အာဆီယံ ဥက္ကဌနှင့် အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအချို့တို့မှ သေဒဏ်ပေးစီရင်မှုများကို ပြန်လည်စဉ်းစားရန် တောင်းဆိုထားသော်လည်း သေဒဏ်စီရင်ကွပ်မျက်ခဲ့မှုအပေါ် ၄င်းတို့၏ ရှုတ်ချမှုနှင့် ပြင်းပြင်းထန်ထန် စိတ်ပျက်မှုကို ဖော်ပြထားသည့်  ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၅ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အာဆီယံဥက္ကဌ၏ ထုတ်ပြန်ချက်ကိုလည်း လုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက ပြန်လည်ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။  သေဒဏ်ပေး စီရင်မှုများကို ကျင့်သုံးအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်မှုအပေါ် ပြင်းထန်စွာပြစ်တင်ရှုတ်ချကြောင်း နှင့် ဘုံသဘောတူညီချက် ၅-ရပ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရေး အာဆီယံ ဥက္ကဌ၏ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုများကို ထောက်ခံဆောင်ရွက်လိုသည့်ဆန္ဒ လုံးဝမရှိကြောင်းဖော်ပြရာရောက်သည်ဆိုသည့် အာဆီယံအဖွဲ့၏ အမြင်ကိုလည်း လုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက မှတ်သားခဲ့ကြသည်။ အခြေအနေပိုမိုဆိုးရွားလာမှုကို ရှောင်ရှားရန် အတတ်နိုင်ဆုံး ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း၊ စိတ်ရှည်ရှည်ဖြင့် လုပ်ဆောင်ရန်နှင့် ပါဝင်ပတ်သက်သူ အားလုံးက အကျပ်အတည်းကို ပိုမိုဆိုးရွားသွားစေမည့် လုပ်ဆောင်ချက်များမှ ရှောင်ရှားရန် အာဆီယံ၏ တိုက်တွန်းချက်များကိုလည်း လုံခြုံရေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက မှတ်သားခဲ့သည်။   လုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက အာဆီယံနှင့် အာဆီယံ ဥက္ကဌ၏ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုများကို အခိုင်အမာ ထောက်ခံကြောင်း ထပ်လောင်းပြောဆိုခဲ့ပြီး၊ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅-ရပ်ကို ထိထိရောက်ရောက် အပြည့်အဝ အကောင်အထည်ဖော်ရေး တိကျခိုင်မာသည့် လုပ်ဆောင်ချက်များပြုလုပ်ရန် အာဆီယံ၏ တောင်းဆိုမှုကို ထပ်လောင်း တောင်းဆိုလိုက်သည်။ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်၏ အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍကို အလေးပေးဖော်ပြထားသကဲ့သို့ အတူတကွပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်ရေး သေချာစေရန် အာဆီယံ၏ အထူးသံတမန်နှင့် အနီးကပ်  ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရန်ကိုလည်း တိုက်တွန်းထားပါသည်။ လုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက သက်ဆိုင်သည့်အုပ်စုအားလုံးနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးလုပ်ဆောင်ရန်၊ မြန်မာပြည်သူပြည်သားများ၏အကျိုးစီးပွားနှင့်ဆန္ဒတို့နှင့်အညီ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးတို့ကို ဆောင်ရွက်ရန် တောင်းဆိုလိုက်သည်။ အခြေခံအဆောက်အအုံများ၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ပညာရေးဆိုင်ရာ အဆောက်အဦးများကို တိုက်ခိုက်ခြင်းများအပါအဝင် အကြမ်းဖက်မှုပုံစံအားလုံးကို ချက်ချင်းရပ်တန့်ရန်၊  တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးကို အပြည့်အဝအလေးထားရန်၊ လိုအပ်သူအားလုံးထံ လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီများ အပြည့်အဝ၊ ဘေးကင်းလုံခြုံစွာ အတားအဆီးမရှိ လက်လှမ်းမီရောက်ရှိရေးတို့အတွက်လည်း တောင်းဆို လိုက်သည်။ လုံခြုံကောင်စီအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေးအတွက် အပြည့်အဝ ထောက်ခံကြောင်းနှင့် အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်ဆိုင်မှု၊ နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်၊ နယ်မြေတည်တံ့မှုနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ ပေါင်းစည်းညီညွတ်ရေးတို့အတွက် ရပ်တည်ပံ့ပိုးပေးရန် အခိုင်အမာ ကတိကဝတ် ပြုကြောင်း ထပ်လောင်း ပြောဆိုထားပါသည်။ အလွတ်သဘောပြန်ဆိုချက်။

အထူးသံတမန်သည် မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် Ismail Sabri Yaakob၊ နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးတို့နှင့်အတူ  မြန်မာနိုင်ငံအရေး ဆွေးနွေးရာတွင် ရလဒ်ကောင်းများ ထွက်ပေါခဲ့သည်။ စစ်တပ်၏ သေဒဏ်ပေးမှုများသည် လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဦး၏ ဘ၀ရှင်သန်မှု၊ လွတ်လပ်မှုနှင့် လုံခြုံမှုဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများကို ဗြောင်ကျကျ ချိုးဖောက် ခြင်းပင် ဖြစ်သည်ဟု  အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချထားသည်ကို အထူးသံတမန်က သဘောတူပါသည်။ ဒီမိုကရေစီလိုလားသူ ခေါင်းဆောင်များကို ကွပ်မျက်ခြင်းသည် လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ တောင်းဆိုချက်ဖြစ်သော သေဒဏ်အပြစ်ပေးမှုအား ပယ်ဖျက်ရန်၊ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံကို ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်လည်လျှောက်လှမ်းရန်ဟူသော တောင်းဆိုချက်များအပြင် အထွေထွေ ညီလာခံ၏ တောင်းဆိုချက်ဖြစ်သော အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များ၊ မတရားဖမ်းဆီးမှုများမှ ရှောင်ကြဉ်ရန်နှင့် လူ့အခွင့်အရေးကို အပြည့်အဝ လေးစားလိုက်နာရန်ဟူသော တောင်းဆိုချက်များကို ပြတ်ပြတ်သားသား ဖီဆန်လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဆွေးနွေးမှုများတွင် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အာဆီယံ သဘောတူညီချက် ငါးရပ်အပါအ၀င် သေဒဏ်ကွပ်မျက်မှုများ ရပ်တန့်ရေးအတွက် အာဆီယံအဖွဲ့၏ကြိုးပမ်းမှုများ ပါ၀င်ပြီး၊ အာဆီယံနိုင်ငံ အကြီးအကဲများနှင့် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးများ၏ တောင်းဆိုချက်အရ ကုလသမဂ္ဂ အထူးသံတမန် နှင့် ခိုင်မာသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ရှိရေးကို အလေးထား ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်တွင် အားလုံးပါ၀င်သော ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု လုပ်ဆောင်ရန် အရေးတကြီး လိုအပ်နေကြောင်း အလေးပေး ပြောဆိုခဲ့သည်။ မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးနှင့် ဆွေးနွေးစဉ်အတွင်း အထူးသံတမန်သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် များနှင့် အခြားအခြေမဲ့ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ရသူများ၏ “မျိုးဆက်ပျောက်ဆုံးမှု”ကို တားဆီးရန်အတွက် ပညာပေးမှု များ လုပ်ဆောင်ရေး၊ မလေးရှားရှိ မြန်မာရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားများနှင့် ဒုက္ခသည်များအတွက် အကာအကွယ် ပေးရေးနှင့် တရားဝင်အလုပ်အကိုင်ရရှိရေးတို့ကို အဓိကထား ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ ရခိုင်ပြည်နယ်မှ ရိုဟင်ဂျာများနှင့် အခြားလူ့အသိုင်းအ၀ိုင်းများ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ရွှေ့ပြောင်းခံရပြီး ငါးနှစ်နီးပါးအကြာတွင် အထူးသံတမန်က တစ်ဆို့နေမှုများကို ကျော်လွှားပစ်ရန် ဆန်းသစ်သော အတွေးအခေါ် လိုအပ်ပြီး၊ ရိုဟင်ဂျာများနှင့် နိုင်ငံတကာနှင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများတွင် ၎င်းတို့ကို လက်ခံထားပေးသော လူမှု အသိုင်းအ၀ိုင်းများအတွက် အထောက်အပံ့များ ခိုင်မာအားကောင်းစေရန် လိုအပ်ကြောင်း မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ ရိုဟင်ဂျာအရေး၏ အရင်းခံပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တာ၀န်သာဖြစ်ပြီး၊ ဒုက္ခသည်များနှင့် အဓမ္မ ရွှေ့ပြောင်းခံရသူများ အားလုံး၏ ဆန္ဒအရ ဘေးကင်းလုံခြုံ ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိ စဉ်ဆက်မပြတ် နေရပ်ပြန် နိုင်ရေးအတွက် အဖြေရှာရန် အထူးသံတမန်က အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ မလေးရှားနိုင်ငံသည် အစ္စလာမ်မစ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (OIC) ၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်သည့်အပြင် ၇၇ ကြိမ် မြောက် အထွေထွေညီလာခံ၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်သည့်အတွက် အထူးသံတမန်သည် အာဆီယံအဖွဲ့အတွင်း မလေးရှားနိုင်ငံ၏ အဓိကအခန်းကဏ္ဍကို အသိအမှတ်ပြုသည်။ ဩဂုတ်လအစောပိုင်းတွင် ကျင်းပမည့် အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေး မတိုင်မီတွင် အထူးသံတမန်သည် အာဆီယံအဖွဲ့ကြီး၏ ရခိုင်ပြည်နယ်ဆိုင်ရာ ကတိကဝတ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် အာဆီယံ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍကို အသိအမှတ်ပြုပါသည်။ အာဆီယံအစည်းအ၀ေးများတွင် ရိုဟင်ဂျာအရေးကို ဦးစားပေးထားရှိရန် အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးများကို တောင်းဆိုပြီး၊ ရခိုင်ပြည်နယ်ဆိုင်ရာ အကြံပေး ကော်မရှင် အကြံပြုချက်များကို အကောင်အထည် ဖော်ရာတွင် ထောက်ပံ့ရန် တောင်းဆိုသည်။ ဩဂုတ်လနှောင်းပိုင်းတွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်ခြင်းမပြုမီ အထူးသံတမန်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေး ၀န်ကြီး A.K. Abdul Momen နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။ မကြာသေးမီက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး၏ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံခရီးစဉ်တွင် ဤအကြောင်းအရာများ ထင်ဟပ်ခဲ့သည်။ အထူးသံတမန်သည် အိမ်ရှင်နိုင်ငံများ COVID-19 ကပ်ရောဂါနှင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အခြေအနေများကြောင့် ပေါ်ထွက်လာရသည့် စိန်ခေါ်မှုများ ရင်ဆိုင်နေရသည်ကို နားလည်အသိအမှတ်ပြုသည်။ ဒုက္ခသည် ၁.၂ သန်းကို ၀န်အားမမျှ လက်ခံထားရသော ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်း၊ ဒေသတွင်းနှင့် ပြည်ပမှ အကူအညီများ လိုအပ်နေသည်။ အကူအညီများတွင် ဒုက္ခသည်များနှင့် အိမ်ရှင်လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများအတွက် စံချိန်စံညွှန်းနှင့်အညီ အားလုံးသင်ယူခွင့် ရှိသော ပညာရေးအတွက် ပံ့ပိုးကူညီခြင်း တို့ ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။ “ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ပြောတဲ့အတိုင်း ပညာရေးသည် အများသူငှာ ကောင်းကျိုး ဖြစ်တယ်” ဟု အထူးသံတမန်က ပြောသည်။ သက်မွေးဝမ်းကျောင်းပညာ လေ့ကျင့်ရေးနှင့် တစ်သက်တာ သင်ယူမှု အပါအဝင် စံချိန်စံညွှန်းနှင့်အညီ အားလုံးသင်ယူခွင့်ရှိသော ပညာရေးသည် လူသားများ၏ ဘဝနှင့် ဘဝ တစ်သက်တာ အခွင့်အလမ်းများကို ပြောင်းလဲပေးနိုင်သည့်အပြင် အားလုံးအတွက် ပိုမိုတရားမျှတ၍ ငြိမ်းချမ်း သာယာဝပြောသော လူ့အဖွဲ့အစည်းများ တည်ဆောက်နိုင်စေမည့် ကောင်းကျိုးများ ရှိသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့ နယူးယောက်မြို့တွင် ကျင်းပမည့် ပညာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဆိုင်ရာ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး မတိုင်မီတွင် အထူးသံတမန်က ပညာရေးသည် ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများ၏ အခြေခံ အခွင့် အရေး ဖြစ်ကြောင်း၊ ဒေသအတွက် ရေရှည်အကျိုးသက်ရောက်မှုများရှိကြောင်း အလေးပေးပြောကြားသည်။ “ရိုဟင်ဂျာအကျပ်အတည်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစ္စလာမ်မစ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့၏ ကြားခံ ဆက်သွယ်ရေး အဖွဲ့ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ မကြာသေးမီက ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး၊ ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့က အထွေထွေညီလာခံမှာ ကျမ အလေးပေးတင်ပြခဲ့သလို မျိုးဆက်ပျောက်ဆုံးမှုက ကာကွယ်ဖို့အတွက် ရိုဟင်ဂျာနဲ့ ပြည်ပကအပါအ၀င် အခြားပညာရေးဆိုင်ရာ အခွင့်အလမ်းတွေကို ပံ့ပိုးပေးတာတွေ လုပ်တဲ့ အစီအမံတွေ အမြန် လိုအပ်ပါတယ်၊” ဟု ပြောသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိသက်ဆိုင်ရာပါတီများအားလုံးနှင့် ထဲထဲ၀င်၀င် ထိတွေ့၊ ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ခြင်းသည် အထူးသံတမန်၏ လုပ်ပိုင်ခွင့် ဖြစ်သည်နှင့်အညီ ထိခိုက်နစ်နာရသော ရိုဟင်ဂျာအသိုက်အဝန်းများနှင့် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် တိုက်ရိုက် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးမှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေမည် ဖြစ်သည်။ အထူးသံတမန်သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ အတင်းအဓမ္မ ရွှေ့ပြောင်းခံရပြီး၊ မလေးရှားနိုင်ငံတွင် လတ်တလော နေထိုင်နေ သူ လူအုပ်စုမျိုးစုံနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံပြီး ၎င်းတို့၏ အမြင်သဘောထားများ နားထောင်ကာ အခြေအနေများ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာစေရန် ရှေ့ဆက်ဆောင်ရွက်မည့် နည်းလမ်းများကို နားထောင်ဆွေးနွေးသည်။ ပဋိပက္ခ၏ ကျားမရေးရာရှုထောင့်နှင့် လူမှုအသိုက်အဝန်းများတွင် အမျိုးသမီးများ၏ အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍကို အထူးသံတမန်သည် အသိအမှတ်ပြုသည်။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်များ၏ ကြံ့ကြံ့ခံရပ်တည်နိုင်မှုကို အားတက်ရပြီး မြန်မာနိုင်ငံက ဦးဆောင်အဖြေရှာရာတွင် အမျိုးသမီးများ၏အသံနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ ထင်ဟပ်စေရမည်။ လွန်ခဲ့သည့်ငါးနှစ်ကျော် တိုးတက်မှုရပ်တန့်နေသည့်ကာလအတွင်း လူမှုအသိုင်းအ၀ိုင်းအချို့က လူမှုသဟဇာတ ဖြစ်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများ ရှိနေသော်လည်း ဆိုးရွားသော အခြေအနေများကြောင့် ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများသည် အန္တရာယ်များသော ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်းမှတဆင့် ထွက်ပြေးကာ လွတ်မြောက်လမ်းကို ရှာဖွေကြရသည်။ ထိုသူများတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း အခက်အခဲများ ရင်ဆိုင်နေရသော ပြည်သူများနှင့် ဒုက္ခသည်များ ပါ၀င်သည်။ ရိုဟင်ဂျာများ၏ လိုအပ်ချက်၊ ၎င်းတို့ဆန္ဒနှင့်အညီ သစ်လွင်သော မဟာဗျူဟာများနှင့် ခိုင်မာသော လမ်းကြောင်းများ ပေါ်ထွက်ရန် အရေးတကြီး လိုအပ်နေပါသည်။ အာဆီယံနှင့် နိုင်ငံတကာ အစည်းအ၀ေးများ တွင် ရိုဟင်ဂျာအရေးကိစ္စ ဆက်လက် ပါ၀င်နေစေရန်၊ အိမ်ရှင်အသိုက်အဝန်းအတွက် အထောက်အပံ့များပေးရန်၊ ဆန္ဒအလျောက် လုံခြုံ၊ သိက္ခာရှိရှိနှင့် စဉ်ဆက်မပြတ် နေရပ်ရင်းပြန်ပို့ရေး အစီအစဉ်အပေါ် အခြေခံ၍ ခိုင်မာသော အဖြေရရှိရေး ဆက်လက်လုပ်ဆောင် သွားနိုင်ရန်အတွက် ဒေသတွင်းနှင့် ကမ္ဘာအ၀ှမ်း စည်းလုံး ညီညွတ်မှုရရှိရန် ထပ်မံကြိုးပမ်းရမည် ဖြစ်သည်။ “ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ စိတ်ထဲမှာ သူတို့ကို မေ့ပျောက်ထားပြီဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ စွန့်ပစ်ခံထားရပြီဆိုတဲ့စိတ် ကိန်းအောင်း နေတာမျိုး မဖြစ်စေချင်ဘူး” ဟု အထူးသံတမန်က ပြောပါသည်။ “လူသားတွေအဖြစ် ၎င်းတို့ ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိ နေထိုင်ခွင့်ကို နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအ၀ိုင်းအပါအဝင် အားလုံးက ထောက်ခံပြီး အကာအကွယ်ပေးရပါမယ်။”

(ရန်ကုန်) မွန်ပြည်နယ် မော်လမြိုင်၌ လုံခြုံရေး ဖြစ်ရပ်တစ်ခုတွင် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ ဝန်ထမ်းတဦးဖြစ်သူ ဦးမျိုးမင်းထွဋ် သေဆုံးမှုနှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အနေဖြင့် အထူး စိတ်မကောင်းဖြစ်ရပါသည်။ ဦးမျိုးမင်းထွဋ်သည် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့တွင် ယာဉ်မောင်းအဖြစ် ၅ နှစ်နီးပါး တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ကုလသမဂ္ဂမှ ၎င်း၏ မိသားစုထံ ဝမ်းနည်းကြောင်း ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။ ဦးမျိုးမင်းထွဋ်သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၈ ရက်နေ့ ညနေ ၅ နာရီအချိန်ခန့်တွင် သံလွင်ဥယျာဉ်လမ်း၌ ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင် ဆိုင်ကယ်စီးနင်းလာစဉ် သေနတ်ဖြင့်ပစ်သတ်ခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ဖြစ်ရပ်၏ အသေးစိတ်အခြေအနေကို အတိအကျမသိရှိရသေးပါ။ ကုလသမဂ္ဂဝန်ထမ်းများ အသတ်ခံရမှုအပေါ် ရှုတ်ချကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ ဌာနေညှိနှိုင်းရေးမှူးနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူး  (ယာယီ) မစ္စတာ Ramanathan Balakrishnan က “ကုလသမဂ္ဂ၏ ဘက်မလိုက်မှုနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုတို့ကို လေးစားလိုက်နာရန် အုပ်စုများအားလုံးနဲ့ သက်ဆိုင်သူများကို ကုလသမဂ္ဂအနေဖြင့် ပန်ကြားပါတယ်။ အရပ်သားများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် လုံခြုံမှုကို ကာကွယ်ရန် အုပ်စုများအားလုံးအား ထပ်လောင်းတောင်းဆိုပါတယ်။ အရပ်သားများအပေါ် အကြမ်းဖက် လုပ်ရပ်များကို ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချပါတယ်။ အဆိုပါ ဖြစ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဘက်မလိုက်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန်နှင့် ကျူးလွန်သူများအား တာဝန်ခံရန် ကုလသမဂ္ဂက မျှော်လင့်ပါတယ်။” ဟု ပြောကြားပါသည်။ ၎င်းက ဆက်လက်၍ “ဤခက်ခဲသောကာလများအတွင်း ကြီးမားသော အကျပ်အတည်းများ ရှိလင့်ကစား ကုလသမဂ္ဂသည် ဆက်လက်ရပ်တည်ကာ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပြည်သူများအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များကို ဆက်လက်ပေးအပ်လျက် ရှိပါသည်။  

ရန်ကုန် (အိုင်အယ်လ်အို သတင်း)။    ။ ကလေး အလုပ်သမား ပပျောက်ရေးဆိုင်ရာ ပဥ္စမအကြိမ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ညီလာခံ အပြီး ကလေး အလုပ်သမားအရေးနှင့် ဆက်စပ် ပတ်သက်သည့် တာဝန်ရှိသူများ တက်တက်ကြွကြွ ပါဝင် ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်၍ အိုင်အယ်အို မြန်မာသည် ကလေး အလုပ်သမားဆိုင်ရာ မြန်မာ အီလက်ထရောနစ် သင်ကြားရေး အစီအစဉ်တရပ်ကို မိတ်ဆက်သွားမည် ဖြစ်သည်။

မြန်မာ ဘာသာနှင့် အင်္ဂလိပ် ဘာဘာ (၂) မျိုးစလုံးဖြင့် ရေးဆွဲ တည်ဆောက်ထားသော ခေါင်းစဉ် (၉) ခု ပါဝင်သည့် သင်ခန်းစာကို အိုင်အယ်လ်အို၏ ဒီဂျစ်တယ် သင်ကြားရေး ပလက်ဖောင်း တွင် ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့၊ ကမ္ဘာ့ ကလေးအလုပ်သမား ဆန့်ကျင် တိုက်ဖျက်ရေးနေ့မှစ၍ ကိုယ်တိုင် ကိုယ်ကျ စတင် ဝင်ရောက် လေ့လာနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။

သင်ခန်းစာသည် အရပ်ဖက် မိတ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းများ၊ လူမှု ဝန်ထမ်းများ၊ အလုပ်ရှင်များနှင့် အလုပ်သမား အဖွဲ့အစည်းများ အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ လူမှု အသိုင်းအဝန်းများတွင် ကလေး အလုပ်သမားများဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ထိထိရောက်ရောက် လေ့လာဆန်းစစ်ပြီး ဝိုင်းဝန်း ထုတ်ဖော် ပြောဆိုပေးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။ တိုက်ရိုက် သင်ကြားမှု၊ နည်းပြမှ ဦးဆောင် သင်ကြားသော အပိုင်းနှင့် တောင်းဆိုမှုများ အပေါ် အခြေခံသော အွန်လိုင်း သင်ကြားမှု အပိုင်းဟူ၍ ကဏ္ဍစုံ ပါဝင်ပါသည်။  ထို့အပြင် ဝင်ရောက် လေ့လာသူများအတွက် ထိုသင်ခန်းစာများမှ ကလေး အလုပ်သမား ပပျောက်ရေးကို ပံ့ပိုးပေးသည့် ကြားဖြတ် ဆောင်ရွက်မှုများကို ရေးဆွဲ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ပြီးပြည့်စုံသော ဗဟုသုတများနှင့် အထောက်အကူပြု နည်းလမ်းများကိုပါ မျှဝေ ပေးအပ်သွားမည်ဖြစ်သည်။

"မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ၊ နိုင်ငံရေးနဲ့ လုံခြုံရေး အကျပ်အတည်းတွေကြောင့်  စီးပွားရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ ကျောင်းတွေ ပိတ်ထားရလို့ ကလေး အလုပ်သမား အခြေအနေတွေက ပိုမို ဆိုးရွားလာပါတယ်။ သန်းပေါင်း များစွာသော ကလေးတွေဟာ အန္တရာယ်ရှိနေတဲ့ အခြေအနေကို ရောက်ရှိနေပြီး စွမ်းဆောင်ရည် မြှင့်တင်ဖို့နဲ့ အချိန်နဲ့ တပြေးညီ စုပေါင်း တုံ့ပြန် ဆောင်ရွက်ဖို့က အရင်ကထက် ပိုပြီး အရေးပါလာပါပြီ။” ဟု အိုင်အယ်လ်အို၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဌာနေ ကိုယ်စားလှယ်/ဆက်သွယ် ညှိနှိုင်းရေးအရာရှိ Mr Donglin Li က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ကလေး အလုပ်သမား ပပျောက်ရေးတွင် လူမှု ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေး၏ အခန်းကဏ္ဍ ပြီးခဲ့သော ရက်သတ္တပတ်က ကျင်းပခဲ့သည့် ကလေး အလုပ်သမား ပပျောက်ရေးဆိုင်ရာ ပဥ္စမအကြိမ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ညီလာခံတွင် ဖြန့်ချိခဲ့သော အိုင်အယ်လ်အိုနှင့် UNICEF ဌာနချုပ်တို့၏  အစီရင်ခံစာ  အရ ၂၀၂၀ ခုနှစ်အစတွင် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ကလေး အလုပ်သမား ဦးရေ သန်း ၆၀ ခန့်  - ဆိုလိုသည်မှာ ကလေး ၁၀ ဦးတွင် ၁ ဦးနီးပါးသည် ကလေး အလုပ်သမားအဖြစ် လုပ်ကိုင် နေရသည်ဟု သိရှိရပါသည်။ ပိုမို မြင့်မားလာသော ဆင်းရဲ မွဲတေမှု နှုန်းများနှင့် ထိလွယ် ခိုက်လွယ်သော အခြေအနေ များကြောင့် ကလေးအလုပ်သမားလျော့ချရေး နည်းဗျူဟာများကို ထိရောက်စွာ ဖော်ဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိပါက ၂၀၂၂ ခုနှစ် အကုန်တွင် ကလေးအလုပ်သမားဦးရေသည် ၈.၉ သန်းခန့် တိုးလာနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းထားပါသည်။

ပဋိပက္ခဖြစ်နေသော ဒေသများတွင် နေထိုင် နေရသော ကလေးများသည် သင့်တင့် လျောက်ပတ်သော လူမှု အကာအကွယ် ပေးရေးများကို လက်လှမ်းမမီပါက ကလေးများသည် ပညာသင်ကြားရေး အခွင့်အလမ်း ပိုနည်းပါးလာပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင် နိုင်ရချေ ပိုများလာမည်ဖြစ်သည်။ ပြီးခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်တွင် အိုင်အယ်အိုက ထုတ်ပြန်ခဲ့သော နောက်ထပ် အစီအရင်ခံစာ  တစ်ခုအရ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွါးနေသော နိုင်ငံများတွင် ကလေး အလုပ်သမားနှုန်းသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပျမ်းမျှနှုန်းများထက် ၇၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဘေးအန္တရာယ် ရှိသောအလုပ်မှ ကလေး အလုပ်သမားနှုန်းသည် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမို များပြား နေသည်ဟု သိရှိရပါသည်။
 
ကလေး အလုပ်သမား ပပျောက်ရေးဆိုင်ရာ ပဥ္စမအကြိမ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ညီလာခံတွင် တက်ရောက်ခဲ့ကြသည့် ကိုယ်စားလှယ်များသည် ကလေး အလုပ်သမားပပျောက်ရေး အစီအမံများနှင့် ကာကွယ်ရေး နည်းလမ်းများကို တိုးမြှင့် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ အဆိုးရွားဆုံး အခြေအနေများတွင် အလုပ်ခိုင်းစေခြင်း ပပျောက်ရေးနှင့် လူမှု ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေးများကို တစ်ကမ္ဘာလုံး လက်လှမ်းမီရေးတို့အပါအဝင် ကလေး အလုပ်သမား ပပျောက်ရေးအတွက် ကဏ္ဍ ၆ ခုတွင် ကတိပြုထားသော  Durban Call to Action  ကို အတည်ပြုခဲ့ပါသည်။

နိုင်ငံ အများစုအနေဖြင့် သင့်တင့် လျောက်ပတ်သော လူမှု ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေး အစီအမံများကို ဆောင်ရွက် ကျင့်သုံးပါက ၂၀၂၂ ခုနှစ် အကုန်တွင် ကလေး အလုပ်သမားဦးရေသည် ၁၅ သန်းခန့် လျော့ကျ သွားနိုင်ပြီး စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေး ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင် (SDG) ၈.၇  အတွက် သိသာထင်ရှားသော တိုးတက်မှုအဖြစ် တွေ့မြင်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။

အိုင်အယ်လ်အိုသည် လုပ်ငန်းခွင်တွင် အခွင့်အရေးများကို မြှင့်တင်ပေးရန်၊ သင့်တင် လျောက်ပတ်သော အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများကို အားပေးရန်၊   လူမှု ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ရေးနှင့် အလုပ်အကိုင်နှင့် သက်ဆိုင်သော ကိစ္စရပ်များတွင် စကားဝိုင်းများကို ပိုမို အားကောင်းစေရန် အလေးအနက်ထား လုပ်ဆောင်နေသော ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ၏ တစ်ခုတည်းသော သုံးပွင့်ဆိုင် အေဂျင်စီဖြစ်သည်။ အိုင်အယ်အို၏ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လုပ်ဆောင်နေသော အကြောင်းအရာများကို သိရှိလိုပါက www.ilo.org/yangon  တွင် ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။