ်ဒေသမှ ကလေးငယ်များသည် အခြားကမ္ဘာ့ဒေသ အစိတ်အပိုင်းများမှ ကလေးငယ်များထက် ရာသီဥတု ကပ်ဘေးအန္တရာယ်များစွာနှင့် ပို၍ထိတွေ့ရနိုင်ကြောင်း ရှင်းပြထားပါသည်။ ထို့အပြင် ကလေးသူငယ်များကို ကာကွယ်ပေးရန်အတွက် ရာသီဥတုအန္တရာယ်ကို ပိုမိုဖြေရှင်းပေးနိုင်မည့် လူမှုဝန်ဆောင်မှုများနှင့် မူဝါဒများတွင် အဆောတလျင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြရန် အကြံပြုတောင်းဆိုထားပါသည်။
ပဋိပက္ခများနှင့် အခြားသော ဆုံးရှုံးမှုများကို နှစ်အတန်ကြာ ခံစားရပြီးဖြစ်သည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒေသများမှာ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းမိုခါကြောင့် ထပ်မံပျက်စီးဆုံးရှုံးရပါတယ်။ ဒီအချက်ကိုကြည့်ခြင်းဖြင့် ကလေးများနှင့် မိသားစုများအပေါ် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ရှင်းလင်းစွာ တွေ့မြင်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းမိုခါကြောင့် ပြင်းထန်စွာ ထိခိုက်ခဲ့သည့် ဒေသများတွင် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် လူဦးရေ ၃.၄ သန်းခန့် နေထိုင်ကြပါသည်။
ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် အပူချိန်နှင့် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်များ မြင့်တက်လာခြင်းနှင့်အတူ မုန်တိုင်းများ၊ ရေကြီးရေလျှံမှုများ၊ မြေပြိုခြင်းများနှင့် မိုးခေါင်ရေရှားခြင်းများကဲ့သို့ ပြင်းထန်သည့် ရာသီဥတုအခြေအနေများ ပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာသည့်အတွက် ကလေးငယ်သန်းပေါင်းများစွာမှာ အန္တရာယ်နှင့်ရင်ဆိုင်နေကြရပါသည်။ ကလေးများနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများစွာသည် နေရပ်စွန့်ခွာရခြင်းများနှင့် ရှင်သန်ရပ်တည်ရန် အခက်အခဲများအပြင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု၊ ပညာရေးနှင့် ရေနှင့် သန့်ရှင်းရေးဝန်ဆောင်မှုများကို လက်လှမ်းမီရရှိရန် အကန့်အသတ်များစွာ ရှိနေကြပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် COVID-19 နှင့် ပဋိပက္ခ၏ သက်ရောက်မှုများအပြင် အသက်မွေးလုပ်ငန်းများအပေါ် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ စီးပွားရေးသက်ရောက်မှုများကြောင့် ပညာရေးစရိတ် မတတ်နိုင်သောကြောင့်လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများတွင် ကူညီရန်အတွက်လည်းကောင်း မိသားစုများစွာသည် သားသမီးများကို ကျောင်းဆက်မထားနိုင်ဘဲ ကျောင်းထုတ်ရသည့်အခြေအနေများ ကြုံတွေ့နေရပါသည်။
ကလေးသူငယ်များ၏ ရာသီဥတု အန္တရာယ် အညွှန်းကိန်း (CCRI) ပေါ်အခြေခံသည့် နောက်ဆုံးလေ့လာချက်အရ အရှေ့အာရှနှင့် ပစိဖိတ်ဒေသမှ ကလေးငယ်ဦးရေ သန်း ၂၁၀ ကျော်သည် ဆိုင်ကလုန်း မုန်တိုင်းဒဏ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကလေးငယ်ဦးရေ သန်း ၁၄၀ ခန့်သည် ရေရှားပါးမှုနှင့်လည်းကောင်း၊ ကလေးငယ်ဦးရေ သန်း ၁၂၀ သည် ကမ်းရိုးတန်း ရေကြီးရေလျှံမှုနှင့်လည်းကောင်း၊ ကလေးငယ်ဦးရေ သန်း ၄၆၀ သည် လေထုညစ်ညမ်းမှု နှင့်လည်းကောင်း ကြုံတွေ့ရနိုင်သည့် အန္တရာယ်မြင့်မားနေပါသည်။ ဤသက်ရောက်မှုများသည် ကလေးငယ်များ ရင်ဆိုင်နေရပြီးဖြစ်သည့် မညီမျှမှုများကို ပိုမိုဆိုးရွားစေလျှက် အနွမ်းပါးဆုံးသူများကို ပို၍ဆင်းရဲနွမ်းပါးအောင် တွန်းပို့လျှက်ရှိပါသည်။
မိသားစုများအနေဖြင့် လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသော ပဋိပက္ခများအကြား ဆိုင်ကလုန်းမိုခါတိုက်ခတ်မှု၏ နောက်ဆက်တွဲဒုက္ခများနှင့်ပါ ရုန်းကန်နေကြရချိန်တွင် မိန်းကလေးငယ်များသည် ယောက်ျားလေးများနှင့် အမျိုးသားများထက် ကပ်ဘေးအန္တရာယ်များ၏ သက်ရောက်မှုဒဏ်ကို ပို၍ခံရနိုင်ဖွယ်ရှိသည်ကို သတိရရန် အရေးကြီးပါသည်။ မသန်စွမ်းကလေးငယ်များသည်လည်း သဘာဝကပ်ဘေးတစ်ခုဖြစ်ပွားပြီးနောက် ဆိုးရွားသော ရလဒ်များနှင့် ပို၍အန္တရာယ်ကြီးမားစွာ ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသော ပဋိပက္ခများကြောင့် ထိခိုက်ခံစားနေရသော ကလေးငယ်များအတွက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားရေးဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးမှုများ ဆက်လက်ပံ့ပိုးပေးနေသည့်အပြင် ယူနီဆက်သည် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းနှင့် မကွေးတိုင်းတို့ရှိ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းကြောင့် ထိခိုက်မှုရှိသည့် ကလေးငယ်များနှင့် မိသားစုများအား အရေးကြီးအကူအညီများပေးရန် လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိပါသည်။
5 ၏ 1
အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လ ၁၅ ရက်။
သားဖွားဆရာမနှင့် HIV လူနာစောင့်ရှောက်ရေး စေတနာ့ဝန်ထမ်းတဖြစ်လဲ ရပ်ရွာအခြေပြုရေဖြန့်ဖြူးရုံ၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူမလင်းလင်း
မြန်မာအမျိုးသမီးများအား ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် ရန်ကုန်မြို့၊လှိုင်သာယာမြို့နယ်ရှိ ရပ်ရွာအခြေပြုရေသန့်ဖြန့်ဖြူးရုံမှ ခေါင်းဆောင်တဖြစ်လဲ သားဖွားဆရာမနှင့် HIV လူနာပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး စေတနာ့ဝန်ထမ်းဖြစ်သူ မလင်းလင်း၏ UNDP၊ WaterAid တို့နှင့်အတူ ပူးပေါင်းလက်တွဲ၍ သူမ၏ရပ်ရွာဝန်းကျင်အတွက် သောက်သုံးရေသန့်ရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပုံအကြောင်းအား ဖော်ပြအပ်ပါသည်။
မလင်းလင်းသည် သားဖွားဆရာမအဖြစ် အလုပ်အကိုင်အတွေ့အကြုံရှိပြီး ယခင်ကလည်း HIV ဝေဒနာရှင်များအတွက် စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖြစ် ပြုစုစောင့်ရှောက်ပေးခဲ့သည့်အလျှောက် သူမ၏ပတ်ဝန်းကျင်ရှိသူများကို ပံ့ပိုးကူညီခြင်း၏အရေးပါပုံအား သိရှိထားပြီးဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း သူမအနေဖြင့် ရပ်ရွာဝန်းကျင်အတွင်းရှိလူများ၏ ကျန်းမာရေးနှင့်သာယာဝပြောရေးကိုမြှင့်တင်ရန် သန့်ရှင်းသောသောက်သုံးရေရရှိအောင် လုပ်ဆောင်သည့်နေရာတွင် လိုအပ်သောအကူအညီများအား လုပ်အားပေးလုပ်ဆောင်ရင်း တက်ကြွစွာပါဝင်ခဲ့သည်။
ဤရပ်ရွာအခြေပြုရေဖြန့်ဖြူးရုံသည် လူပေါင်း (၆,၉၀၀) ကျော်အား သောက်သုံးရေသန့်တစ်ပုံးလျှင် ငွေကျပ် (၂၅၀)ကျပ်တည်းဖြင့် ရောင်းချထောက်ပံ့ပေးလျှက်ရှိသည်။ ထိုနှုန်းထားသည် ယခင်က လူများစွာကိုဖျားနာစေသော မသန့်ရှင်းသည့်သောက်သုံးရေအတွက် ပေးဆောင်ခဲ့ရသည့်အတိုင်းပင်ဖြစ်သည်။
"ကျွန်မတို့ရပ်ကွက်ကလူတွေ ဖျားနာကြတုန်းက ဝင်ငွေလည်းမရှိသလောက်နည်းတာကြောင့် ဆေးရုံစရိတ်မတတ်နိုင်ခဲ့ကြဘူး။ ဆေးရုံစရိတ်ပေးလိုက်ပြန်ရင်လည်း ရေဝယ်သုံး၊ဝယ်သောက်ဖို့ အပိုပိုက်ဆံကမရှိတော့ပြန်ဘူးလေ။ ဒီလိုနဲ့ပဲ သံသရာကလည်ပြီး ဘယ်တော့မှမဆုံးတော့ဘူး" ဟု မလင်းလင်းကပြောပြခဲ့ပါသည်။
“အခုတော့ ကျွန်မတို့တွေ သန့်ရှင်းတဲ့သောက်သုံးရေသန့်ကိုရရှိပြီး အဲဒီရေဖြန့်ဖြူးတဲ့လုပ်ငန်းကနေပဲ အပိုဝင်ငွေတွေရရှိပါတယ်။ ဒီလိုရပ်ရွာအခြေပြုရေဖြန့်ဖြူးရုံ စတင်ခဲ့တဲ့အချိန်ကစပြီး ကျွန်မတို့ရွာမှာ ဖျားနာသူဦးရေဟာ သိသိသာသာလျော့နည်းလာခဲ့ပါတယ်။ ကျွန်မတို့ရေဖြန့်ဖြူးတဲ့အုပ်စုရှိ အမျိုးသမီးတွေဟာဆိုရင်လည်း အခုဆိုရင်အလုပ်အကိုင်လေးတွေရရှိပြီး သူတို့ရဲ့လစဉ်ဝင်ငွေတွေကို ရရှိနိုင်ကြပြီလေ"
ညောင်ရွာရှိ ရပ်ရွာလူထုအခြေပြု ရေဖြန့်ဖြူးရုံသည် UNDP မှပိုမိုကျယ်ပြန့်စွာ လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိသောပရောဂျက်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းပရောဂျက်သည် ပုံမှန်ဝင်ငွေမရရှိဘဲ ရုန်းကန်နေရသည့် အမျိုးသမီးများအား ပံ့ပိုးကူညီပေးသွားမည်ဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီးများ၏ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုလုပ်ငန်းများတွင် တိုးတက်ကောင်းမွန်စေရန်လိုအပ်သော သင်တန်းများပို့ချပေးခြင်းဖြင့် ဝင်ငွေဖန်တီးမှုနှင့် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ တိုးတက်များပြားလာအောင် လုပ်ဆောင်ပေးသွားမည်ဖြစ်သည်။ UNDP သည် လှိုင်သာယာမြို့နယ်တွင် ယခုအချိန်ထိ လူပေါင်း (၁၀၀,၀၀၀) ကျော်၏ ဘဝပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် ကူညီပေးသွားခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။
အပြုသဘောဆောင်သော ပြောင်းလဲမှုတစ်ခု မိမိနေထိုင်ရာဝန်းကျင်တွင်ပြုလုပ်ရန် ယခုကဲ့သို့ခက်ခဲသောကာလများအတွင်း မလင်းလင်း၏ ခေါင်းဆောင်မှုစွမ်းရည်နှင့် ခိုင်မာသောသန္နိဌာန်ကဲ့သို့သော အရာများသည် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ သူမသည် သူမပတ်ဝန်းကျင်ရှိ အမျိုးသမီးများအား စံနမူနာပြခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ အမျိုးသမီးများ၏ဘဝ တိုးတက်ကောင်းမွန်ရေးအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ၍ အလုပ်အကိုင်ရာထူးများရရှိရန် ပံ့ပိုးကူညီပေးခြင်းသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ၎င်းတို့၏အခန်းကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ရေးအတွက် အလွန်အရေးပါသော လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။
5 ၏ 1

အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လ ၁၅ ရက်။
မြန်မာနိုင်ငံရှိ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာလုပ်ငန်းနယ်ပယ်က အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခွင့်အလမ်းများ နဲ့ စိန်ခေါ်မှုများ
"စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာပိုင်းထဲ စပြီး ခြေချကတည်းက ဒီအပိုင်းနဲ့ အလုပ်တစ်ခု ရအောင်လုပ်ပြီး ဒေသတောင်သူတွေ အကျိုးကျေးဇူး ဖြစ်ထွန်းအောင် အလုပ်လုပ်ပေးချင်ခဲ့တာပါ" လို့ မဆန်းယဉ် က ပြောပါတယ်။ သူ့အသံကတဆင့် သူ့ရဲ့ စိတ်လှုပ်ရှားမှုကို ခံစားမိပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ဦးဒေသခံတစ်ယောက် ဖြစ်တဲ့ အသက် ၂၄နှစ်အရွယ် မဆန်းယဉ်က သူရည်မှန်းထားခဲ့တဲ့ အလုပ်ကို ရခဲ့ပါပြီ။ ဒါပေမဲ့လည်း အမျိုးသားတွေ ကြီးစိုးနေတဲ့ ဒီပတ်ဝန်းကျင်ထဲမှာ လွယ်ကူအဆင်ပြေခဲ့ တာ တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ မဆန်းယဉ်က UNOPS မှ စီမံခန့်ခွဲပြီး အလှူရှင်များ စုပေါင်းထည့်ဝင်ထားတဲ့ LIFT ရန်ပုံငွေမှ ပံ့ပိုးပေးထားတဲ့ East-West Seed အဖွဲ့ရဲ့ မြောက်ဦး စီမံချက်မှာ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ကွင်းဆင်းကြီးကြပ်ရေး အရာရှိအဖြစ်နဲ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ စီမံချက်ရွာပေါင်း ၁၆ရွာက တောင်သူတွေ အတွက် အသိပညာပေးလုပ်ငန်းတွေကို ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်နေတာမို့ တာဝန်ယူထားရတဲ့ လုပ်ငန်းပိုင်းတွေ မနည်းလှပါဘူး။
ပညာရေးနဲ့ စိတ်အားထက်သန်မှုက အခရာကျတဲ့ အပိုင်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်
"စီမံချက်စတဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ကတည်းက တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ပတ်မှာ အနည်းဆုံး လေးရက်က ကွင်းထဲမှာပဲ ရှိပါတယ်။ မနက် ၁၀နာရီလောက်ကနေ ညနေပိုင်းအထိ စီမံချက်ရွာတွေ ထဲက တောင်သူတွေနဲ့ တွေ့တယ်၊ သင်တန်းတွေပေးတယ်၊ သူတို့လိုအပ်တဲ့ နည်းပညာတွေ ပေးတယ်" လို့ စိုက်ပျိုးရေး သိပ္ပံ (ကျောက်တော်) က စိုက်ပျိုးရေးကျောင်းဆင်းတစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ မဆန်းယဉ်က ရှင်းပြပါတယ်။
"သိတဲ့အတိုင်းပဲလေနော်၊ ဘွဲ့လေးတစ်ခုရှိရုံနဲ့ အလုပ် အလွယ်တကူ ရဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူးလေ။ ဒါကြောင့် အပြင်မှာ အခွင့်အလမ်းရရင် ရသလို စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာပိုင်းတွေကို ဆက်ပြီးလေ့လာဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။ မြန်မာ့ဆန်စပါးအသင်းချုပ်က စီစဉ်တဲ့ စိုက်ပျိုးနည်းပညာသင်တန်းကို ကျွန်မတက်ခဲ့ပါတယ်"
ကျား၊မ ခွဲခြားမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပုံစံခွက်တွေကြောင့် နည်းပညာအလုပ်တွေထဲက အမျိုးသမီးတွေ ဟာ ချန်ထားခံနေရဆဲ ဖြစ်ပါတယ်
အားလုံးအဆင်ပြေနေတာလို့ ထင်ကြပေမယ့် တကယ်တမ်းမှာ မလွယ်လှပါဘူး။ နေရာတစ်ခုကို တက်လှမ်းနိုင်ဖို့အတွက်ဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေက ပိုပြီးကြိုးစားအောင်မြင်မှသာ ရပါတယ်။
သူ အခုလိုမျိုး အခြေအနေဖြစ်လာအောင် လျှောက်ခဲ့ရတဲ့ ခရီးလမ်းက မလွယ်လှပါဘူး။ ပညာရေး နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စည်းမျည်းစည်းကမ်းတွေနဲ့တင် အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားထားပြီး အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ ပိုပြီး ခက်ခဲနေစေပါတယ်။
"မြန်မာနိုင်ငံမှာက တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းမှာရတဲ့ အမှတ်အပေါ်မူတည်ပြီး တက်ရောက်ရတဲ့ တက္ကသိုလ်ကွာပါတယ်။ မိန်းကလေးတွေအတွက်ဆိုရင် ယောက်ျားလေးတွေထက် အမှတ်ပိုပြီး မြင့်မှရတယ်။ ကျွန်မတို့ စိုက်သိပ္ပံမှာဆိုရင် ကျွန်မတို့လို မိန်းကလေးတွေက တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းမှာ အနည်းဆုံး အမှတ် ၃၅၀ ရမှ ဝင်လို့ရပေမယ့် ယောကျ်ားလေးတွေကျ အမှတ် ၃၀၀ ရရင်ကို တက်လို့ရနေပြီလေ။"
သူ ဘွဲ့ရပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ပိုအဆင်ပြေလာတယ်။ ပြည်တွင်း NGO အဖွဲ့တစ်ခုရဲ့ စိုက်ပျိုးရေးအပိုင်းမှာ စီမံချက်လက်ထောက်အနေနဲ့ အလုပ်ရခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကစပြီး ပြည်တွင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေမှာ အလုပ်လုပ်ဖို့ ဖြစ်လာခဲ့တာပါပဲ။
ဦးဆောင်တောင်သူတွေရဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့အတွက် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်
လက်ရှိမှာတော့ မဆန်းယဉ်ဟာ စီမံချက်ရွာ ၁၆ရွာက ဦးဆောင်တောင်သူတွေနဲ့ လက်တွဲပြီး တောင်သူတွေအတွက် အသိပညာဗဟုသုတပိုင်း တိုးတက်ရေးအတွက် နည်းပညာအထောက်အပံ့ပေးပြီး အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလုပ်ငန်းတွေ အားကောင်းအောင် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
"ဦးဆောင်တောင်သူအဖြစ်နဲ့ ရွေးချယ်ခံရဖို့အတွက် သတ်မှတ်ချက်တွေ ပြည့်မီရပါတယ်။ တောင်သူတစ်ဦးမှာ စိုက်ပျိုးမြေရှိမယ်၊ စိုက်ပျိုးဖို့ လိုအပ်တဲ့ ပစ္စည်းတွေရှိမယ်၊ အဲဒါဆိုရင် ကျွန်မတို့က ဦးဆောင်တောင်သူအနေနဲ့ ရွေးလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီတောင်သူတွေကို သီးနှံဖြစ်ထွန်းသည်အထိ သွင်းအားစုတွေ၊ နည်းပညာတွေ နဲ့ စိုက်ကိရိယာတွေ ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။ တကယ်လို့ ကျွန်မမှာ အလုပ်တွေ အရမ်းပိလို့ ကွင်းမဆင်းနိုင်တဲ့ ရက်မျိုးတွေဆိုရင်လည်း တောင်သူတွေကို ဖုန်းနဲ့ချိတ်ပြီး လိုတဲ့ စိုက်နည်းစနစ်တွေ ပေးတာမျိုးတွေ လုပ်ပါတယ်"
စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍက ဓလေ့ထုံးစံတွေ သိထားဖို့ နဲ့ ကျား၊မရေးရာ အခက်အခဲများ
ဒေသတွင်းက လူအမျိုးမျိုးနဲ့ အတူတူ လက်တွဲပြီး သင်တန်းတွေပေးရတာမို့ ဓလေ့ထုံးတမ်းစဉ်လာတွေနဲ့ မသွေဖယ်သွားအောင် ဂရုတစိုက် အလေးထားပြီး လုပ်ဆောင်ဖို့က အရေးကြီးပါတယ်လို့ မဆန်းယဉ်က ရှင်းပြပါတယ်။
"ရွာမှာ သင်တန်းပေးတဲ့အခါကျရင် တောင်သူအများစု အားနိုင်တဲ့ ရက်မျိုးကို ရွေးရတယ်။ မွတ်စလင်မ်ရွာတွေမှာ သင်တန်းပေးတဲ့အခါမျိုးဆိုရင် ဘုရားရှိခိုးတဲ့နေ့ဖြစ်တဲ့ သောကြာနေ့တွေဆို ရှောင်ပြီး ပေးရတာပေါ့။ ရခိုင်ရွာတွေမှာကျ ဘာသာရေး လူမှုရေး အခမ်းအနားတွေရှိတတ်တာမို့ ရွာခံတောင်သူတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းပြီး သင်တန်းတက်ဖို့ အဆင်ပြေတဲ့ရက်ကို ရွေးရတယ်။ တောင်သူတစ်ဦးချင်းရဲ့ ကွင်းထဲထိ လိုက်ပြီး မျိုးကျဲတဲ့အချိန်ကစလို့ လိုတဲ့ နည်းပညာတွေ ပေးပါတယ်။ ဒါကတော့ ရေရှည်ပေးရတာမျိုးပေါ့။ ပိုးကျတဲ့အခါမျိုးတို့ ဘာတို့ဆိုရင်တော့ အခြေအနေနဲ့ အကိုက်အညီဆုံးဖြစ်မယ့် နည်းလမ်းမျိုးတွေနဲ့ ဖြေရှင်းနိုင်အောင် ကူညီပေးတာတွေလည်း လုပ်ပါတယ်။
နည်းပညာပိုင်းမှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး အကူအညီလိုအပ်နေတဲ့ ရပ်ရွာလူထု အတွက် အလုပ်လုပ်နေတာကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်က ရပ်ရွာလူထုတွေနဲ့ အလုပ်လုပ်တဲ့အခါမှာ ကျား၊မရေးရာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အခက်အခဲတွေ၊ မတူကွဲပြားမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးလည်း စိတ်ဝင်တစား လေ့လာပါတယ်။ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်နိုင်တာက နေရာတိုင်းမှာ တွေ့ရလေ့ရှိတဲ့ ထုံးစံတစ်ခုရယ်လို့တော့ မဖြစ်နေသေးပါဘူး။ "တချို့ရွာတွေမှာက အမျိုးသမီးတွေပါဝင်ပေမယ့် တချို့ရွာတွေမှာကျတော့ အမျိုးသားပါဝင်မှု ပိုများပါတယ်။ ကျွန်မတာဝန်ယူထားတဲ့ ၁၆ရွာမှာ မွတ်စလင်မ်ရွာ နှစ်ရွာပါ ပါပါတယ်။ အဲဒီရွာဘက်ခြမ်းတွေမှာ အမျိုးသားတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင် အမျိုးသမီးပါဝင်မှုက သိသိသာသာ နည်းပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အသိအမြင်ဖွင့်သင်တန်းတွေလည်းပေးတော့ အမျိုးသမီးတွေ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်မားဖို့ လုပ်ဆောင်တာတွေမှာ တဖြေးဖြေး တိုးတက်မှုတော့ရှိပါတယ်"
ကိုယ့်အလုပ်နဲ့ပတ်သက်လို့ စီမံချက်ရွာတွေမှာ ပြောဆိုဆက်ဆံရတဲ့အခါမှာ တချို့သော အရိုးစွဲပုံစံတွေကို မဆန်းယဉ်လည်း တွေ့ကြုံခဲ့ရဖူးပါတယ်။
"တချို့ရွာတွေကျတော့ ကျွန်မကိုယ်တိုင်လည်း စိတ်မသက်မသာ ဖြစ်ရတာမျိုးတွေ ရှိခဲ့ဖူးတယ်။ ဒီစိုက်ပျိုးရေးမှာ နှစ်တွေအများကြီး လုပ်ခဲ့တဲ့ တချို့တောင်သူတွေဆိုရင် ကျွန်မလို အမျိုးသမီးငယ်လေးတစ်ယောက်က စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာသင်တန်းတွေ ပေးတဲ့အခါကျတော့ သူတို့လောက်တောင် တတ်ကျွမ်းမှု မရှိလောက်ဖူးဆိုပြီး ထင်နေကြတာမျိုးတွေရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း မိရိုးဖလာနည်းနဲ့ နှစ်တွေကြာအောင် စိုက်ခဲ့ကြတယ် ဆိုသည့်တိုင်အောင် ခေတ်မီစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်တွေကို အားတက်သရော လေ့လာချင်ကြတဲ့သူတွေလည်း အများကြီး ရှိပါတယ်။ သူတို့တွေကျတော့ အထွက်နှုန်းတိုးဖို့ အောင်မြင်ဖို့အတွက်ဆို ဘယ်လိုနည်းပညာမျိုးမဆို စိတ်ပါလက်ပါ သုံးချင်ကြတယ်"
အမျိုးသားတွေလောက်တောင် တတ်ကျွမ်းမှု မရှိလောက်ဖူးဆိုပြီး ထင်နေကြတာမျိုးတွေရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း မိရိုးဖလာနည်းနဲ့ နှစ်တွေကြာအောင် စိုက်ခဲ့ကြတယ် ဆိုသည့်တိုင်အောင် အထွက်နှုန်းတိုးဖို့ အောင်မြင်ဖို့အတွက်ဆို ခေတ်မီစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်တွေကို အားတက်သရော လေ့လာချင်ကြတဲ့သူတွေလည်း အများကြီး ရှိပါတယ်။
အမျိုးသမီးငယ်တွေနဲ့ မိန်းကလေးတွေအတွက် သူတို့အိပ်မက်တွေ လက်တွေ့ဖြစ်လာဖို့ ပေးချင်တဲ့ အကြံညဏ်
ငယ်ရွယ်သူတစ်ယောက် ဖြစ်ပေမဲ့လည်း မဆန်းယဉ်ဟာ ဒီနေ့လိုအနေအထားမျိုးဖြစ်လာဖို့ အတွက် အခက်အခဲတွေ အများကြီးကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့လိုမျိုး နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာမှာ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုချင်ကြတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကိုလည်း အားပေးအကြံပြုချင်ပါတယ်။
ဒီနေ့ခတ်မှာ အိုင်တီနည်းပညာပိုင်း ကျွမ်းကျင်ဖို့ လိုအပ်နေတာကြောင့် မဆန်းယဉ်လို လူငယ်အတတ်ပညာရှင်တွေက အမျိုးသမီးတွေအတွက် အားကျအတုယူဖွယ်ဖြစ်ပါတယ်။
အိုင်တီနည်းပညာဟာ ကွန်ပျူတာ၊ အင်တာနက် နဲ့ တခြားလုပ်ဆောင်ချက်တွေရဲ့ အသုံးပြုပုံကစလို့ အရာရာကို လွှမ်းခြုံနေပါတယ်။
လုပ်ငန်းခွင်မှာ ကျား၊ မ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေဟာ အမျိုးသမီးတွေကို အလွန်အမင်းထိခိုက်စေတာကြောင့် အောင်မြင်လိုတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကိုလည်း ထိုလုပ်ငန်းခွင်တွေဆီ မရောက်ဖို့ မျှော်လင့်မိပါတယ်။
နောက်ဆုံးအနေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ့်ကိုကိုယ် ယုံကြည်မှုရှိဖို့ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။
“ဒေသတွင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စီမံချက်တွေကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ နိုင်ငံတကာနဲ့ ပြည်တွင်း အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို လူမှုဆက်ဆံရေး စွမ်းရည်မြှင့်တင်ပေးတဲ့ သင်တန်းတွေ ပို့ချ ပေးကြဖို့လည်း အကြံပြုချင်ပါတယ်။”
မဆန်းယဉ်က သူ့လိုမျိုး နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာမှာ လုပ်ကိုင်ချင်ကြတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအတွက် အကြံညဏ်တချို့ကို မျှဝေပေးထားပါတယ်။
"အိပ်မက်တွေ အကောင်ထည်ပေါ်လာဖို့ဆိုရင် ပထမဆုံးကတော့ အိုင်တီနည်းပညာပိုင်းမှာ ကျွမ်းကျင်အောင် လုပ်ထားဖို့ လိုပါတယ်။ အခုခေတ်မှာ ကိုယ်သိချင်တာ၊ လိုချင်တာတွေကို အင်တာနက်ကနေ အိုင်တီနည်းပညာသုံးပြီး အလွယ်တကူ လေ့လာနေနိုင်ပါပြီ။ ဒုတိယအချက်ကတော့ ကျား၊မ မခွဲခြားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ အလုပ်စပြီး လုပ်ဖို့ပါ။ ပထမဆုံးအလုပ်မှာတင် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရရင် ဘဝတလျှောက်လုံးမှာလည်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအခါကျတော့ သက်ဆိုင်ရာ ကဏ္ဍမှာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ယောက်ဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့အခါမှာလည်း စိန်ခေါ်မှုကြီးကြီးတစ်ခု ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ ကျွန်မတို့ ဒီလို လုပ်ငန်းတွေမှာ နေ့စဉ်လိုလို လူအများနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အတန်းပညာမပြည့်စုံခဲ့တဲ့ တောင်သူတွေနဲ့လည်း ပြောဆိုဆက်ဆံရတာတွေ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုတွေ ပိုရှိဖို့လိုပါတယ်။ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး စီမံချက်တွေကို ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ ပြည်တွင်းပြည်ပ အဖွဲ့အစည်းတွေဘက်ကလည်း ဝန်ထမ်းတွေကို ပြောဆိုဆက်ဆံရေးပိုင်းတွေ၊ လူမှုရေးအပိုင်းတွေမှာ ကျွမ်းကျင်လာအောင် သင်တန်းတွေပေးသင့်တယ်လို့ ကျွန်မ မြင်မိပါတယ်"
5 ၏ 1

အဖြစ်အပျက်/ဘဝဇာတ်ကြောင်း
၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လ ၁၄ ရက်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျားမ တန်းတူညီမျှရေး နှင့် အမျိုးသမီးစွမ်းဆောင်ရည် မြှင့်တင်ရေး– အတောင်ကျိုး ငှက်တစ်ကောင်၏ ပျံသန်းမှု
ကျွန်မအနေဖြင့် ဤအတွေးအမြင်ဆောင်းပါးကို ရေးသားရခြင်းမှာယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျားမတန်းတူညီမျှမှုနှင့် အမျိုးသမီးစွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်မှု မည်မျှအရေးကြီးကြောင်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး မမွေးဖွားသေးသော မျိုးဆက်သစ် ကလေးများကို ရှင်းပြလိုသည့် ဆန္ဒကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။ မိမိ၏ကလေးအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် အနာဂတ်ကို လက်ဆင့်ကမ်းပေးလိုသည်မှာ မိခင်တိုင်း၏ ရင်ထဲက မျှော်လင့်ချက်ဆန္ဒ ဖြစ်ပါသည်။ ကျားမတန်းတူညီမျှရေး နှင့်ပတ်သက်၍ အခက်အခဲများကြားမှ ကြိုးစားပမ်းစားရရှိခဲ့သည့် တိုးတက်မှုများ ဆုတ်ယုတ် လျော့ပါးလာသည်ကို ကျွန်မတို့ကြုံတွေ့နေရသည့်အတွက် ကျားမတန်းတူညီမျှရေးနှင့် အမျိုးသမီးများ၏ စွမ်းဆောင်ရည် မြှင့်တင်ရေးကို ပိုမိုတိုးတက်အောင် လက်တွေ့ဆောင်ရွက်ရန် ပါဝင်ပတ်သက်သူအားလုံးကို ကျွန်မအနေဖြင့် တိုက်တွန်းနှိုးဆော် အပ်ပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံရှိ အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးငယ်များသည် ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ အာဏာသိမ်းမှုနှင့် ဘေးကင်းလုံခြုံရေး၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာနှင့် လူမှုစီးပွားဆိုင်ရာ အကြပ်အတည်းများကြောင့် အချိုးအစား မမျှတစွာ ထိခိုက်ခံစားကြရသည်။ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုကြောင့် အမျိုးသမီးနှင့် အမျိုးသားကြား လုပ်ခလစာ ကွာဟမှုကြီးမားလာသည့်အပြင်၊ အသေးစားနှင့် အငယ်စား စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ သို့မဟုတ် အလွတ်သဘောကဏ္ဍတွင်လုပ်ကိုင်ရလေ့ရှိသည့် အမျိုးသမီးဦးဆောင်သည့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ပြန်လည်ရပ်တည်နိုင်အောင် ပိုမိုကြိုးစားရုန်းကန်ကြရသည်။ လိင်မှုဆိုင်ရာနှင့် မျိုးဆက်ပွား ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုများ လက်လှမ်းမီရရှိခြင်းတွင်လည်း အပြင်းအထန် ထိခိုက် ဆုတ်ယုတ်မှုများ ရှိခဲ့သည်။ ယုံကြည်အားကိုးနိုင်လောက်သည့် ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်များ မရနိုင်သော် လည်း၊ အားလုံးသော ညွှန်းကိန်းများ၏ ဖော်ပြချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြားတွင် ပုံစံမျိုးစုံဖြင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု၊ ကျားမအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုများ တိုးပွားလာသည့်အပြင်၊ အသက်ရှင်သန် လွတ်မြောက်လာ သူများအတွက် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ပေးသည့် ဝန်ဆောင်မှုများနှင့် တရားမျှတရေးကို လက်လှမ်းမီ ရယူနိုင်သည့် အကူအညီများလည်း မရှိသလောက်နည်းပါးရာမှ လုံးဝမရှိသည့် အနေအထားမျိုး ဖြစ်ပေါ်နေပါသည်။
ကျားမ တန်းတူညီမျှရေး အဘယ်ကြောင့် အရေးကြီးသနည်းဆိုသော မေးခွန်းအတွက် “လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုက တောင်ပံနှစ်ဖက်ပါတဲ့ ငှက်တစ်ကောင်နဲ့တူတယ်ဆိုပါစို့၊ တောင်ပံ တစ်ဖက်ကျိုးသွားရင်၊ အဲ့ဒီငှက်ဟာ ကောင်းကောင်း ပျံနိုင်တော့မှာ မဟုတ်ဘူး” ဟု ကျွန်မဖြေပါမည်။ တစ်နိုင်ငံလုံးလူဦးရေ၏ ၅၂ ရာခိုင်နှုန်း ပါ၀င်သည့် အမျိုးသမီးများအနေဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်သည့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် တန်းတူညီမျှ ကိုယ်စားပြု မပါဝင်နိုင်ခြင်း၊ အခြေခံအခွင့်အရေးများ၊ အလုပ်အကိုင်နှင့် ဝင်ငွေအခွင့်အလမ်းများကို တန်းတူမရရှိခြင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ နေ့စဉ်ဘဝတွင် အကြမ်းဖက် ခြိမ်းခြောက်မှုအန္တရာယ် များကို ဆက်လက် ကြုံတွေ့ နေရမည်ဆိုပါက၊ အမျိုးသမီးများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးများကို အပြည့်အဝ တောင်းဆိုနိုင်စွမ်းနှင့် အသုံးပြုနိုင်ခြင်း မရှိတော့ဘဲ လူ့အဖွဲ့အစည်းသည်လည်း ရေရှည်တည်တံ့ပြီး သာယာဝပြောသော အနာဂတ်ဆီသို့ တက်လှမ်းနိုင် မည့် လူမှုစီးပွားစွမ်းဆောင်ရည်များကို အပြည့်အဝ အသုံးပြုနိုင်တော့မည် မဟုတ်ပါ။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ အမျိုးသမီးများ သည် ဘေးဒုက္ခအမျိုးမျိုးကို ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရပြီး ကြံ့ကြံ့ခံ ရပ်တည်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ကုန်ထုတ်စွမ်းအား ဆိုင်ရာ အရင်းအမြစ်များ၊ မျိုးဆက်ပွားအခွင့်အရေးများနှင့်ပတ်သက်၍ တန်းတူညီမျှ မရရှိခြင်းများအပြင် အကြမ်းဖက်မှုနှင့် မတော်မတရားမှုများကို ဆက်လက်ကြုံတွေ့ ခံစားနေရဆဲ ဖြစ်သည်။
မကြာခဏကြုံတွေ့ရသည့် ပြင်းထန်သောအခြေအနေဆိုးများတွင် ဒေသတွင်းနှင့် ရပ်ရွာအဆင့် ရောဂါကပ်ဆိုးနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရာတွင် အမျိုးသမီးများသည် အဓိကနှင့် အသက် ကယ်ဆယ်ရေး အခန်းကဏ္ဍများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့်အတူ လူမှုရေးဆိုင်ရာနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာတွင် စွမ်းစွမ်းတမံ ဆောင်ရွက်နေသူများအဖြစ် တွေ့မြင်ရပြီး ဖြစ်ပါသည်။ ယခင်အချိန်များက ဖယ်ကြဉ်ခံရသည့် အမျိုးသမီးများအနေဖြင့် ထင်သာမြင်သာရှိသော ခေါင်းဆောင်မှု အခန်းကဏ္ဍများတွင် စတင်ဆောင်ရွက်လာမှုမှာ တိုးတက်မှုရှိလာပြီး၊ အမျိုးသမီးထုလှုပ်ရှားမှုအတွင်း စည်းလုံးညီညွတ်မှုသည် မကြုံစဖူး အမြင့်မားဆုံးအချိန်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ဤကဲ့သို့ အခြေအနေများ ရောက်ရှိရန် အနစ်နာခံ ကြိုးစား ဆောင်ရွက်မှုများစွာရှိခဲ့ပြီး၊ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တစ်ဦးချင်းနှင့် အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းများသည် အရင်းအမြစ် မလုံလောက်ခြင်း၊ အရင်းအမြစ်များ လျော့ပါး ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေကြုံရခြင်းနှင့် အလုပ်ပိုဝန်ပိခြင်းများအပြင် ၎င်းတို့၏ ဟုတ်တိုင်းမှန်ရာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုမှုများနှင့် ရဲရင့်သော ခေါင်းဆောင်မှုများကြောင့် အွန်လိုင်းတွင်ရော၊ လက်တွေ့ဘဝတွင်ပါ ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့် အကြမ်းဖက်မှုမျိုးစုံကို ပိုမိုကြုံတွေ့ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။
၂၀၂၃ ခုနှစ် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုအစီအစဥ်၏ အစီရင်ခံစာအရ အမျိုးသမီးများသည် အလုပ်အကိုင်ဆိုင်ရာ လူမှုစံနှုန်းများ၊ လုပ်ငန်းခွင်တွင်း စွမ်းဆောင်ရည် ချိုးနှိမ်ခံရမှုများ၊ ၎င်းတို့၏ အိမ်ထောင်စုများနှင့် ရပ်ရွာလူထုအတွင်း ရိုးရာအစဉ်အလာ အခန်းကဏ္ဍများကြောင့် ပဋိပက္ခများ၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ နှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အကြပ်အတည်းများနှင့် နောက်ဆက်တွဲ စီးပွားရေး သက်ရောက်မှုများ၏ ဒဏ်ကို အချိုးအစား မမျှတစွာ ထိခိုက်ခံစားကြရသည်။ ယခုနှစ်များအတွင်း အသက်ကယ်ဆယ်ရေး လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီအတွက် ဦးစားပေးခံရသူပေါင်း ၄.၅ သန်းတွင် ၅၂ ရာခိုင်နှုန်းသည် အမျိုးသမီးများ ဖြစ်ကြသည်။ အလွန်ခက်ခဲသော စိန်ခေါ်မှုများရှိနေစေကာမူ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်း သည် ဒေသန္တရ မိတ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းများနှင့်အတူပူးပေါင်း၍ ကျားမအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှု ကာကွယ်တားဆီးခြင်းနှင့် တုံ့ပြန် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ HIV/AIDS ကာကွယ်တားဆီးရေး၊ ငွေသားပံ့ပိုးမှုနှင့် စားနပ်ရိက္ခာ ဖြန့်ဖြူးပေးခြင်းများ ပါဝင်သည့် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများကို အမျိုးသမီးနှင့် မိန်းကလေးငယ် စုစုပေါင်း ၂.၃ သန်း အား ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ဖြည့်ဆည်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။
အမျိုးသမီးများအား နည်းမျိုးစုံဖြင့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများအားလုံး ပပျောက်ရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ သဘောတူ စာချုပ်တွင် အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးခြင်း၊ အမျိုးသမီးများဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ အမျိုးသားအဆင့် မဟာ ဗျူဟာစီမံကိန်း ချမှတ်အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းများကြောင့် ကျားမရေးရာတန်းတူညီမျှရေး၊ အမျိုးသမီး စွမ်းဆောင်ရည် မြှင့်တင်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ လွန်ခဲ့သောဆယ်စုနှစ်များက ကြိုးစားပမ်းစားရရှိခဲ့သည့် တိုးတက်မှု များရှိခဲ့သော်လည်း၊ အကြပ်အတည်းများကြောင့် ဤတိုးတက်မှုရလဒ်များသည် အလုံးစုံ ဆုတ်ယုတ် ပျက်ယွင်းခြင်း သို့ ဆိုက်ရောက်ခဲ့ရသည်မှာ မျက်မြင်ထင်ရှားဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံရှိ အခြေအနေများသည် သေရေးရှင်ရေးတမျှ အရေးကြီးလာသည့်အလျောက်၊ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးဘဝ ကဏ္ဍမျိုးစုံတွင် အမျိုးသမီးများ ဆက်လက် အရေးပါနေခြင်းသည်လည်း မျှော်လင့်အားထားရာ ဖြစ်လာပါသည်။
ကျားမ တန်းတူညီမျှရေးနှင့် အမျိုးသမီးစွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်ရေးတို့တွင် ကြုံတွေ့လာရသည့် ဆုတ်ယုတ် ကျဆင်းနေမှုများကို ရပ်တန့်ရန်၊ မြန်မာအမျိုးသမီးများနှင့် အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းနှင့် ကုလသမဂ္ဂ အေဂျင်စီအဖွဲ့အစည်းများ၏ အရေးပေါ်အကူအညီကို လိုအပ် နေသကဲ့သို့၊ ၎င်းတို့၏ မေတ္တာရပ်ခံမှုများကို နားထောင်ရန်နှင့် ထောက်ခံစည်းရုံးပြောဆိုမှုများကို ၎င်းတို့ကိုယ်စား ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ပေးရန်လည်း လိုအပ်ပါသည်။ ဤသို့ဆောင်ရွက်ရာတွင် အထောက်အပံ့များကို ဒေသန္တရ အခြေအနေနှင့်အညီ အကျိုးရှိထိရောက်စွာ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများ၏ အသိပညာနှင့် ကွန်ရက်ချိတ်ဆက်မှုများအပေါ် အားထား၍ ဝေးလံခေါင်ဖျားသောနေရာများတွင်နေထိုင်သူ လူဦးရေများအတွက် အကူအညီပေးနေသော အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းများကိုလည်း လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ပြီး ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိသော ကူညီပံ့ပိုးမှုများပေးရန်လည်း လိုအပ်ပါသည်။
သန်စွမ်းပြီး၊ ပျက်စီးမှုမရှိသော တောင်ပံနှစ်ဖက် အညီအမျှရှိသည့် ငှက်တစ်ကောင်သည် အမြင့်ဆုံးနှင့် အဝေးဆုံးသို့ ပျံသန်းကာ ရေရှည်တည်တံ့ပြီးသာယာဝပြောသော အနာဂတ်ဆီသို့ ဦးတည်ပျံသန်းနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ဤမတ်လ ၈ ရက်နေ့နှင့် နောင်ကာလများစွာတိုင် UN Women ကိုယ်စား ကျွန်မအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျားမ တန်းတူညီမျှရေးအတွက် ယနေ့ကစပြီး အမြဲတမ်း ဆက်လက်ရပ်တည်သွားမည်ဟု ကတိပြုအပ်ပါသည်။
5 ၏ 1

သတင်းထုတ်ပြန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၉ ရက်။
ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးရုံး (UNOCHA) ကမ္ဘာ့လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာအထိမ်းအမှတ်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်
မြန်မာနိုင်ငံမှာ မဆုံးသေးတဲ့ ပဋိပက္ခတွေနဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရတာတွေနဲ့ မကြုံစဖူးကြီးမားတဲ့ အခက်အခဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း လူဦးရေ ၁၈ သန်းနီးပါး (စုစုပေါင်း လူဦးရေရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံ) ဟာ လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီတွေ အရေးပေါ်လိုအပ်နေပါတယ်။ အခက်အခဲတွေ ပိုမိုရှုပ်ထွေးပြီး စိန်ခေါ်မှုတွေ ဆတိုးနေပေမဲ့ မိမိတို့ရဲ့ လူမှုကရုဏာလုပ်သားတွေဟာ အခက်အခဲတွေကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားပြီး လူမှုဘဝကယ်ဆယ်ရေးအကူအညီတွေ ဆက်လက်ပေးနေပါတယ်။
ဒေသခံနဲ့ ပြည်တွင်း လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ပဋိပက္ခနဲ့သဘာဝဘေးဒဏ်သင့် ဒေသတွေကို ဝင်ရောက်ကူညီနိုင်ဖို့ ဆန်းသစ်တဲ့ချဉ်းကပ်နည်းတွေသုံးပြီး သူတို့ရဲ့နိုင်ငံသားအချင်းချင်း အကူအညီပေးရာမှာ မလျော့စတမ်း သန္နိဌာန်ချထားကြပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ရဲ့ ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း ဒီမိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ဘေးဒဏ်သင့် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးသူငယ် ၁ ဒသမ ၈ သန်းအတွက် အမိုးအကာ၊ စားနပ် ရိက္ခာ၊ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု၊ ပညာရေးနဲ့ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုအကူအညီတွေ ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အကူအညီတွေပေးဖို့ လျာထားတဲ့ ဦးတည်လူဦးရေရဲ့ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ခရီးဆုံးအထိပြီးမြောက်ဖို့ လိုနေပါသေးတယ်။ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကင်းပြီး အလျဉ်မပြတ်တဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကြားက ဒီတာဝန်တွေပြီးစီးအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ရာ ရဲဝံ့တဲ့ လူမှုကရုဏာလုပ်သားတွေရဲ့ အသက်အိုးအိမ်ကို အကာအကွယ်ပေးဖို့နဲ့ အကူအညီလိုအပ်နေသူတွေဆီ အတားအဆီးမရှိ ဝင်ရောက်ကူညီခွင့်ရဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ၊ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းနဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေရဲ့ စုဖွဲ့လာတဲ့ ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်သူတွေဆီ အပြည့်အဝကူညီပေးဖို့ ရန်ပုံငွေပံ့ပိုးမှုက တန်းတူညီမျှအရေးကြီးပါတယ်။
ဘယ်လိုပဲဆိုပါစေ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ရဲ့ ရှစ်လတာကာလအတွင်းမှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာတုံ့ပြန်မှုအစီအစဥ်နဲ့ မိုခါမုန်တိုင်းတုံ့ပြန်ကူညီရေး အရေးပေါ်ရန်ပုံငွေတောင်းခံမှုအတွက် စုစုပေါင်းရန်ပုံငွေလိုအပ်ချက်ရဲ့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရန်ပုံငွေရရှိထားပါတယ်။ ဒီရန်ပုံငွေလိုအပ်ချက်ဟာ မိမိတို့ရဲ့ ကူညီပံ့ပိုးမှုတွေကို အချိန်မီ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အဟန့်အတားဖြစ်စေပါတယ်။
ဒီနေ့ ကမ္ဘာ့လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအထိမ်းအမှတ်နေ့မှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာအကူအညီ ပေးခွင့်ရဖို့နဲ့ လူမှုကရုဏာလုပ်သားတွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးကြဖို့ အပါအဝင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးများနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေကို လိုက်နာစောင့်ထိန်းကြဖို့ အစုအဖွဲ့ အားလုံးကို ပန်ကြားလိုပါတယ်။ အလှူရှင်အသိုင်းအဝိုင်းကိုလည်း ရန်ပုံငွေထည့်ဝင်မှုတွေ အရှိန်မြှင့်ဖို့နဲ့ ဘက်ပေါင်းစုံက အကျပ်အတည်းတွေကို ခါးစည်းခံနေကြရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်သူတွေအပေါ်ထားရှိတဲ့ ကတိကဝတ်ကို ထပ်လောင်းအတည်ပြုကြဖို့လည်း တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
လူသားချင်းစာနာတဲ့စိတ်ထားနဲ့ အကူအညီလိုအပ်သူတွေရဲ့ဘဝတွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့နဲ့ ခံစားနေကြရတဲ့ ဒုက္ခတွေကိုလျော့ပါးသက်သာစေဖို့အတွက် ဘာတွေပဲဖြစ်နေပါစေ၊ ဘယ်နေရာမှာမဆို မိမိတို့ တစ်စုတစ်စည်း တည်းရပ်တည်ပြီး ခိုင်မာတဲ့သန္နိဌာန်ချကြပါစို့။
ဒေသခံနဲ့ ပြည်တွင်း လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ပဋိပက္ခနဲ့သဘာဝဘေးဒဏ်သင့် ဒေသတွေကို ဝင်ရောက်ကူညီနိုင်ဖို့ ဆန်းသစ်တဲ့ချဉ်းကပ်နည်းတွေသုံးပြီး သူတို့ရဲ့နိုင်ငံသားအချင်းချင်း အကူအညီပေးရာမှာ မလျော့စတမ်း သန္နိဌာန်ချထားကြပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ရဲ့ ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း ဒီမိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ဘေးဒဏ်သင့် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးသူငယ် ၁ ဒသမ ၈ သန်းအတွက် အမိုးအကာ၊ စားနပ် ရိက္ခာ၊ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှု၊ ပညာရေးနဲ့ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုအကူအညီတွေ ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အကူအညီတွေပေးဖို့ လျာထားတဲ့ ဦးတည်လူဦးရေရဲ့ ၃၆ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ခရီးဆုံးအထိပြီးမြောက်ဖို့ လိုနေပါသေးတယ်။ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကင်းပြီး အလျဉ်မပြတ်တဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကြားက ဒီတာဝန်တွေပြီးစီးအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ရာ ရဲဝံ့တဲ့ လူမှုကရုဏာလုပ်သားတွေရဲ့ အသက်အိုးအိမ်ကို အကာအကွယ်ပေးဖို့နဲ့ အကူအညီလိုအပ်နေသူတွေဆီ အတားအဆီးမရှိ ဝင်ရောက်ကူညီခွင့်ရဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ၊ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ၊ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းနဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေရဲ့ စုဖွဲ့လာတဲ့ ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်သူတွေဆီ အပြည့်အဝကူညီပေးဖို့ ရန်ပုံငွေပံ့ပိုးမှုက တန်းတူညီမျှအရေးကြီးပါတယ်။
ဘယ်လိုပဲဆိုပါစေ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ရဲ့ ရှစ်လတာကာလအတွင်းမှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာတုံ့ပြန်မှုအစီအစဥ်နဲ့ မိုခါမုန်တိုင်းတုံ့ပြန်ကူညီရေး အရေးပေါ်ရန်ပုံငွေတောင်းခံမှုအတွက် စုစုပေါင်းရန်ပုံငွေလိုအပ်ချက်ရဲ့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရန်ပုံငွေရရှိထားပါတယ်။ ဒီရန်ပုံငွေလိုအပ်ချက်ဟာ မိမိတို့ရဲ့ ကူညီပံ့ပိုးမှုတွေကို အချိန်မီ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အဟန့်အတားဖြစ်စေပါတယ်။
ဒီနေ့ ကမ္ဘာ့လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအထိမ်းအမှတ်နေ့မှာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာအကူအညီ ပေးခွင့်ရဖို့နဲ့ လူမှုကရုဏာလုပ်သားတွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးကြဖို့ အပါအဝင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးများနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေကို လိုက်နာစောင့်ထိန်းကြဖို့ အစုအဖွဲ့ အားလုံးကို ပန်ကြားလိုပါတယ်။ အလှူရှင်အသိုင်းအဝိုင်းကိုလည်း ရန်ပုံငွေထည့်ဝင်မှုတွေ အရှိန်မြှင့်ဖို့နဲ့ ဘက်ပေါင်းစုံက အကျပ်အတည်းတွေကို ခါးစည်းခံနေကြရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်သူတွေအပေါ်ထားရှိတဲ့ ကတိကဝတ်ကို ထပ်လောင်းအတည်ပြုကြဖို့လည်း တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
လူသားချင်းစာနာတဲ့စိတ်ထားနဲ့ အကူအညီလိုအပ်သူတွေရဲ့ဘဝတွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့နဲ့ ခံစားနေကြရတဲ့ ဒုက္ခတွေကိုလျော့ပါးသက်သာစေဖို့အတွက် ဘာတွေပဲဖြစ်နေပါစေ၊ ဘယ်နေရာမှာမဆို မိမိတို့ တစ်စုတစ်စည်း တည်းရပ်တည်ပြီး ခိုင်မာတဲ့သန္နိဌာန်ချကြပါစို့။
5 ၏ 1
သတင်းထုတ်ပြန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁၄ ရက်။
စစ်တမ်းတစ်ရပ်က မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲမှု အဆင့်များနှင့် ဝင်ငွေဖူလုံရေး စိန်ခေါ်မှုများကို မီးမောင်းထိုးပြခြင်း
ရန်ကုန်၊ မြန်မာ။ ။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားရေးရာအဖွဲ့ (ILO) က ပြုလုပ်သည့် စစ်တမ်း အသစ်တစ်ခုက မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲမှုနှင့်၊ လုံခြုံ စိတ်ချရသော ဝင်ငွေ အကြောင်းတို့ကို လျော်ကန်နက်နဲစွာ နားလည် သိမြင်စေပါသည်။
ဤစစ်တမ်းသည် အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲခံရသည့် ယခင် လခစား အလုပ်သမားများကို ချိန်ရွယ် ကောက်ယူထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အချိန်ကာလအားဖြင့် ၂၀၂၀ ခုနှစ် မတ်လ (၁) ရက် နှင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၂၈) ရက် အကြား၊ ဆန္ဒအရဖြစ်စေ၊ ဆန္ဒမပါပဲနှင့်ဖြစ်စေ အလုပ်မှ ယာယီ ရပ်စဲခံရသူများ ဖြစ်ကြသည်။
တွေ့ရှိချက်များက၊ ထိုကာလအတွင်း အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲမှုပေါင်း၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဆန္ဒအလျောက် အလုပ်မှ နှုတ်ထွက်ခြင်း ဖြစ်ပြီး၊ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းသည် အလုပ်ထုတ်ခံရမှုများ ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့ စစ်တပ်က အာဏာလွှဲပြောင်း ရယူပြီးနောက်ပိုင်း၊ အလုပ်အကိုင်ရပ်စဲမှုသည် ၂၃.၅ ရာခိုင်နှုန်းတိုးခဲ့ပြီး၊ အလုပ်ထုတ်ပယ်မှုများ ၄၁ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်၌ အလုပ်မှ နှုတ်ထွက်မှုမှာ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိရှိခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် စစ်တပ် အာဏာလွှဲပြောင်း ရယူပြီးနောက်ပိုင်း၊ ပြည်သူ့ကဏ္ဍ၌ အလုပ်အကိုင်ရပ်စဲမှု ၃၉၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာပြီး၊ ပညာရေးကဏ္ဍ၌ ဖြစ်ပွားမှု အများဆုံး ဖြစ်သည်။
အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲခံရသည့်အခါ၊ အလုပ်ထုတ်ခံရသည့် အလုပ်သမား၏ ၂၉.၅ ရာခိုင်နှုန်းကသာ ဥပဒေအရ ပြဌာန်းထားသော အလုပ်ထုတ် နစ်နာကြေးကို ရရှိကြပြီး၊ အခြေခံ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အရေးများကို မကြာခဏ မည်သို့မည်ပုံ မပေးကြောင်း စစ်တမ်းက မီးမောင်းထိုးပြသေးသည်။ အမျိုးသမီးများနှင့် လူငယ်များ (အသက် ၁၅ -၂၄) သည် အမျိုးသားများနှင့် ဝါရင့် အလုပ်သမားများထက် ပို၍နည်းပါးသော အလုပ်ထုတ် နစ်နာကြေးကို ရရှိကြဟန် ပို၍တူကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။
အလုပ်ပြန်လည်လုပ်ကိုင်သူထဲမှ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် လခစား အလုပ်ကို ရှာတွေ့ကြပြီး၊ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် မိမိ ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်သူများ ဖြစ်လာကြသည်။ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ဖော်ပြရသော်၊ အလုပ်သမားများသည် လခစား အလုပ်ကို ပြန်လုပ်နိုင်ဖို့ အချိန်ကာလအားဖြင့် ငါးလတာ ကြာမြင့်ကြသည်။ အလုပ်ပြန်၍ လုပ်ကြသည့် ယခင်က အစိုးရအလုပ်သမားများသည် ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်သူများဖြစ်လာကြသည်။
ILO မြန်မာ၏ ဆက်သွယ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးဖြစ်သူ Donglin Li က ”မြန်မာနိုင်ငံက အလုပ်သမားတွေဟာ တစ်မူထူးခြားစွာ ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေတွေကို အစုံလိုက် ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်။ ဒီစစ်တမ်းက အလုပ်သမား အခွင့်အရေးတွေကို လေးစားဖို့၊ ပေးနေတဲ့ လူမှုကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေးက တိုးတက်ကောင်းမွန်ဖို့ အပူတပြင်း လိုအပ်နေပြီဆိုတာကို ဖော်ပြနေတယ်” ဟုဆိုသည်။
ဤစစ်တမ်းသည် အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲခံရသည့် ယခင် လခစား အလုပ်သမားများကို ချိန်ရွယ် ကောက်ယူထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အချိန်ကာလအားဖြင့် ၂၀၂၀ ခုနှစ် မတ်လ (၁) ရက် နှင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၂၈) ရက် အကြား၊ ဆန္ဒအရဖြစ်စေ၊ ဆန္ဒမပါပဲနှင့်ဖြစ်စေ အလုပ်မှ ယာယီ ရပ်စဲခံရသူများ ဖြစ်ကြသည်။
တွေ့ရှိချက်များက၊ ထိုကာလအတွင်း အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲမှုပေါင်း၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဆန္ဒအလျောက် အလုပ်မှ နှုတ်ထွက်ခြင်း ဖြစ်ပြီး၊ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းသည် အလုပ်ထုတ်ခံရမှုများ ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့ စစ်တပ်က အာဏာလွှဲပြောင်း ရယူပြီးနောက်ပိုင်း၊ အလုပ်အကိုင်ရပ်စဲမှုသည် ၂၃.၅ ရာခိုင်နှုန်းတိုးခဲ့ပြီး၊ အလုပ်ထုတ်ပယ်မှုများ ၄၁ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်၌ အလုပ်မှ နှုတ်ထွက်မှုမှာ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိရှိခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် စစ်တပ် အာဏာလွှဲပြောင်း ရယူပြီးနောက်ပိုင်း၊ ပြည်သူ့ကဏ္ဍ၌ အလုပ်အကိုင်ရပ်စဲမှု ၃၉၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာပြီး၊ ပညာရေးကဏ္ဍ၌ ဖြစ်ပွားမှု အများဆုံး ဖြစ်သည်။
အလုပ်အကိုင် ရပ်စဲခံရသည့်အခါ၊ အလုပ်ထုတ်ခံရသည့် အလုပ်သမား၏ ၂၉.၅ ရာခိုင်နှုန်းကသာ ဥပဒေအရ ပြဌာန်းထားသော အလုပ်ထုတ် နစ်နာကြေးကို ရရှိကြပြီး၊ အခြေခံ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အရေးများကို မကြာခဏ မည်သို့မည်ပုံ မပေးကြောင်း စစ်တမ်းက မီးမောင်းထိုးပြသေးသည်။ အမျိုးသမီးများနှင့် လူငယ်များ (အသက် ၁၅ -၂၄) သည် အမျိုးသားများနှင့် ဝါရင့် အလုပ်သမားများထက် ပို၍နည်းပါးသော အလုပ်ထုတ် နစ်နာကြေးကို ရရှိကြဟန် ပို၍တူကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။
အလုပ်ပြန်လည်လုပ်ကိုင်သူထဲမှ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် လခစား အလုပ်ကို ရှာတွေ့ကြပြီး၊ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် မိမိ ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်သူများ ဖြစ်လာကြသည်။ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ဖော်ပြရသော်၊ အလုပ်သမားများသည် လခစား အလုပ်ကို ပြန်လုပ်နိုင်ဖို့ အချိန်ကာလအားဖြင့် ငါးလတာ ကြာမြင့်ကြသည်။ အလုပ်ပြန်၍ လုပ်ကြသည့် ယခင်က အစိုးရအလုပ်သမားများသည် ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်သူများဖြစ်လာကြသည်။
ILO မြန်မာ၏ ဆက်သွယ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးဖြစ်သူ Donglin Li က ”မြန်မာနိုင်ငံက အလုပ်သမားတွေဟာ တစ်မူထူးခြားစွာ ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေတွေကို အစုံလိုက် ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်။ ဒီစစ်တမ်းက အလုပ်သမား အခွင့်အရေးတွေကို လေးစားဖို့၊ ပေးနေတဲ့ လူမှုကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေးက တိုးတက်ကောင်းမွန်ဖို့ အပူတပြင်း လိုအပ်နေပြီဆိုတာကို ဖော်ပြနေတယ်” ဟုဆိုသည်။
5 ၏ 1
သတင်းထုတ်ပြန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်။
စိန် ခေါ် မှု များ အောက် မခိုင် မခံ့ ရှိနေဆဲ မြန်မာ့ လုပ်သားဈေးကွက်
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမားရေးရာအဖွဲ့ (အိုင်အယ်လ်အို)က နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်သည့် လုပ်သားဈေးကွက်အခြေအနေအရ၊ မြန်မာ့လုပ်သားဈေးကွက်သည် ကိုဗစ် - ၁၉ ကပ်ဘေး၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်တပ်ကအာဏာလွှဲပြောင်းယူမှုတို့နှင့်၊ ယင်းတို့၏ နောက်ဆက်တွဲ လူမှုစီးပွားဖရိုဖရဲ ဖြစ်မှုများ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို ဆက်၍ခံစားနေရသည်။
တိုင်းတာချက်များအားလုံးက တိုင်းပြည်အတွင်းရှိ စိန်ခေါ်နေသော လုပ်သားဈေးကွက်အခြေအနေ များကို ညွှန်ပြလျက်ရှိသည်။
အချို့ကဏ္ဍများအတွင်း လတ်တလောပြန်လည်ကောင်းမွန်လာသည့် အလုပ်အကိုင်အရည်အတွက် သည် လူဦးရေကြီးထွားလာမှုကို အမီမလိုက်နိုင်ခဲ့ပေ။ ယင်း၏အကျိုးဆက်အဖြစ်၊ ၂၀၂၂ခုနှစ်၌ ရှိသည့် အလုပ်အကိုင်နှင့်လူဦးရေ၏ အချိုးအစား ၅၄.၅ ရာနှုန်းသည် ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ရှိခဲ့သည့် အဆင့်အောက် ၈.၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိ သိသိသာသာကျဆင်းသွားကြောင်း မြင်တွေ့ရသည်။
အစိုးရ၏ စည်းကြပ်မှုအောက်တွင်မရှိသော လုပ်ငန်းကဏ္ဍအတွင်းသို့ အလုပ်သမားများ ပို၍တွန်းပို့ ခံရခြင်းနှင့်အတူ အလုပ်အကိုင်အရည်အသွေး ကျဆင်းလာခဲ့သည်။ ခန့်မှန်းချက်များအရ၊ လုပ်အား ဖြစ်ထွန်းမှုသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ၈ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း ပြသလျက်ရှိပြီး၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်တွင် နောက်ထပ် ၂ ရာခိုင်နှုန်း ဆုံးရှုံးမှုရှိသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်၊ အမျိုးသမီးများ၏ အလုပ်အကိုင်နှင့် လူဦးရေအချိုးအစားသည် အမျိုးသားများ၏ နှစ်ဆကျဆင်းလျက်ရှိခြင်းနှင့်အတူ၊ သာမန်ထက်ပိုကြီးသော အကျိုးသက်ရောက်မှုသည် အမျိုး သမီးများအပေါ် ကျရောက်နေကြောင်းဖော်ပြနေသည်။
ILO ( မြန်မာ ) ၏ဆက်သွယ်ညှိနှိုင်းရေးအရာရှိ Mr. Donglin LI က “အလုပ်သမားအများအပြားက မရေရာတဲ့အနာဂတ်ကို ရင်ဆိုင်နေရတာနဲ့အတူ၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အလုပ်အကိုင်အခြေအနေတွေ မခိုင် မခံ့မှုနဲ့စိန်ခေါ်မှုအောက်တွေမှာ ရှိနေဆဲဖြစ်တယ်။ ဒီမိုကရေစီစနစ်ပြန်လည်ထွန်းကားရေးဟာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အနာဂတ်အလားအလာအတွက် အလွန်အရေးပါတဲ့ အခြေအနေ မှာဆက်ရှိနေပြီး၊ ဒီမိုက ရေစီစနစ်ကို ပြန်လည်ကျင့်သုံးရေးဟာ လူမှုရေးတရားမျှတမှုနှင့် သင့်လျော် ကောင်းမွန်သော အလုပ်အတွက်လိုအပ်တဲ့ ကြိုတင်သတ်မှတ်ရမယ့် အခြေအနေဖြစ်တယ်” ဟုဆိုသည်။
5 ၏ 1
သတင်းထုတ်ပြန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၂ ရက်။
ပိုမို ဆိုးရွားသော အကြမ်းဖက်မှုဆီသို့ မြန်မာနိုင်ငံ အထိန်းအကွပ်မဲ့ ကျဆင်းနေ - ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး
မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာ တစ်ခုပြီးတစ်ခုကို ဤကောင်စီမှ ကြားနာခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။
နောက်ဆက်တွဲ နောက်ဆုံးရသတင်းများအရ မြန်မာပြည်သူများအနေဖြင့် ယခုထက် ပို၍ ဆင်းရဲဒုက္ခတို့ကို ခံနိုင်စွမ်းရှိဦးမည်ဟု မတွေးဝံ့တော့ပါ ။
ထို့ပြင် နိုင်ငံမှာ ပိုမို ဆိုးရွားသော အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ကြေကွဲဖွယ်ရာ အဖြစ်ဆီသို့ပင် အထိန်းအကွပ်မဲ့ ကျဆင်းနေပါသည်။
ငြိမ်းချမ်းရေး၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် ပိုမို ကြီးပွားတိုးတက်သော အနာဂတ်အတွက် မြန်မာပြည်သူများ တစ်ချိန်က ဆုပ်ကိုင်ခဲ့သည့် မျှော်လင့်ချက်ကို စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများနှင့် စု့ဖွဲထားသည့် စစ်အစိုးရမှ ပြီးခဲ့သည့် နှစ်-နှစ်ခွဲကျော်က လုယူသွားခဲ့ပါသည်။
အရပ်သားပြည်သူများသည် စနစ်တကျထိန်းချုပ်သည့်ဗျူဟာများ၊ အကြောက်တရားနှင့် စိုးရွံ့ ထိတ်လန့်မှုတို့အပေါ် အားထားသည့် စစ်အာဏာရှင်တို့၏ ဆန္ဒအတိုင်း နေထိုင်နေကြရသည်။
သက်ကြီးရွယ်အိုများ၊ မသန်စွမ်းသူများနှင့် ကလေးငယ်များအပေါ် ဖိနှပ်မှုများအပါအဝင် ထိတ်လန့်ဖွယ် အကြမ်းဖက်မှုရဲ့ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု ဒဏ်ကိုလည်း ခံနေရသည်။
အခြေအနေဟာ ထိန်းမရဖြစ်နေပါပြီ။
စီးပွားရေး ကျဆင်းနေပြီး၊ လူထုအများစု ခံစားနေရပြီးဖြစ်သည့် ဆင်းရဲမွဲတေမှု ပိုမို ဆိုးရွားလာနေသည်ကို မြင်တွေ့ရသည်။
သဘာဝသယံဇာတများကို အန္တရာယ်ရှိသည့်နှုန်းဖြင့် အမြတ်ထုတ်သုံးစွဲနေခြင်းကြောင့် ပြန်လည်အဖတ်ဆယ်လို့မရနိုင်တော့သည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်ပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်နေပါသည်။
အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းနှင့် စာနယ်ဇင်းသမားများ၏ အသံများကလည်း ဖိနှိပ်ခံထားရသည်။
တရားဥပဒေမဲ့ ဖမ်းဆီးခြင်း၊ တိတ်တဆိတ် ပျောက်ဆုံးသွားခြင်းနှင့် ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းများ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေသည်။
ထို့ပြင် နယ်စပ်ဒေသများတွင် လူနည်းစုမျိုးနွယ်စုများသည် စစ်တပ်၏ ရက်စက်စွာ တိုက်ခိုက်မှုများကို ထပ်မံ ရင်ဆိုင်နေရသဖြင့်၊ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးနှင့် အကာအကွယ်ရရှိရေးအတွက် နိုင်ငံတကာနယ်စပ်မျဉ်းများကို ဖြတ်ကျော်သည့် လူဦးရေမှာ တိုးမြင့်နေသည်။
ရိုဟင်ဂျာ တစ်သန်းကျော်မှာ အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင် ကျန်ရှိနေပြီး၊ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဒုက္ခသည်စခန်းတွင် နိမ့်ကျစွာနေထိုင်နေရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသို့ သူတို့ ပြန်လာဖို့ အခြေအနေများ မရှိသေးပါ။ သူတို့အား နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့် ငြင်းပယ်သည့် သူတို့၏ဇာတိ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် စစ်တပ်မှ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို ဆက်လက် ကျုးလွန်နေသည်။
စစ်တပ်က အာဏာရယူ ပြီးချိန်မှစ၍ မနေ့ကအထိ စစ်တပ်၏ လက်ချက်ကြောင့် သေဆုံးသူပေါင်း ၃,၇၄၇ ဦးရှိပြီး၊ လူပေါင်း ၂၃,၇၄၇ ဦး ဖမ်းဆီးခံထားရပြီးဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ရသည့် သတင်းရင်းမြစ်များက ဖော်ပြကြသည်။ ယင်းကိန်းဂဏန်းများသည် မှတ်တမ်းတင် အတည်ပြုနိုင်သည့် အနည်းဆုံး ကိန်းဂဏန်းကိုသာ ကိုယ်စားပြုခြင်းဖြစ်၍ အသေအပျောက် အရေအတွက် အစစ်အမှန်သည် ပိုမို များပြားဖွယ်ရှိသည်။
နေ့စဉ် စစ်တပ်၏ “ဖြတ်လေးဖြတ်” ဟုခေါ်သည့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သည့် ဗျူဟာသည် ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများစွာကို ဆက်လက် ဖြစ်ပွားစေသည်။
ရွာလုံးကျွတ် မီးရှို့ခံရပြီး ရပ်ရွာပြည်သူများသည် အမိုးအကာ၊ စားနပ်ရိက္ခာ၊ သောက်သုံးရေနှင့် အသက်ကယ် အကူအညီများ မရရှိအောင် ပိတ်ပင်ခံထားရသည်။ အာဏာသိမ်းကတည်းက စစ်တပ်မှ နိုင်ငံတဝန်းရှိ နေအိမ် အနည်းဆုံး ၇၀,၀၀၀ လောက်ကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့ထဲက ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ စစ်ကိုင်းတိုင်းမှ ဖြစ်သည်။ လူပေါင်း ၁.၅သန်းကျော်မှာ အဓမ္မ နေရပ်စွန့်ခွာနေထိုင်နေရပြီး၊ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီ အနည်းငယ်သာ ရရှိကြသည်။
အဆက်မပြတ် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်မှုများကြောင့် နေအိမ်များ ပျက်စီးပြီး၊ အသက်ပေါင်းများစွာ ဆုံးရှုံးနေသည်။ ယခုနှစ် ပထမ ခြောက်လအတွင်း လေကြောင်းမှ နေရာမရွေး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ပထမနှစ်ဝက်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၃၃ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့ပြီး၊ ကျေးရွာ၊ စာသင်ကျောင်း၊ ဆေးရုံနှင့် ဝတ်ပြုရာနေရာတို့အပါအ၀င် အရပ်သားများအား ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခြင်းတို့လည်း မြင့်တက်လာကြောင်း ကျွန်ုပ်၏ရုံးမှ အစီရင်ခံတင်ပြထားသည်။
ဧပြီလ ၁၁ ရက်နေ့က စစ်ကိုင်းတိုင်း ပဇီကြီးကျေးရွာတွင် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးသူငယ် အများအပြား အပါအဝင် အရပ်သား ၁၆၈ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။
လက်နက်ကြီးများဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများ သိသိသာသာ တိုးမြင့်လာပြီး၊ ယခုနှစ်အတွင်း ၅၆၃ ကြိမ် ရှိရာ ယခင်နှစ် တိုက်ခိုက်မှု စုစုပေါင်း၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်ခြင်း၊ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ဥပဒေမဲ့ သေဒဏ်စီရင်ခြင်း၊ ခေါင်းဖြတ်ကွပ်မျက်ခြင်း၊ ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများကို ဖြတ်တောက်ခြင်းနှင့် ဖျက်ဆီးခြင်း စသည့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်ဆုံး ပုံစံများဖြင့် အကြိမ်ကြိမ် ကျူးလွန်မှုများကိုလည်း ကျွန်ုပ်၏ ရုံးမှ ဆက်လက် မှတ်တမ်းတင်ထားပါသည်။
ဤသည်မှာ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေပါ အခြေခံမူများကို လုံးဝ အရေးမစိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။
ထို့ပြင် လူသားတို့အပေါ် လုံးလုံးလျားလျား လေးစားတန်ဖိုးထားမှုမရှိခြင်းကို ပြသခြင်းလည်းဖြစ်သည်။
ယနေ့ (ဇူလိုင်လ ၆ ရက်) နေ့က လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီသို့ ကျွန်ုပ်တင်ပြသည့် အစီရင်ခံစာတွင် အရပ်သားပြည်သူများအတွက် အရေးပေါ် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများကို စစ်တပ်မှ စနစ်တကျ ငြင်းပယ်ထားမှုကို အလေးပေး ဖော်ပြထားပါသည်။ အကူအညီလိုအပ်နေသူများအား ထောက်ပံ့ကူညီမှု မရရှိရန်နှင့် လက်လှမ်းမမီနိုင်အောင် အသေအချာ စစ်တပ်မှ ဥပဒေ၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ဗျူရိုကရေစီဆိုင်ရာ အတားအဆီးများ ချမှတ်ထားပါသည်။
ဤအရေးပေါ်အကူအညီများကို ပိတ်ပင်တားဆီးခြင်းသည် တမင်တကာရည်ရွယ်ပြီး ပစ်မှတ်ထားလုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်ပြီး၊ ပြည်သူလူထု အများအပြားအတွက် အခြေခံအခွင့်အရေးနှင့် လွတ်လပ်ခွင့်များကို အစီအစဥ်တကျ ငြင်းပယ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။
နိုင်ငံ လူဦးရေ၏ သုံးပုံတစ်ပုံသည် လုံလောက်သော အိမ်ယာ၊ စားနပ်ရိက္ခာ၊ သောက်သုံးရေနှင့် အလုပ်အကိုင် ရရှိရေး စသည့် အရေးပေါ် အကူအညီများ လိုအပ်နေသည့်အခြေအနေတွင် ဤကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်သည်။
မေလလယ်မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်၊ မကွေးတိုင်းနှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းတို့တွင် မိုခါ ဆိုင်ကလုန်မုန်တိုင်းကျရောက်စဉ်က လွတ်လပ်သော လိုအပ်ချက်ဆိုင်ရာ အကဲဖြတ်မှုများကို စစ်တပ်မှ အပြင်းအထန် တားမြစ်ခဲ့ပြီး၊ သတင်းအချက်အလက် ရရှိရေးကိုလည်း တားဆီးပိတ်ပင်ခဲ့သည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ခရီးသွားလာခွင့်အားလုံးကို ဆိုင်းငံ့ခဲ့ပြီး၊ မုန်တိုင်းနှင့် ဆက်နွယ်မှုမရှိလျှင် အကူအညီဖြန့်ဝေပေးရေးတို့ကို ပြန်စရန် နောက်ဆုံးမှာ ခွင့်ပြုခဲ့သည်။
အရေးအကြီးဆုံးမှာ မိုခါ ဆိုင်ကလုန်မုန်တိုင်းနှင့် ဆက်နွယ်သည့် လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများအတွက် ပေးချေမှုအားလုံးသည် စစ်တပ် ယန္တရားနဲ့ မဆောင်ရွက်မချင်း ရပ်တန့်နေခြင်းဖြစ်သည်။ ရိုဟင်ဂျာ သေဆုံးသူဦးရေနှင့်ပတ်သက်၍ စစ်တပ်က ထုတ်ပြန်ထားသည့် အရေအတွက်နှင့် ကွဲပြားသည့် အရေအတွက်များကို တင်ပြသူ မည်သူမဆို ဥပဒေကြောင်းအရ အရေးယူမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ထားသည်။ စစ်တပ်မှ သေဆုံးသူ ၁၁၆ ဦးဟု သတ်မှတ်ထားသော်လည်း ယင်းထက်ပိုများမည်ဟု ယုံကြည်ရပါသည်။
ယနေ့အထိ ဝင်ရောက်ခွင့် မရရှိခြင်းကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ သေဆုံးသူ အရေအတွက်နှင့် အခြား ရပ်ရွာအသိုင်းအဝိုင်းမှ သေဆုံးသူ အရေအတွက်တို့ကို အတည်ပြုရန် မဖြစ်နိုင်သေးပါ။
လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်းများအပေါ် တိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်မှုများကို ကျွန်ုပ် ရှုတ်ချပါသည်။ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီ အများစုကို ပံ့ပိုးပေးအပ်နေသော ဒေသခံအဖွဲ့အစည်းများသည် ၎င်းတို့၏လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ရာတွင် အကြီးမားဆုံးသော အန္တရာယ်များနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ အာဏာသိမ်းသည့်အချိန်မှစ၍ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ဝန်ထမ်း ၄၀ ဦးအထိ သတ်ဖြတ်ခံထားရပြီး ၂၀၀ ကျော်မှာ ဖမ်းဆီးခံရပြီးဖြစ်သည်။
ယိုယွင်းယိုင်နဲ့ပြီးသား ကျန်းမာရေးစနစ်သည် ယခုအခါ ဖရိုဖရဲ ဖြစ်နေပါပြီ။ အောက်ခြေအဖွဲ့အစည်းများ၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများရှိသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ အနှံ့အပြားသို့ ဆေးနှင့် အခြားဆေးဘက်ဆိုင်ရာပစ္စည်းများ သယ်ယူပို့ဆောင်ခွင့်ကို တရားမဝင် တားမြစ်ပိတ်ပင်ထားမှုကြောင့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့ကူညီမှု လက်လှမ်းမီရရှိရေး လိုအပ်နေဆဲ ဖြစ်သည်။
လူပေါင်း ၁၅.၂ သန်းသည် အရေးပေါ် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် အာဟာရထောက်ပံ့မှုတို့ လိုအပ်နေပါသည်။ စားနပ်ရိက္ခာ ကုန်ဈေးနှုန်းမှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ၁၇၇ ရာခိုင်နှုန်းထိ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး၊ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသော အကြမ်းဖက်မှု၊ မြေယာ သိမ်းဆည်းမှု၊ မြေမြှုပ်မိုင်းများနှင့် မပေါက်ကွဲသေးသော စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများ၏ ကြီးမားသည့် အန္တရာယ် စသည်တို့ကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းနေပြီးဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းလုံးတွင် အတားအဆီးမရှိ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီခွင့် ယခင်ကထက် ပိုမို အရေးတကြီး လိုအပ်နေပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်ရေးစီမံချက်အတွက် ရန်ပုံငွေများ ထည့်ဝင်ကြရန်၊ လိုအပ်နေသူများထံ ရောက်ရှိရေး အပြင်းအထန် ကြိုးပမ်းနေသည့် မြေပြင်ရှိ ဒေသခံအဖွဲ့အစည်းများထံ တိုက်ရိုက်နှင့် လိုသလိုသုံးစွဲနိုင်သည့် ရန်ပုံငွေများ ထောက်ပံ့ရန် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအား တောင်းဆိုပါသည်။
လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၂၆၆၉ အရ ဤအသိတရားမဲ့ အကြမ်းဖက်မှုကို ချက်ချင်း အဆုံးသတ်ရန် ထပ်လောင်းတောင်းဆိုပါသည်။
ရာထူးမှဖယ်ရှားခံရသည့် သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်နှင့် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းမှ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသော နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ၁၉,၃၇၇ ဦးကို နှောင့်နှေးမှုမရှိ လွှတ်ပေးဖို့ကိုလည်း တိုက်တွန်းပါသည်။
ဤအကျပ်အတည်းမှ လွတ်မြောက်နိုင်မည့် လမ်းကြောင်းတွင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည့် အထူး စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများနှင့် နိုင်ငံတကာ ဥပဒေ ချိုးဖောက်မှုများကို တာ၀န်ခံမှု တာဝန်ယူမှု ရှိရမည့်အချက်အပေါ်တွင် အလေးအနက်ထားရပါမည်။ ဤအခြေအနေကို နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်ခုံရုံးသို့ လွှဲပြောင်းရန် လုံခြုံရေးကောင်စီကို ကျွန်ုပ် တိုက်တွန်းပါသည်။ ကြာမြင့်စွာ ဖြစ်ပွားနေသည့် ဤအရေးပေါ်အခြေအနေအတွက် နိုင်ငံရေး ဖြေရှင်းမှုနည်းလမ်းတိုင်းတွင် တာဝန်ခံမှု တာဝန်ယူမှု ပါဝင်ရပါမည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရှိ ရိုဟင်ဂျာ တစ်သန်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဘေးကင်းလုံခြုံ၊ ရေရှည်တည်တံ့ပြီး ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လာနိုင်ရေး အခြေအနေများ ရှိမှသာ သူတို့သဘောဆန္ဒအလျောက် နေရပ်ပြန်လာရေး ဖြစ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ သူတို့၏ အခွင့်အရေးများကို အပြည့်အဝ လေးစားလိုက်နာမှုရှိမှသာ ထိုကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ရိုဟင်ဂျာများကိုယ်တိုင်သာ အဓိက ဆုံးဖြတ်ချက်ချသူများ ဖြစ်ရပါမည်။ အပြည့်အဝ သိရှိပြီး အမှန်တကယ် ဆန္ဒအလျောက် ရွေးချယ်ခြင်းဖြင့်သာ နေရပ်ပြန်လာရေး လုပ်ဆောင်ရပါမည်။
ဤကဏ္ဍနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အထူးသဖြင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအပါအဝင် လက်ခံမည့် အသိုင်းအဝိုင်းများအား အကူအညီများပေးခြင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ နယ်စပ်မျဉ်းများကို ဖြတ်ကျော်သူ အားလုံးအတွက် လုံလောက်သော အကာအကွယ်ပေးခြင်းတို့ကို နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းမှ ဆက်လက် ဆောင်ရွက်ရပါမည်။
စစ်တပ်အပေါ် စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့မှုကို တားဆီးရန်နှင့် ရပ်တန့်ရန် နိုင်ငံအားလုံးအား ကျွန်ုပ် တောင်းဆိုပါသည်။ နိုင်ငံခြားငွေကြေး၊ လေယာဉ်ဆီနှင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများအပေါ် တိုက်ခိုက်နိုင်သည့် တခြားနည်းလမ်းများကို စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများ လက်လှမ်းမီမှုကို ကန့်သတ်ထားနိုင်ရန် ပစ်မှတ်ထားအရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုများကို လုပ်ဆောင်ကြရန်ကိုလည်း တောင်းဆိုအပ်ပါသည်။
ဤကောင်စီအနေဖြင့် စစ်တပ်အား ထောက်ပံ့ကူညီသည့် စီးပွားရေး အကျိုးစီးပွားများကို မည်သို့ ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရမည်၊ အောင်မြင်အောင် မည်သို့လုပ်ဆောင်မည် စသည်တို့ကို စဉ်းစားတွေးခေါ်ရန် လိုပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသားများအပေါ်ကျူးလွန်သည့် မြောက်မြားစွာသော ရာဇဝတ်မှုများထဲတွင် ဇွန်လ ၁၉ ရက်နေ့က စစ်တပ်မှ ပြည်သူ ၁၀၀ ကျော်အား ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားကြောင်း ကြားသိရ၍ အမျက်ဒေါသထွက်မိပါသည်။ သူတို့၏ပြစ်မှုမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ၇၈နှစ်ပြည့် မွေးနေ့ ကျင်းပရန် ပန်းဝယ်ခြင်း၊ ရောင်းချခြင်း၊ ယူဆောင်ခြင်း၊ သို့မဟုတ် ပန်ဆင်ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။
လွန်ခဲ့သည့် နှစ်-နှစ်ခွဲကာလက ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် အနာဂတ်ကို မျှော်လင့်နေခဲ့ကြသည့် မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် ပန်းတစ်ပွင့် လက်ဝယ်ရှိခြင်းကို ရာဇဝတ်မှုအဖြစ်သတ်မှတ်သည့် ဖိနှိပ်သူတစ်ယောက်၏ ချုပ်ချယ်မှုကို ခံစားနေကြရသည်ဆိုသည်ကို တွေးကြည့်ဖို့ရာပင် ခက်ခဲပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်ခြင်းနှင့် ပစ်ပယ်ခြင်းများကို ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ သို့သော် သူတို့၏ အခြေခံ အခွင့်အရေးများကို လေးစားရန် တောင်းဆိုမှုကို မည်သည့်အခါကမှ မရပ်တန့်ခဲ့ပါ။ ဒီမိုကရေစီကျသည့် အနာဂတ်အတွက် ကြီးမားသည့် ပေးဆပ်မှုများအတွက်ကိုလည်း မရပ်တန့်ခဲ့ပါ။
ကျွန်ုပ်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသားများနှင့်အတူ တစ်သားတည်း ရပ်တည်ပါသည်။ သူတို့သည် နေ့ဓဒူဝ အကျပ်အတည်းများကို ကြံ့ကြံ့ခံရင်ဆိုင်နေခြင်းကြောင့် သူတို့၏ ခွန်အား၊ စိတ်ဓာတ်နှင့် ကြံကြံခံနိုင်စွမ်းတို့ကို ကျွန်ုပ် လေးစားဂုဏ်ပြုပါသည်။
ရိုဟင်ဂျာများသည် မြန်မာလူမျိုးများနှင့် နိုင်ငံ၏အနာဂတ်အတွက် အရေးပါသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း အလေးပေးပြောကြားလိုပါသည်။
ဤအကျပ်အတည်းကို အဆုံးသတ်ဖို့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်း၊ လုံခြုံရေးကောင်စီ၊ အာဆီယံနှင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအားလုံးအနေဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နှင့် တပ်မတော်အပေါ် အမြင့်ဆုံး ဖိအားပေးရန် တာဝန်ရှိကြောင်း ကျွန်ုပ် သတိပေးပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသားများ ကြေကွဲဖွယ်အခြေအနေမှ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် နည်းလမ်းရှာဖွေရန်နှင့် လွတ်လပ်စွာ၊ ဘေးကင်းလုံခြုံစွာ နေထိုင်နိုင်ရန် လိုအပ်သည့် အခြေအနေအားလုံးကို ပြန်လည်ထူထောင်ရန် အရေးတကြီး လိုအပ်နေပါသည်။
ကျေးဇူးတင်ပါသည်။
5 ၏ 1
သတင်းထုတ်ပြန်ချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၃၀ ရက်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကလေးသူငယ်များ အလုပ်လုပ်ကိုင်ရခြင်းကြောင့် ထိခိုက်နစ်နာမှုများစွာ ခံစားရ
ရန်ကုန်၊ မြန်မာ (အိုင်အယ်လ်အို သတင်း)။ ။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် ကလေးသူငယ်များ၏ အခြေအနေကို အကဲဖြတ်လေ့လာထားသည့် အစီရင်ခံစာအသစ်တွင် ကလေးသူငယ်များအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများကို ထောက်ပံ့ရန်အတွက် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေရသည့် အတိုင်းအတာနှင့် ဘေးအန္တရာယ်ရှိသည့် အလုပ်အကိုင်များတွင် လုပ်ကိုင်နေရမှုအခြေအနေ မြင့်မားလျက်ရှိကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။
အိုင်အယ်လ်အို မြန်မာရုံး၏ Asia Regional Child Labour စီမံကိန်း (ARC) မှ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကရင်ပြည်နယ်တို့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အကဲဖြတ်လေ့လာမှုတွင် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သော အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့်ကလေးသူငယ်များအနက် ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် အဓိကအားဖြင့် မိသားစုငွေကြေးအခက်အခဲများကြောင့် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြသည်။
ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါနှင့် နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းကြောင့် ကျောင်းများပိတ်ခဲ့ရသဖြင့် ကလေးသူငယ်များကို လုပ်ငန်းခွင်အတွင်းသို့ ရောက်စေခဲ့ပြီး၊ ကလေးအလုပ်သမားအခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးရွားလာစေခဲ့သည်။ ကျောင်းများပြန်ဖွင့်သည့်တိုင်အောင် နိုင်ငံအတွင်း နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးစိုးရိမ်ဖွယ်အခြေအနေများကြောင့် ကလေးသူငယ်အများအပြားသည် ကျောင်းပြန်မတက်နိုင်ကြတော့ပေ။
အကဲဖြတ်လေ့လာမှုပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဒေသသုံးခုရှိ ကလေးသူငယ် သုံးပုံတစ်ပုံသည် အိမ်အကူအလုပ်အကိုင်တွင် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်နေပြီး၊ အခြားကလေးသူငယ်များမှာ အဓိကအားဖြင့် စိုက်ပျိုးရေး၊ ကုန်ထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းနှင့် လက်လီလက်ကားရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည်။ ၎င်းတို့အနက် အများစုသည် နည်းပါးသည့်လုပ်ခဖြင့် အလုပ်ချိန်နာရီကြာမြင့်စွာ လုပ်ကိုင်နေရသည်။
ကလေးသူငယ်များသည် ဘေးအန္တရာယ်ရှိသော အလုပ်အကိုင်နှင့် အလုပ်တာဝန်များကို မကြာခဏ လုပ်ကိုင်ကြသည်ကိုလည်း အကဲဖြတ်လေ့လာမှုတွင် လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့သည်။ အကဲဖြတ်လေ့လာမှုတွင် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွင် လုပ်ကိုင်နေသော ကလေးသူငယ် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် လေးလံသည့်ဝန်များကို သယ်ရခြင်းနှင့်၊ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် နေပူထဲတွင် မနားရဘဲ အချိန်ကြာမြင့်စွာ လုပ်ကိုင်ကြရသည်။ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည့် ကလးသူငယ်အများစုသည် မတော်တဆနှင့်၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာများ ရရှိဖူးကြောင်းနှင့် အသေးစားထိခိုက်ဒဏ်ရာများသည် မကြာခဏ အများဆုံး ဖြစ်လေ့ရှိကာ၊ ပွန်းပဲ့ဒဏ်ရာ၊ တိုက်မိဆောင့်မိ၍ဖြစ်သည့် အဖု၊ ဖူးရောင်ခြင်းများလည်း ဖြစ်လေ့ရှိသည်ဟု ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။
“ဒီအကဲဖြတ်လေ့လာမှုမှာပါဝင်တဲ့ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ကလေးသူငယ် ထက်ဝက်ကျော်က အခွင့်အလမ်းသာ ရမယ်ဆိုရင် ကျောင်းပညာရေးကို ဆက်လက်သင်ယူလိုကြောင်း ပြောဆိုပါတယ်။ ဒါဟာ သူတို့တွေရဲ့ ကျောင်းတက်ချင်တဲ့စိတ်ဆန္ဒကို အလုပ်က ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ အဟန့်အတားဖြစ်စေသလဲဆိုတာကို ထင်ဟပ်ဖော်ပြနေပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါနဲ့ နိုင်ငံရေးအကြပ်အတည်းကြောင့် တစ်နိုင်ငံလုံးအနှံ့ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိတဲ့ ပဋိပက္ခတွေက ဒီအခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးရွားလာစေပါတယ်” ဟု အိုင်အယ်လ်အို၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဆက်သွယ်ညှိနှိုင်းရေးအရာရှိ/ ဌာနေကိုယ်စားလှယ် Mr. Donglin Li က ပြောကြားသည်။
ရပ်ရွာလူထုနှင့် အလုပ်ရှင်များသည် အများအားဖြင့် ကလေးသူငယ်များကို အလုပ်အကိုင်ခန့်ထားရန်အတွက် အလုပ်လုပ်ကိုင်နိုင်သည့် အနိမ့်ဆုံးအသက်အရွယ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေများကို သတိပြုမိခြင်း မရှိဟု ယူဆရသည်။ အထူးသဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းကဏ္ဍရှိ အလုပ်ရှင်အချို့က ၎င်းတို့သည် ကလေးသူငယ်များကို ပို၍ အလုပ်ခန့်လိုကြောင်း၊ အကြောင်းမှာ ကလေးသူငယ်များကို ထိန်းချုပ်ရလွယ်ကူခြင်း၊ အခကြေးငွေအနည်းငယ်ဖြင့် ခိုင်း၍ရခြင်း၊ တိုင်တန်းမှု သိပ်မရှိခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုကြသည်။ အခြားအလုပ်ရှင်များက အိမ်တွင်နေလျှင် ဘေးကင်းလုံခြုံရေး စိုးရိမ်ရသောကြောင့် မိဘများနှင့်အတူ လုပ်ငန်းခွင်သို့ အတူပါလာသော ကလေးသူငယ်များကို အလုပ်ခန့်ထားသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကလေးအလုပ်သမားဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များကို ထိရောက်စွာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် အခြေအနေပေးပါက အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ရန် သင့်လျော်သည့် အသိအမြင်မြှင့်တင်ရေးအစီအစဉ်၊ စည်းရုံးလှုံ့ဆော်မှုနှင့် ဆက်စပ်လွှမ်းခြုံနေသော အဓိကကျသည့် မူဝါဒရေးရာဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ချက်များဆိုင်ရာ အကြံပြုချက်များကို ဤအစီရင်ခံစာတွင် ဖြည့်ဆည်းဖော်ပြထားသည်။
အိုင်အယ်လ်အို၏ ARC စီမံကိန်းသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ၊ မြန်မာ၊ နီပေါနှင့် ပါကစ်စတန်နိုင်ငံများတွင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမားရေးရာအဖွဲ့ (အိုင်အယ်လ်အို) မှ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည့် ဒေသတွင်းဆိုင်ရာစီမံကိန်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဂျွန်လ (၁၂) ရက်နေ့တွင် ကျရောက်သော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကလေးအလုပ်သမားဆန့်ကျင်တိုက်ဖျက်ရေးနေ့ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ထုတ်ပြန်သည့် ဤ အစီရင်ခံစာ ကို ယူကေနိုင်ငံအစိုးရ၊ Foreign Commonwealth and Development Office (FCDO)၏ ငွေကြေးပံ့ပိုးမှုဖြင့် ရေးသားပြုစုခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
5 ၏ 1
နောက်ဆုံးရ မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
1 / 10
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၉ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၀၉ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၀၃ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၃၁ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၂၉ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၁၁ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၂၀ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၃ ရက်။
မှီငြမ်းရန်အချက်အလက်များ
၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၀၉ ရက်။
1 / 10